Ένα απότοκο της οικονομικής κρίσης που βίωσε η Κύπρος τα τελευταία χρόνια είναι η διαγραφόμενη θετική συσχέτιση μεταξύ της μειωμένης οικονομικής δραστηριότητας από τη μία, και της αυξανόμενης μείωσης της οικονομικής ανισότητας των φύλων από την άλλη. Φυσικά, η λέξη «απότοκο» φέρνει σε αιτιολόγηση του φαινομένου, γεγονός που δεν ισχύει απριόρι όταν πρόκειται για συσχετίσεις – ήτοι συσχέτιση δεν είναι κατά ανάγκη αιτιολόγηση – υπάρχουν όμως στοιχεία που παραπέμπουν, ή έστω συνάδουν, με αιτιολογική εξήγηση του φαινομένου.
Χαρακτηριστικά, από το 2010 και εντεύθεν, σύμφωνα με τη Στατιστική Υπηρεσία, το χάσμα μεταξύ των διάμεσων απολαβών αντρών και γυναικών μειώθηκε κατά 39,2%. Βεβαίως, να σημειωθεί εξ αρχής, ότι με αυτό το γεγονός δεν συνεπάγεται πως δεν υφίσταται οικονομικό χάσμα πλέον – τουναντίον. Παρόλα αυτά, η εν λόγω διαφορά σημειώνει σμίκρυνση, ενίοτε και σημαντική.
Συγκεκριμένα, ενώ οι διάμεσες μηνιαίες απολαβές αυξάνονταν (έστω και με μειωμένη ένταση) στο σύνολό τους, από το 2010 μέχρι το 2012, αυτές των γυναικών κατέγραφαν οριακά μεγαλύτερη διόγκωση από των αντρών. Από το 2012 και μετά, επιπλέον, όπου οι διάμεσες μηνιαίες απολαβές κατρακύλησαν στο σύνολό τους και για τα δύο φύλα, αυτές των αντρών κατέγραψαν αισθητά μεγαλύτερες μειώσεις. Εξάλλου, για τις χρονιές 2012-2013 οι άντρες είχαν δει τον διάμεσο μηνιαίο μισθό τους να μειώνεται κατά 2,3%, για το 2013-2014 κατά 4,5% και για το 2014-2015 κατά 1,81%, ενώ τα αντίστοιχα ποσοστά για τις γυναίκες μειώθηκαν κατά 0,8% (2012-2013), 1,4% (2013-2014) και 0,3% (2014-2015). Βεβαίως, πρόκειται για μείωση στη διαφορά της διάμεσης μηνιαίας απολαβής και όχι της μέσης απολαβής – δηλαδή, αν τοποθετηθούν οι μισθοί των δύο φύλων κατά αύξουσα σειρά, η διάμεση τιμή είναι αυτή που χωρίζει το αριθμητικό τους σύνολο στη μέση. Γενικά, όταν γίνεται ανάλυση αριθμών που δεν έχουν όμοια κατανομή, όπως συχνά συμβαίνει με τους μισθούς, η χρήση του διάμεσου προσδίδει μια πιο εύστοχη εικόνα του τυπικού νοικοκυριού.
Μέσες μηνιαίες
Παρόλα αυτά, παρόμοια εικόνα σχηματίζεται κι όσον αφορά στη διαφορά της μέσης μηνιαίας απολαβής, όπου από το 2010 μέχρι το 2015 το χάσμα μεταξύ αντρών και γυναικών, ήρθε πιο κοντά κατά 15,8%. Βεβαίως, σε πραγματικούς αριθμούς η οικονομική ανισότητα, ή η διαφορά στις απολαβές, υφίσταται ακόμα. Εξάλλου, κατά το 2015 οι διάμεσες μηνιαίες απολαβές για τους άντρες ήταν στα 1.623 ευρώ, ενώ για τις γυναίκες στα 1.391 ευρώ. Παρομοίως, όσον αφορά στις μέσες μηνιαίες απολαβές, αυτές των αντρών κατά το 2015 βρισκόντουσαν στα 2.039 ευρώ, ενώ των γυναικών στα 1.708 ευρώ.
Πάντως, ακόμα ένα ενδιαφέρον στοιχείο που απορρέει από τη Στατιστική Υπηρεσία, είναι ότι ενώ το 2008 οι γυναίκες από 18-64 ετών ήταν κατά 4,9% σε χειρότερη θέση από τους άντρες αντίστοιχης ηλικιακής ομάδας όσον αφορά άτομα που ζουν στο όριο φτώχιας (21,3% έναντι 16,4%), το 2015 η εν λόγω διαφορά ήταν μόλις στα 0,8%, δηλαδή, 30,1% για άντρες και 30,9% για γυναίκες. Παρόμοιο συμπέρασμα εξάγεται και όσον αφορά την ηλιακή ομάδα των 65 και άνω. Ενώ το 2008 το 41% των αντρών ζούσε στο όριο φτώχειας, το 50,7% των γυναικών ήταν στην ίδια θέση (ήτοι διαφορά 10,4%). Τα αντίστοιχα ποσοστά το 2015 ήταν 13,6% για άντρες και 20,5% για γυναίκες (ήτοι διαφορά 6,9%).
Εκ πρώτης όψεως, ένας λόγος που εν δυνάμει είναι σημαντικός εξηγητικός παράγοντας, όσον αφορά στα αίτια αυτής της μείωσης του χάσματος, είναι το γεγονός ότι από το 2010 μέχρι το 2015, το ποσοστό των ανδρών που αμείβονταν (σε ακαθάριστες μηνιαίες τιμές) μέχρι 1250 ευρώ, αυξήθηκε κατά 4%. Δηλαδή, από το 44,4% του αντρικού πληθυσμού που είχε απολαβές μέχρι και 1250 ευρώ το 2010, το ποσοστό αυτό αυξήθηκε στα 48,4% το 2015. Οι γυναίκες, δε, από το 59,9% του 2010, το 2015 βρισκόντουσαν στο 59,8%, δηλαδή οριακή μείωση της τάξης του 0,1%. Ως αποτέλεσμα, πολλοί περισσότεροι άντρες φαίνεται να βίωσαν αποκοπή μισθών, απ’ ό,τι γυναίκες, εντούτοις οι τελευταίες παραμένουν να κατέχουν τη μερίδα του λέοντος στα κατώτατα μισθολογικά στρώματα.
Ισχύει και στα υψηλά μισθολογικά στρώματα η εν λόγω μείωση
Παράλληλα, στα πιο υψηλά στρώματα των μηνιαίων ακαθάριστων απολαβών καταγράφεται μια παρόμοια εικόνα. Συγκεκριμένα, όσον αφορά το ποσοστό ανθρώπων που αμειβόντουσαν από 1250-2999 ευρώ, το 2010 ένα ποσοστό της τάξης του 37,5% των ανδρών άνηκε σε αυτή την ομάδα, ενώ το αντίστοιχο για γυναίκες ήταν 29,6%. Μέχρι το 2015, αυτά τα νούμερα διαφοροποιήθηκαν ως εξής: το 35,3% των ανδρών βρίσκονται πλέον σε αυτή την ομάδα (μείωση 2,2%), ενώ το 30% των γυναικών αμειβόντουσαν από 1250-3000 (αύξηση 0,4%).
Παρομοίως, για τα ανώτατα μισθολογικά στρώματα (ήτοι από 3000 ευρώ και άνω) ενώ το 18,2% των αντρών άνηκε σε αυτή την ομάδα το 2010, έναντι του 12,7% των γυναικών, και αυτό το χάσμα μειώθηκε μέχρι το 2015. Συγκεκριμένα, τα αντίστοιχα ποσοστά ήταν στο 16,4% για άντρες (μείωση της τάξης του 1,8%), ενώ για τις γυναίκες ήταν στο 12,9% (οριακή αύξηση της τάξης του 0,2%). Μάλιστα, όσον αφορά στις ακαθάριστες μηνιαίες απολαβές από 3250 ευρώ μέχρι 3749, οι γυναίκες ξεπέρασαν σε ποσοστό τους άντρες, καθώς από το 1,8%, έναντι του 2,2% των αντρών το 2010, τα αντίστοιχα ποσοστά για το 2015 ήταν 2,1% για τις γυναίκες, ενώ 1,8% για τους άντρες.
