Ανήσυχη αισιοδοξία

Η αισιοδοξία που καταγράφεται στις εκτιμήσεις των Κύπριων CEOs για το 2018, στην ετήσια έρευνα της PWC, μπορεί κάποιος να πει πως είναι φυσιολογική. Μετά από τα δύσκολα χρόνια που ακολούθησαν το 2013, η σταθερότητα και η πορεία ανάπτυξης δικαιολογεί την αισιοδοξία των 67 CEOs, τόσο για την πορεία των οργανισμών που οι ίδιοι ηγούνται όσο και για την πορεία της Κύπρου. Τα ευρήματα στην Κύπρο δεν διαφέρουν πολύ με τα ευρήματα της ίδιας έρευνας στην Ευρωζώνη αλλά και στο παγκόσμιο. Η μπόλικη μαζεμένη οικονομική ιστορία που έζησε ο πλανήτης τα τελευταία δέκα χρόνια ψάχνει διέξοδο στις καλύτερες μέρες που ήρθαν και έρχονται με σκληρή δουλειά και με κοσμογονικές αλλαγές πολλές φορές.

Ο δρόμος, βεβαίως, δεν είναι στρωμένος με ροδοπέταλα. Και αυτό αναγνωρίζεται από όλους. Υπάρχουν οι κίνδυνοι και οι ανησυχίες για το μέλλον. Οι οποίοι κίνδυνοι χωρίζουν σε δύο μεγάλες κατηγορίες. Στους κινδύνους για τους οποίους μπορούμε να επηρεάσουμε, να προστατευτούμε και να λειτουργήσουμε προληπτικά και οι κίνδυνοι για τους οποίους το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να παρακολουθούμε αμήχανα. Η δεύτερη κατηγορία κινδύνων είναι σήμερα στο προσκήνιο. Αν η Συρία εξελιχθεί τις επόμενες μέρες σε πολεμικό πεδίο ανάμεσα στις μεγάλες δυνάμεις του κόσμου, οι επιπτώσεις στη γειτονιά δεν μπορούν να υπολογιστούν από προηγουμένως. Άλλωστε, η γεωπολιτική αστάθεια είναι σημαντική απειλή για τους Κύπριους CEOs με ποσοστό 78%.

Ας επικεντρωθούμε όμως σε όσα περνούν από το χέρι μας. Τις προκλήσεις, τις προοπτικές αλλά και τους κινδύνους. Η αξιοποίηση της τεχνολογίας και του ταλέντου είναι ψηλά στις προτεραιότητες. Πυλώνες συνδεδεμένοι με μεταρρυθμίσεις που πρέπει ως χώρα να κάνουμε. Η αξιοποίηση της τεχνολογίας δεν μπορεί να γίνει χωρίς βασικές υποδομές, χωρίς διαδικασία ψηφιοποίησης και χωρίς νοοτροπία διαφάνειας και καταπολέμησης της γραφειοκρατίας. Η διασύνδεση της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας και η ψηφιακή μετατροπή της παιδείας μας δεν μπορεί να γίνει ούτε με λόγια ούτε με ρητορείες. Αν δεν μεταρρυθμίσουμε βασικές δομές του εκπαιδευτικού συστήματος, τα ταλέντα που ψάχνουμε θα συνεχίσουμε να τα ψάχνουμε.

Υπάρχουν βεβαίως και οι προκλήσεις. Η μεγαλύτερη ίσως για το 2018 είναι τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια για την επίλυση του οποίου χρειάζονται βασικά στοιχεία από όλους. Πολιτική τόλμη και αποφασιστικότητα, ειλικρίνεια και διαφάνεια, σωστά εργαλεία που να επιλύουν και όχι να προσθέτουν στο πρόβλημα. Η πορεία επίλυσης του ζητήματος αυτού θα επηρεάσει και πολλά άλλα. Αυτό είναι δεδομένο.

Η έρευνα της PWC είναι ένα χρήσιμο εργαλείο. Και γίνεται ακόμα πιο χρήσιμο δεδομένου της σύγκρισης που προσφέρει με προηγούμενα χρόνια. Από εκεί και πέρα η διάθεση δράσης ενός εκάστου κρίνεται. Είτε των 67 CEOs είτε όσων άλλων θέλουν να αξιοποιήσουν τα ευρήματα αυτά. Η αισιοδοξία από μόνη της μπορεί να μη λέει και πολλά. Η αισιοδοξία όμως που συνδέεται με συγκεκριμένους στόχους λέει πολλά. Η ανήσυχη αισιοδοξία μπορεί να λέει περισσότερα. Δείχνει μια δημιουργική καχυποψία δεδομένου των δύσκολων χρόνων που περάσαμε. Μια ανησυχία που αποδεικνύει πως η αξιολόγηση των κινδύνων γίνεται με μεγαλύτερη σοβαρότητα και πως οι κεραίες όλων μας είναι πιο τεντωμένες και πιο ευαίσθητες. Κεραίες που στρέφονται περισσότερο προς τα έξω παρά στο εσωτερικό. Και αυτό ίσως να είναι το μεγαλύτερο όφελος από την κρίση που περάσαμε. Πως δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να βράζουμε στο ζουμί μας και να αγνοούμε τι γίνεται πέρα από την θάλασσα της Κύπρου.