Ποιος κρατά στο χέρι του το «κλειδί» της λύσης στο Κυπριακό; Πρόκειται για ένα παλαιό, σχεδόν κλισέ ερώτημα, το οποίο απασχολεί αυτό το νησί εδώ και δεκαετίες. Κάθε πολιτική παράταξη, κάθε κοινότητα, κάθε πολίτης επιχειρεί να δώσει την δική του απάντηση σε αυτό το ερώτημα, σύμφωνα πάντα με την δική του κοσμοθεωρία.
Ποιος κρατά λοιπόν στο χέρι του το μαγικό κλειδί (όχι του παραδείσου, αλλά της Ηνωμένης Ομόσπονδης Κυπριακής Δημοκρατίας); Από την σκοπιά των εθνικιστικών παρατάξεων και των δυο κοινοτήτων η απάντηση του ερωτήματος είναι απλή. Η ε/κ πλευρά με το όραμα της «ένωσις» ή αντίστοιχα η τουρκική πλευρά που το 1974 διαμέλισε το νησί είναι αυτή που ευθύνεται για το αδιέξοδο και η οποία σήμερα έχει την δυνατότητα να οδηγήσει στην λύση του Κυπριακού προβλήματος, εάν και εφόσον αποφασίσει να τροποποιήσει την νοοτροπία της και την στρατηγική της.
Οι πρόσφατες δηλώσεις του Μουσταφά Ακιντζί περί σημασίας της αναθεώρησης της κοσμοθεωρίας της ε/κ πλευράς για το Κυπριακό με αφορμή τις προεδρικές εκλογές μιλούν από μόνες τους.
Η Αριστερά αυτού του τόπου -ε/κ και τ/κ- έχει την δική της απάντηση στο προαναφερόμενο ερώτημα. Υπό την επιρροή των αντιμαχόμενων εθνικιστικών ιδεολογιών, οι δυνάμεις της Αριστεράς δανείζονται την ρητορική και τα επιχειρήματα της Δεξιά όταν σπεύδουν να κατηγορήσουν την ε/κ ή την τ/κ πλευρά για την μη λύση του προβλήματος. Την ίδια στιγμή η Αριστερά αναζητεί το «κλειδί» της λύσης στο εξωτερικό και κυρίως στις πρωτεύουσες των Μεγάλων Δυνάμεων.
Σε μια περίοδο κατά την οποία το Κυπριακό παραμένει σε φάση στασιμότητας (αφασίας) και με βάση το γεγονός ότι τα προαναφερόμενα επιχειρήματα δεν έχουν καταφέρει να επιλύσουν τα μεγάλα προβλήματα στο πεδίο του Κυπριακού, σε αυτό το σύντομο άρθρο γνώμης επιλέγω να εστιάσω στην εικόνα που εκπέμπει τελευταία ένας από τους πρωταγωνιστές της πολιτικής σκηνής ολόκληρης της Κύπρου.
Ο κ. Ακιντζί, ο οποίος παρά τις δυσκολίες και τις παρεμβάσεις ξένων παραγόντων (βλπ. Τουρκία) εξακολουθεί κατά την γνώμη μου, μαζί με την ε/κ κοινότητα, να κρατά στο χέρι του το κλειδί της λύσης ανέφερε πρόσφατα μια ορθή επισήμανση. Ανεξάρτητα από τον ρόλο των υπόλοιπων παραγόντων, την επόμενη ημέρα της λύσης, η ε/κ πλευρά θα χρειαστεί την σύμπραξη της τ/κ πλευράς για να «μεγαλώσει» το παιδί που ακούει στο όνομα «ομοσπονδία».
Σε τι είδους συμπεράσματα οδηγούμαστε σχετικά με την δεύτερη μεγαλύτερη κοινότητα της Κύπρου, με αφορμή τα τελευταία στοιχεία και τις σφυγμομετρήσεις που έρχονται στο φως της δημοσιότητας στην τ/κ κοινότητα υπό την σκιά των επικείμενων πρόωρων «βουλευτικών εκλογών»; Το πρώτο στοιχείο που ξεχωρίζει στην άλλη πλευρά της Πράσινης Γραμμής είναι αυτό των πιθανών νικητών στην νέα αναμέτρηση. Μαζί με το Κόμμα Εθνικής Ενότητας, το οποίο εκπροσωπεί τον απαρχαιωμένο τουρκικό-τουρκοκυπριακό εθνικισμό του 20ου αιώνα, δυο παράγοντες πραγματοποιούν δυναμική είσοδο στο τ/κ πολιτικό προσκήνιο.
Το Κόμμα Κοινοτικής Δημοκρατίας (ΚΚΔ), το οποίο πριν από περίπου δυο χρόνια οδήγησε τον κ. Ακιντζί στην εξουσία, από έναν μικρό περιθωριακό παράγοντα μετεξελίσσεται σε ένα μαζικό κόμμα που προσελκύει το ενδιαφέρον του ευρύτερου πολιτικού και κοινωνικού φάσματος. Εκτός απροόπτου, (στην σύγχρονη Κύπρο δεν πρέπει να αποκλείουμε τίποτα) το εν λόγω κόμμα θα αυξήσει τον αριθμό των «εδρών» του στην νέα «βουλή. Μαζί με το ΚΚΔ δυναμική είσοδο στο τ/κ πολιτικό προσκήνιο πραγματοποιεί και το Κόμμα Αναγέννησης (ΚΑ), το οποίο μετά την επανίδρυσή του φλερτάρει με την είσοδο στην «βουλή» καθώς πέτυχε, μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα, να εκφράσει τους προβληματισμούς μεγάλων μερίδων της κοινότητας των εποίκων.
Την ίδια στιγμή, στη νέα «βουλή» αναμένεται ότι θα συμμετέχουν επίσης το Ρεπουμπλικανικό Τουρκικό Κόμμα και με σχετική δυσκολία, το Δημοκρατικό Κόμμα του Σερντάρ Ντενκτάς. Όσον αφορά δε το Κόμμα του Λαού του Κουντρέτ Όζερσαϊ οι προβλέψεις περί των ποσοστών του και της συμμετοχής του στην νέα «βουλή» είναι επισφαλείς. Με βάση λοιπόν τις εν λόγω εκτιμήσεις οι οποίες βασίζονται στα ευρήματα των πρόσφατων σφυγμομετρήσεων, αλλά και των προσωπικών επαφών του αρθρογράφου στην άλλη πλευρά της Πράσινης Γραμμής, οδηγούμαστε σε ένα σημαντικό συμπέρασμα.
Το νέο τ/κ πολιτικό σκηνικό που διαμορφώνεται επηρεάζεται έντονα από το γεγονός ότι οι τ/κ αναζητούν αυτή την περίοδο απεγνωσμένα διέξοδο από την κρίση στο πολιτικό και κοινωνικοοικονομικό πεδίο μέσα από την αλλαγή του συνολικού τοπίου στο Κυπριακό (το Κυπριακό βρίσκεται στην νούμερο 1 θέση της λίστας των προτεραιοτήτων των τ/κ).
Η συγκεκριμένη αναζήτηση διεξάγεται ενώ την ίδια στιγμή η τ/κ πλευρά επιμένει να αποδίδει στην ομοσπονδιακή λύση μια ερμηνεία διαφορετική από αυτήν της ε/κ πλευράς (επιμονή για τ/κ στρατεύματα, υποστήριξη θέσεων του κ. Ακιντζί και της τ/κ Δεξιάς σε πολλά πεδία) και ενώ ο εθνικισμός εξακολουθεί να αποτελεί ένα ισχυρό πολιτικό ρεύμα στην τ/κ κοινότητα (σε πρόσφατη σφυγμομέτρηση η πλειοψηφία των τ/κ συμπολιτών χαρακτηρίζουν τον εαυτό τους ως εθνικιστές).
Σε συνδυασμό με την επικείμενη, ιστορική επίσκεψη του Προέδρου της Τουρκίας στην Ελλάδα, αλλά και τις εξελίξεις που έπονται στο Κυπριακό, υπογραμμίζω ότι το επόμενο διάστημα ενδέχεται να κληθούμε να μελετήσουμε και να συζητήσουμε πολύ διαφορετικά σχέδια και σενάρια σε αυτό το νησί. Μέσα σε αυτά τα πλαίσια υπάρχουν δυο επιλογές: Μια «κακή», για πολλούς, ομοσπονδιακή λύση (λ.χ. παραμονή ξένων στρατευμάτων στο νησί για ένα χρονικό διάστημα ή επιστροφή περιορισμένου αριθμού προσφύγων στο βόρειο κομμάτι του νησιού) η οποία ωστόσο θα ανοίξει τον δρόμο για επανένωση του τόπου, ή το τελικό διαζύγιο με ή χωρίς την διαιώνιση του κατεστημένου.
Προσωπικά θεωρώ ότι από ταξική και κοινωνικοπολιτική σκοπιά το πρώτο ενδεχόμενο είναι «διαχειρίσιμο» (υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις-η ανάλυση τους αποτελεί σημείο αναφοράς άλλων αναλύσεων), ενώ το δεύτερο θα μπορούσε να μας οδηγήσει σε νέες περιπέτειες.
