Kathimerini.gr
Το πορτογαλικό σύμπλεγμα νησιών κρύβει φάλαινες, ηφαιστειακές καλντέρες, θερμά λουτρά και φωτογενή τοπία που θα ανακαλύψετε περπατώντας.
Κάθε μεσημέρι στις 12.30, μια περήφανη «στρατιά» ανδρών από τα εστιατόρια του χωριού Furnas διασχίζει με βήμα ταχύ ένα χωμάτινο μονοπάτι ανάμεσα σε μικρούς κρατήρες που καπνίζουν δίπλα στις όχθες της ομώνυμης λίμνης. Τολύπες ατμού δραπετεύουν από τη γη, μπλέκονται στα πόδια τους και συναντούν την ομίχλη που έχει εγκλωβιστεί στις καταπράσινες και απόκρημνες πλαγιές της καλντέρας.
Μπορεί το ηφαίστειο να έχει παραχωρήσει εδώ και χιλιετίες τη θέση του σε μια γαλήνια λίμνη, αλλά η ενέργεια που υπάρχει στο υπέδαφος είναι τόση, που τα γύρω εστιατόρια χρησιμοποιούν τη θερμότητα που εκπέμπει για να σιγομαγειρέψουν στο χώμα, μέσα σε πήλινο σκεύος, το παραδοσιακό έδεσμα cozido das Furnas (σ.σ. τοπικό πιάτο που αποτελείται από μοσχάρι, χοιρινό, κοτόπουλο, λουκάνικο, αυτί γουρουνιού, καρότα, λαχανίδα και διαφορετικά είδη γλυκοπατάτας). Οι άνδρες της περιοχής ξέρουν πώς ακριβώς πρέπει να ανοίξουν τον χωμάτινο λάκκο και να βγάλουν την τεράστια πήλινη γάστρα χωρίς να δραπετεύσει η θερμική ενέργεια, την οποία θα χρειαστούν και την επόμενη μέρα.
Ακολουθώντας τη γάστρα, στην οποία έχει μόλις σιγοψηθεί το γεύμα μας, φτάνουμε στην αρ ντεκό σάλα του εστιατορίου του Terra Nostra Garden Hotel. Από τα τεράστια καμπυλωτά παράθυρα η θέα της βροχής που πέφτει στους απέραντους κήπους του πολυτελούς αυτού ξενοδοχείου του 1935 είναι υπνωτιστική. Στα 125 στρέμματα των βοτανικών κήπων του Terra Nostra δεσπόζει μια τεράστια πισίνα με ιαματικό νερό από τις θερμές πηγές της περιοχής, αλλά και ποικιλίες δέντρων και λουλουδιών από χώρες τόσο μακρινές όσο η Βραζιλία, η Ιαπωνία και η Αυστραλία. Οι κήποι, οι οποίοι και προϋπήρχαν της ίδρυσης του ξενοδοχείου, παραπέμπουν στους καιρούς που οι Αζόρες αποτελούσαν εμπορικό σταθμό ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση (από τον 15ο έως τον 20ό αιώνα) και υπενθυμίζουν ότι οι ευγενείς της εποχής τούς χρησιμοποιούσαν για να επιδείξουν τον πλούτο τους.
ΦΑΛΑΙΝΕΣ ΚΑΙ «ΧΑΡΟΥΜΕΝΕΣ ΑΓΕΛΑΔΕΣ»
Κάπως έτσι έφτασε από την Ανατολή στις Αζόρες και ο θάμνος του τσαγιού. Το νησί του Sao Miguel (Σάο Μιγκέλ) είναι το μοναδικό μέρος με φυτείες τσαγιού στην Ευρώπη. Οι εγκαταστάσεις των δύο τοπικών εταιρειών που συνεχίζουν να το καλλιεργούν και να το επεξεργάζονται (Cha Porto Formoso, www.chaportoformoso.com, και Cha Gorreana, gorreana.pt) είναι επισκέψιμες.
Ωστόσο, παρά την ποικιλία φρούτων και λαχανικών που ευδοκιμούν στα ηφαιστειακά εδάφη των Αζορών, κυρίαρχο στοιχείο της οικονομίας τους παραμένει η κτηνοτροφία. Σε κάθε κάτοικο αναλογούν δύο αγελάδες, οι οποίες και έχουν την τύχη να βόσκουν σε καταπράσινα λιβάδια με θέα τον Ατλαντικό.
Ένα από τα πολλά αναπτυξιακά προγράμματα των νήσων τιτλοφορείται μάλιστα «Χαρούμενες Αγελάδες», ενώ υπάρχουν κτηνοτρόφοι που παίζουν κλασική μουσική την ώρα του αρμέγματος και αποδίδουν στην ειδική αυτή μεταχείριση την αύξηση της παραγωγής τους. Το λογότυπο «Azores: Certified by Nature» (σ.σ. «Αζόρες: Πιστοποιημένες από τη φύση») που συναντά κανείς σε προϊόντα και υπηρεσίες των νήσων αποτελεί μάλλον και τον πιο εύστοχο χαρακτηρισμό τους. Το στοιχείο της φύσης είναι κυρίαρχο παντού και οι Αζοριανοί το αναδεικνύουν με οργανωμένο τρόπο και με πηγαίο σεβασμό.
Κατά μήκος των ακτών στις νήσους Αζόρες υπάρχουν παρατηρητήρια, στα οποία έμπειροι εντοπιστές φαλαινών σκανάρουν τον ορίζοντα μέχρι να ανιχνεύσουν σημάδια παρουσίας τους. Κάποτε η εκπυρσοκρότηση μιας κροτίδας ήταν το σινιάλο που έδινε ο παρατηρητής προκειμένου όλοι οι άνδρες, ανεξαρτήτως επαγγέλματος, να εγκαταλείψουν το πόστο τους, να τρέξουν στο λιμάνι και να επιβιβαστούν στις βάρκες, ώστε να επιδοθούν ομαδικά στο κυνήγι του φυσητήρα που εντοπίστηκε στα ανοιχτά.
Σήμερα, μία από τις δημοφιλέστερες δραστηριότητες για τους επισκέπτες των Αζορών είναι η παρακολούθηση φαλαινών και δελφινιών μέσα από μικρότερα ή μεγαλύτερα τουριστικά σκάφη. Από το συγκεκριμένο σημείο του Ατλαντικού περνούν καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους 20 διαφορετικά είδη φαλαινών και το 98% των εξορμήσεων είναι «επιτυχείς» – επιφυλάσσουν δηλαδή «συνάντηση» με τουλάχιστον μία φάλαινα.
ΤΑ ΘΑΥΜΑΤΑ ΤΗΣ ΓΗΣ
Εξίσου εντυπωσιακή με τη μεγαλοπρέπεια των κητωδών είναι και εκείνη των γεωλογικών σχηματισμών στις Αζόρες.
Η ηφαιστειακή κληρονομιά των νησιών φανερώνεται μέσα από ποικιλία μορφών: δημιουργεί ένα σύμπλεγμα από λίμνες μέσα στους κρατήρες των πολλαπλών ηφαιστείων της περιοχής Sete Cidades στο Sao Miguel, αφήνει πίσω της ένα «πάπλωμα» από χωράφια σε διαφορετικές αποχρώσεις του πράσινου στην κοιλάδα Serra do Cume στην Terceira και φτάνει στο αποκορύφωμά της στο γεωλογικό μνημείο του Algar do Carvao, στο ίδιο νησί.
Εκεί, κατεβαίνοντας τα 90 μέτρα βάθος μιας ηφαιστειακής καμινάδας, ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να περπατήσει μέσα στις κοιλότητες του μαγματικού θαλάμου. Το μάγμα στο συγκεκριμένο ηφαίστειο δεν είχε αρκετή δύναμη ώστε να προκληθεί έκρηξη, με αποτέλεσμα να βυθιστεί στον πάτο του δημιουργώντας ένα γεωλογικό φαινόμενο που συναντάται μόνο στις Αζόρες και στην Ινδονησία. Ωστόσο, μόνο το ηφαίστειο των Αζορών είναι επισκέψιμο. Η θέα του κωνικού ανοίγματος στην οροφή όπως την αντικρίζεις από τον πάτο της ηφαιστειακής σπηλιάς είναι εντυπωσιακή, ενώ ξεχωριστή εμπειρία θα αποτελεί οπωσδήποτε η παρακολούθηση μιας από τις μουσικές παραστάσεις που δίνονται κατά καιρούς μέσα στον μαγματικό θάλαμο.
Στο φυσικό πάρκο της Caldera Velha, ένα φιδωτό μονοπάτι από κοκκινόχωμα ελίσσεται ανάμεσα σε καταπράσινες πλαγιές εξωτικής βλάστησης και οδηγεί σε μια σειρά από μικρούς καταρράκτες. Η θερμοκρασία του νερού σε κάποιες από τις φυσικές λίμνες που σχηματίζονται μπροστά τους υπερβαίνει τους 70 βαθμούς Κελσίου και ειδικές πινακίδες προειδοποιούν να μην τις πλησιάσεις. Σε άλλες, όμως, το καυτό νερό του υπεδάφους συνδυάζεται με εκείνο επίγειων πηγών και επιτρέπει στους επισκέπτες να εκμεταλλευτούν τις θεραπευτικές του ιδιότητες. Τα πλούσια σε σίδηρο νερά του Sao Miguel τροφοδοτούν και τα λουτρά Pocas da Dona Beija, στο κέντρο του χωριού Furnas.
Οι υποδειγματικής αισθητικής υπαίθριες εγκαταστάσεις αποτελούν δημοφιλές σημείο συνάντησης για κουβέντα και χαλάρωση τόσο για τους ντόπιους όσο και για τους επισκέπτες. Εντελώς διαφορετική είναι η αίσθηση που χαρακτηρίζει τον βραχώδη μυχό στην ακτή της Ferraria. Εκεί οι λουόμενοι πιάνονται από σχοινιά και αφήνονται στην ιαματική επίδραση των θερμών νερών που αναβλύζουν από τη γη, αλλά και σε ένα περιπετειώδες παιχνίδι με τα δυνατά κύματα του Ατλαντικού.
ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΩΝ ΜΕΓΑΛΩΝ ΑΝΑΚΑΛΥΨΕΩΝ
Η Angra do Heroismo, η κεντρική πόλη της νήσου Terceira (Τερσέιρα), θυμίζει έντονα την εποχή των Μεγάλων Ανακαλύψεων, όταν στις Αζόρες συναντιούνταν καράβια που ταξίδευαν προς και από τις Ινδίες, την Αμερική και την Αφρική.
Τα λιτά λευκά οικήματα με τη χαρακτηριστική γκριζόμαυρη μπορντούρα ηφαιστειακής πέτρας γύρω από τα παράθυρα, οι καταπράσινοι κήποι και η ήπια τουριστική ανάπτυξη σου επιτρέπουν να μεταφερθείς νοερά στην εποχή που τους δρόμους της Angra περπάτησε ο Βάσκο Ντα Γκάμα. Μάλιστα, στην κεντρική οδό Rua Direta ακόμα και η χρήση πολλών κτιρίων παραμένει μέχρι σήμερα η ίδια όπως και τον 15ο αιώνα.
Ανηφορίζοντας από τη μαρίνα, προσπερνάς τα ατμοσφαιρικά κτίρια του τελωνείου, της αστυνομίας, αλλά και της γαλάζιας εκκλησίας της Misericordia, που λειτούργησε αρχικά ως ναυτικό νοσοκομείο. Μερικά τετράγωνα πιο πάνω, τη νοσταλγία για περασμένες εποχές ξυπνά ένα παραδοσιακό παντοπωλείο που εμπορεύεται τα πάντα – από τρόφιμα και μπαχαρικά μέχρι οικιακό εξοπλισμό και συνάλλαγμα. Ακόμα και αν το μαγαζί τους δεν έχει πια, τυπικά, το δικαίωμα να λειτουργεί ως ανταλλακτήριο συναλλάγματος, οι ιδιοκτήτες του το θεωρούν αδιανόητο να σταματήσουν μια παράδοση αιώνων και… συνεχίζουν ακάθεκτοι.
Καλόγουστο ταξίδι στον χρόνο αποτελεί και το αναπαλαιωμένο συγκρότημα Quinta do Martelo (quintadomartelo.net), τρία χιλιόμετρα έξω από την Angra. Εκεί τα επιμέρους κτίρια ενός αγροτικού οικισμού που ήκμασε την εποχή που η Terceira έκανε εξαγωγή πορτοκαλιών στην Ευρώπη έχουν αναπαλαιωθεί με προσοχή, ώστε να αποδίδουν την αίσθηση της αγροτικής ζωής του 16ου αιώνα.
Ακολουθώντας πέτρινα δρομάκια, περιτριγυρισμένα από οπωρώνες, αμπέλια και κτήματα βιολογικής καλλιέργειας, συναντάς ένα εργαστήριο κεραμικής, ένα σιδεράδικο και ένα υποδηματοποιείο. Οι επισκέπτες και φιλοξενούμενοι αυτού του παραδοσιακού οικισμού-ξενώνα μπορούν να ανοίξουν ελεύθερα τις πόρτες των εργαστηρίων και των καταστημάτων και να εξερευνήσουν τα αυθεντικά αντικείμενα εποχής που όχι απλώς τα διακοσμούν, αλλά και βρίσκονται ακόμη σε χρήση, σε κάποιες περιπτώσεις.
Η επίσκεψη στο Quinta do Martelo ολοκληρώνεται με την εμπειρία του φαγητού στο εστιατόριό του και με το σερβίρισμα της alcatra, ποικιλίας κρεατικών που σιγομαγειρεύονται σε πήλινο σκεύος με μπαχαρικά και κρασί.
Η ΧΑΡΑ ΤΟΥ ΠΕΖΟΠΟΡΟΥ
Οι λόφοι, οι καλντέρες και η πολυποίκιλη χλωρίδα των Αζορών συνδυάζονται σε φωτογενή τοπία που αξίζει να εξερευνήσεις περπατώντας. Ο οργανισμός τουριστικής ανάπτυξης των νήσων δημιούργησε και συντηρεί ένα εκτενές δίκτυο μονοπατιών (trails.visitazores.com) που περνούν δίπλα από ατμοσφαιρικές λίμνες, διασχίζουν λεκάνες που αποτέλεσαν στο παρελθόν κρατήρες ηφαιστείων και σκαρφαλώνουν σε υψώματα με πανοραμική θέα, όπως το παρατηρητήριο Boca do Inferno.
Εκεί, περπατώντας το μονοπάτι που απλώνεται κατά μήκος μιας στενόμακρης, απόκρημνης πλαγιάς, έχεις την αίσθηση ότι ισορροπείς στην πλάτη ενός δράκου, κάποιες εκατοντάδες μέτρα πάνω από τη γαλαζοπράσινη λίμνη της λεκάνης Sete Cidades. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι η θέα αυτή διακρίθηκε ως η καλύτερη στην Ευρώπη για το 2016, ούτε το ότι εκδόσεις όπως το Lonely Planet και το Condé Nast Traveller συμπεριλαμβάνουν τις Αζόρες ανάμεσα στους κορυφαίους τουριστικούς προορισμούς για το 2017. Την ιδιαίτερη γοητεία των νήσων την αισθάνεσαι ωστόσο βαθύτερα μέσα από θρύλους των Αζοριανών, όπως ο παρακάτω:
«Υπήρχε κάποτε στην πλαγιά του λόφου της περιοχής Furnas ένα ολόκληρο χωριό. Μια γιαγιά και ο εγγονός της είδαν ότι η βάση της πλαγιάς ξεκίνησε να υποχωρεί και προσπάθησαν να προειδοποιήσουν τους κατοίκους, αλλά εκείνοι δεν τους πίστεψαν. Μέσα σε λίγα λεπτά ολόκληρο το χωριό κύλησε στην πλαγιά και βυθίστηκε μέσα στη λίμνη. Η περιοχή είναι πια ακατοίκητη, αλλά κάποιες μέρες είναι διάχυτη η λαχταριστή μυρωδιά ζεστού ψωμιού. Eίναι οι μέρες που ψήνουν στο χωριό το οποίο βρίσκεται πια κάτω από τη λίμνη».
