ΚΥΠΕ
Η Κύπρος κατάφερε πολλά μετά την οικονομική κρίση, αλλά δεν υπάρχει χώρος για εφησυχασμό για κανέναν, δήλωσε ο Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της Τράπεζας Κύπρου Γιόζεφ Άκερμαν.
«Στην Κύπρο έχουν γίνει πολλά, χάριν στις θυσίες του κυπριακού λαού, τη συνεπή υλοποίηση των κατάλληλων πολιτικών από τις αρχές και εν μέρει λόγω θετικών εξωγενών παραγόντων», δήλωσε ο κ. Άκερμαν σε χθεσινοβραδινή εκδήλωση του συνδέσμου αποφοίτων του London School of Economics με τίτλο «Καταστροφικές δημιουργίες: Μαθήματα από οικονομική κρίση και το μέλλον της Ευρώπης».
Είπε ότι έχουν θεσπιστεί σημαντικές μεταρρυθμίσεις στο τραπεζικό σύστημα, περιλαμβανομένων των κατάλληλων ελέγχων κινδύνου, ενισχυμένων δομών διακυβέρνησης, ενός ενισχυμένου κανονιστικού πλαισίου, καθώς και σκληρή εποπτεία από την ΕΚΤ και τη ΚΤΚ.
«Η ανάπτυξη έχει επιστρέψει και αποκτά περισσότερη δυναμική, έγιναν μεγάλα βήματα στην ανάκτηση της εμπιστοσύνης στο τραπεζικό σύστημα και (σημειώθηκε) μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων από τα επίπεδα ρεκόρ» που ήταν προηγουμένως, πρόσθεσε.
Όπως είπε, «η Τράπεζα Κύπρου έχει παίξει το δικό της ρόλο σε αυτή την πορεία και είμαστε περήφανοι για το τι έχει επιτευχθεί σε μόλις τέσσερα χρόνια, ειδικότερα όταν αναγνωρίσει κανείς ότι το Μάρτιο του 2013 η Τράπεζα Κύπρου ήλθε πολύ κοντά στο να μοιραστεί την ίδια μοίρα που είχε Λαϊκή Τράπεζα», η οποία οδηγήθηκε σε εκκαθάριση.
«Αλλά δεν υπάρχει χώρος για εφησυχασμό για κανέναν. Πρέπει να κάνουμε περισσότερα. Πρέπει να ενισχύσουμε την πειθαρχία μας και να παίξουμε με τους κανόνες της ευρωπαϊκής νομισματικής ένωσης», είπε ο κ. Άκερμαν.
Η Κυβέρνηση, πρόσθεσε, πρέπει να διατηρήσει την δημοσιονομική πειθαρχία και να κτίσει την απαιτούμενη πολιτική συναίνεση για να προωθήσει τις αναγκαίες επιπρόσθετες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, οι οποίες θα βελτιώσουν το επιχειρηματικό κλίμα, θα βελτιώσουν την ανταγωνιστικότητα, θα προστατέψουν το δικαίωμα της ιδιοκτησίας, να κάνει νομικές και άλλες μεταρρυθμίσεις τονώνοντας την διεύρυνση της ανάπτυξης.
Ταυτόχρονα, ο Ελβετός τραπεζίτης, είπε πως οι τράπεζες θα πρέπει να βελτιώσουν περαιτέρω τα επιχειρηματικά τους μοντέλα και να εντατικοποιήσουν τις προσπάθειες για μείωση των ΜΕΔ.
«Η κυπριακή κοινωνία χρειάζεται να αποφύγει τις λαϊκιστικές προσεγγίσεις και την αδύναμη στήριξη της αρχής του σεβασμού οικονομικών και συμβατικών υποχρεώσεων. Μαζί μπορούμε να πετύχουμε πολύ περισσότερα», σημείωσε.
Η κυπριακή «καταστροφική δημιουργικότητα»
Σύμφωνα με τον κ. Άκερμαν, η κρίση στην Κύπρο ήταν το αποτέλεσμα τόσο μιας τραπεζικής όσο και μιας δημοσιονομικής κρίσης.
Όπως είπε, η τραπεζική εποπτεία ήταν αδύναμη, επιτράπηκε να δημιουργηθούν δημοσιονομικές ανισοσκέλειες, μαζί με υψηλές δομές κόστους, ενώ παρατηρήθηκε μεγάλη καθυστέρηση στην έγκαιρη αίτηση και συνομολόγηση ενός προγράμματος διάσωσης με πιο λογικούς όρους.
Τα προβλήματα στον τραπεζικό τομέα, είπε, εν μέρει επέδρασαν αρνητικά στις αξιολογήσεις του κράτους με αποτέλεσμα η Κύπρος να αποκλειστεί το Μάιο του 2011 από τις αγορές.
«Τον Μάρτιο του 2013 η Κύπρος δεν αποτελούσε συστημικό κίνδυνο για την ευρωζώνη και η όρεξη για μια μεγάλη διάσωση είχε χαθεί. Έτσι, οι νέες πραγματικότητες ανάγκασαν την Κύπρο να αποδεχθεί το κούρεμα καταθέσεων στη βάση της οδηγίας για την εξυγίανση και ανάκαμψη τραπεζών που βρισκόταν υπό συζήτηση, μια διαδικασία που, όπως όλοι γνωρίζουμε , άφησε πολλές πληγές και προκάλεσε τόσο πόνο».
Όπως είπε, μπορεί να λεχθεί ότι η καταστροφική δημιουργικότητα (μια φράση από τον φιλόσοφο Γιόζεφ Σούμπετερ) ήταν τον μοντέλο του χρηματοοικονομικού κέντρου υπεράκτιων εταιρειών στην αρχική του μορφή, το οποίο επέτρεψε την αύξηση των περιουσιακών στοιχείων των τραπεζών και των καταθέσεων μέχρι και εννέα φορές το ΑΕΠ της χώρας.
Για το κούρεμα του ελληνικού χρέους το 2011, που επέφερε ζημιές στις κυπριακές τράπεζες ύψους €4,5 δις, ο κ. Άκερμαν είπε πως οι βόρειες χώρες της ΕΕ δεν θα συμφωνούσαν σε ένα ελληνικό πρόγραμμα διάσωσης χωρίς τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα.
Για την παγκόσμια οικονομική κρίση του 2007, ο κ. Άκερμαν, ο οποίος ηγείτο της Deutsche Bank, ενός από τους μεγαλύτερους τραπεζικούς οργανισμούς στον κόσμο, είπε πως καταστροφική δημιουργικότητα ήταν η πακετοποίηση, δηλαδή η ομαδοποίηση ενυπόθηκων δανείων στις ΗΠΑ και η επέκτασή τους σε όλο τον κόσμο.
Αναγνώρισε ότι οι τραπεζίτες αλλά και κράτη είχαν αναλάβει κινδύνους που δεν μπορούσαν να απορροφήσουν.
Ο κ. Άκερμαν είπε ακόμη πως η Ευρώπη δεν είχε τους μηχανισμούς να αντιμετωπίσει την τραπεζική κρίση (εκκαθάριση τραπεζών) με αποτέλεσμα πολλές προβληματικές τράπεζες να διασωθούν με χρήματα των φορολογούμενων, η ύφεση έφερε στην επιφάνεια τις αδυναμίες της Ευρωπαϊκής Νομισματικής Ένωσης και τα προβλήματα ανταγωνιστικότητας μεταξύ των κρατών-μελών, ενώ η διαφορά στις αποδόσεις των ομολόγων των κρατών μελών με ανταγωνιστικές και μη ανταγωνιστικές οικονομίες δεν ήταν εμφανής.
Σημείωσε μάλιστα πως κατά τη διάρκεια της κρίσης χρέους της ευρωζώνης κάποια κράτη ήταν πεπεισμένα ότι η Ένωση θα τους διέσωζε, κάτι που πίστευαν και οι αγορές.
«Αν οι τράπεζες αναλάμβαναν (κινδύνους) που θα μπορούσαν να απορροφήσουν η κρίση δεν θα συνέβαινε. Το ίδιο μπορεί να λεχθεί και για κάποια κράτη-μέλη της ευρωζώνης», είπε.
Για τις κινήσεις που βρίσκονται υπό συζήτηση για περισσότερη ενοποίηση στην Ευρώπη, ο κ. Άκερμαν παρουσιάστηκε επιφυλακτικός. Ειδικότερα για το ενδεχόμενο τροποποίησης των συνθηκών της ΕΕ, κάτι που χρειάζεται ομοφωνία μεταξύ των κρατών – μελών, ενώ παρουσιάστηκε επιφυλακτικός για την αποτελεσματικότητα ενός Ευρωπαίου Υπουργού Οικονομικών.
Αν και πλέον υπάρχει η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών, ο κ. Άκερμαν παρουσιάστηκε επιφυλακτικός για την θέσπιση ενός κοινού σχεδίου προστασίας των καταθέσεων, που θα συμπλήρωνε την τραπεζική ένωση, ιδιαίτερα με τη σύμφωνη γνώμη της Γερμανίας, προτού μειωθούν τα υφιστάμενα προβλήματα σε διάφορες χώρες της ΕΕ.
«Οι κίνδυνοι θα πρέπει να μειωθούν προκειμένου να επωμιστούν από όλα τα κράτη. Αυτό αποτελεί σχεδόν δόγμα στη Γερμανία», είπε.
Πιστεύω, συνέχισε, πως σε αυτό το στάδιο δεν έχουν ωριμάσει οι συνθήκες για προώθηση για περισσότερη ενσωμάτωση στην ΕΕ. Αυτός ο δρόμος οδηγεί σε αδιέξοδο γιατί είναι μια τεχνοκρατική οδός, η οποία δεν περιλαμβάνει τους πολίτες και δεν απαντά στο υπαρκτό δημοκρατικό έλλειμμα.
«Η Ευρώπη μπορεί μόνο να έχει ένα θετικό μέλλον αν υιοθετήσει τον δρόμο της επικουρικότητας, της αυτοπειθαρχίας και της ευθύνης», είπε, προσθέτοντας πως η συμμόρφωση με αυτή την προσέγγιση θα ανοίξει το δρόμο για επίλυση των προβλημάτων.
Σύμφωνα με τον ίδιο, η Ευρώπη θα πρέπει να παραμείνει ενωμένη στη βάση του ρητού ενωμένοι στη διαφορετικότητα. «Πρέπει να υπάρξει συμφωνία ότι το συλλογικό καλό εξυπηρετείται καλύτερα αν όλα τα κράτη – μέλη ανταποκριθούν στις ευθύνες τους και να δεχθούν την ευθύνη των δικών τους λαθών», κατέληξε.
