Της Ιωάννας Κυριάκου
Εν έτει 2023 και παρότι πλέον ο ιός HIV δεν είναι μεταδοτικός, όταν λαμβάνεται φαρμακευτική αγωγή, οι οροθετικοί ασθενείς στην Κύπρο εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν την περιθωριοποίηση και τον κοινωνικό αποκλεισμό. Σύμφωνα με όσα ακούστηκαν ενώπιον της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στη Βουλή, γιατροί αρνούνται να περιθάλψουν και να χειρουργήσουν ασθενείς με HIV/AIDS, ενώ μόνο το 48% των οροθετικών ατόμων έχει καλή ποιότητα ζωής. Πρόκειται για «παταγώδη αποτυχία» της Κύπρου, όπως χαρακτήρισε την εξέλιξη αυτή ο Γεώργιος Σιακαλλής, υπεύθυνος της Γρηγόρειου Κλινικής που στεγάζεται στο ΓΝ Λάρνακας, της μοναδικής κλινικής στην Κύπρο εντός ΓεΣΥ που λειτουργεί για οροθετικούς ασθενείς.
Υπάρχει πρόοδος αλλά…
Στην τοποθέτησή του ο κ. Σιακαλλής αναφέρθηκε στη δέσμευση για την επίτευξη των αναθεωρημένων στόχων που έχουν τεθεί από το κοινό πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για τον ιό HIV και το AIDS, με χρονικό ορίζοντα υλοποίησης το 2030. Στο πλαίσιο αυτό, το 95% των ατόμων που ζουν με τον ιό να γνωρίζουν τη διάγνωσή τους, μεταξύ αυτών, το 95% να έχει πρόσβαση και να λαμβάνει αντιρετροϊκή αγωγή, και μεταξύ αυτών που βρίσκονται υπό αγωγή το 95% να επιτυγχάνει ιολογική καταστολή. Στην Κύπρο, μέχρι σήμερα, έχει διαγνωστεί το 92% των ατόμων που ζουν με τον ιό, το 94% έχει πρόσβαση στη φαρμακευτική αγωγή και το 97% επιτυγχάνει ιολογική καταστολή. Μάλιστα, για πρώτη φορά μετά από 10 χρόνια, το 2023 αναμένεται να κλείσει με μια μείωση της τάξης του 20% στις καινούργιες διαγνώσεις. Ωστόσο, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρέθεσε ο κ. Σιακαλλής, μόνο το 48% των οροθετικών ατόμων έχει καλή ποιότητα ζωής, αποτέλεσμα του κοινωνικού αποκλεισμού που βιώνουν καθημερινώς. Αυτό, σημείωσε, οδηγεί ορισμένους ασθενείς στο να αποσύρονται από τη φαρμακευτική τους αγωγή, γεγονός που επιφέρει μεταξύ άλλων κοινωνικό, ιατρικό και επιδημιολογικό κόστος. Από μέρους των βουλευτών εκφράστηκε η θέση ότι ο κοινωνικός στιγματισμός υπονομεύει και την πρόοδο των υπόλοιπων στόχων.
Δύο γιατροί για 1200 ασθενείς
Ζήτημα προκύπτει και με την υποστελέχωση της Γρηγορείου Κλινικής, αφού μόνο ένας λοιμωξιολόγος και ένας παθολόγος είναι υπεύθυνοι για την παρακολούθηση όλων των ασθενών. Σύμφωνα με τον κ. Σιακαλλή, μέχρι σήμερα έχουν γίνει 2659 διαγνώσεις, ενώ ο αριθμός των ατόμων που χρήζουν συνεχούς παρακολούθησης ανέρχεται στα 1200. Τόνισε πως η πρόσληψη ενός τρίτου γιατρού κρίνεται απαραίτητη, ενώ από πλευράς μη κυβερνητικών οργανώσεων ζητήθηκε να οριστεί άμεσα χρονοδιάγραμμα.
Επέκταση της συνταγογράφησης φαρμάκων
Εκπρόσωπος του Υπουργείου Υγείας ανέφερε πως έχει ξεκινήσει σειρά συναντήσεων με αρμόδιους φορείς, λαμβάνοντας πάντα υπόψη τις οδηγίες της Γρηγορείου Κλινικής, για επίλυση των χρόνιων θεμάτων που απασχολούν τους ασθενείς. Συγκεκριμένα, αποφασίστηκε η επέκταση της συναταγογράφησης φαρμάκων ανά τρίμηνο, αντί ανά δίμηνο που ήταν προηγουμένως. Στόχος είναι η απόφαση αυτή να εφαρμοστεί σε πιλοτική φάση μέσα στο επόμενο εξάμηνο. Την ίδια ώρα αποφασίστηκε η αναθεώρηση των αντιρετροϊκών φαρμάκων. Το Υπουργείο τόνισε ότι παραμένουν κάποιες πρακτικές δυσκολίες, όπως η απουσία ψηφιοποίησης και η αδυναμία επικοινωνίας των φαρμακοποιών με τη Γρηγόρειο κλινική, με αποτέλεσμα οι ασθενείς να μπορούν να λάβουν τα φάρμακά τους μόνο από το ΓΝ Λάρνακας.
Από την πλευρά του εκπρόσωπος του ΟΚΥπΥ ανέφερε πως το ζήτημα που προκύπτει είναι ότι μέχρι σήμερα δεν έχει εξευρεθεί τρόπος αποζημίωσης των μη δικαιούχων ΓεΣΥ. Ωστόσο, πρόσθεσε, σε μια τελευταία συνάντηση που πραγματοποιήθηκε με τον ΟΑΥ υπήρξε κατάληξη ότι θα καλύπτονται μέσα από τις υπηρεσίες Γενικού Οικονομικού Συμφέροντος.
Καταγγελίες για γιατρούς που αρνούνται περίθαλψη
Σε σχέση με τις καταγγελίες για επαγγελματίες υγείας που αρνούνται να περιθάλψουν ασθενείς HIV/AIDS, ο εκπρόσωπος του ΟΚΥπΥ ανέφερε πως για τον Οργανισμό ο HIV δεν υπήρξε ποτέ εμπόδιο στο να παρέχει ιατρική βοήθεια και πως θα ήταν προς έκπληξή του εάν το εν λόγω περιστατικό συνέβη σε δημόσιο νοσηλευτήριο. Εκπρόσωπος του Επιτρόπου Εποπτείας ΓεΣΥ ανέφερε ότι προκύπτει τεράστιο ζήτημα καθώς υπάρχει σύγκρουση δύο άρθρων στη νομοθεσία που αφορούν την ιατρική δεοντολογία και μπορούν να αποτελέσουν τη βάση ώστε κάποιοι πάροχοι ιατρικών υπηρεσιών να αρνηθούν ιατρική περίθαλψη. Τόνισε πως θα πρέπει να γίνει αποσαφήνιση για το τι προνοούν και σε ποιες περιπτώσεις μπορεί να υπάρξει άρνηση στην παροχή ιατρικής περίθαλψης για να γνωρίζουν οι επαγγελματίες υγείας τις νομικές τους υποχρεώσεις.
Δεν έσπασε το στίγμα
Η κα Στέλλα Μιχαηλίδου, Πρόεδρος του ΚΥΦΑ, στην τοποθέτησή της τόνισε ότι δεν έχει σπάσει το στίγμα και ότι οι ασθενείς φοβούνται να πουν στην εργασία και τους γιατρούς τους ότι είναι οροθετικοί. Είναι πολύ σημαντικό, διευκρίνισε, να εστιάσουμε στις εκστρατείες διαφώτισης και την ψυχολογική στήριξη των ασθενών. Γροθιά στο στομάχι ήταν η αναφορά που έκανε η κα Μιχαηλίδου σε έναν αγαπημένο της φίλο. Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά «πέθανε στα 52 του χρόνια επειδή δεν άντεξε την απόρριψη. Είχε κάνει αίτηση για να βγει στη σύνταξη επειδή δεν μπορούσε να εργαστεί. Δεν μπορούσε να δει από το ένα του μάτι, είχε πλατίνες στα χέρια του. Πήγαινε στα ιατροσυμβούλια, έφθασε μέχρι το Ανώτατο Δικαστήριο και όταν και εκεί τον απέρριψαν σταμάτησε να παίρνει τα φάρμακα του γιατί ένιωσε ότι δεν υπήρχε νόημα». Την ίδια ώρα η κα Μιχαηλίδου επισήμανε ότι το μηνιαίο επίδομα ύψους 350 ευρώ που λαμβάνουν οι ασθενείς πρέπει να αυξηθεί, ότι η Γρηγόρειος Κλινική χρειάζεται άμεσα ανακαίνιση και ότι σε αυτή δεν υπάρχει μηχανογράφηση. Τέλος, εκπρόσωπος του Υπουργείου Εργασίας ανέφερε πως από τους 10.000 άνεργους, μόνο ένας δήλωσε οροθετικός.
