Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Πολύς λόγος γίνεται για το επίπεδο των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων, το οποίο έχει χαρακτηριστεί αρκετές φορές τοξικό και ο μεγαλύτερος κίνδυνος που έχει να αντιμετωπίσουν τα κυπριακά τραπεζικά ιδρύματα. Και ενώ δικαίως ασχολούνται Κυβέρνηση, φορείς, θεσμοί, επόπτες και τράπεζες με τα ΜΕΔ, ένα άλλο ζήτημα καραδοκεί για τα κυπριακά τραπεζικά ιδρύματα και δεν είναι άλλο από την αλλαγή και τη μετάβαση στον ψηφιακό τρόπο λειτουργίας τους. Είναι η «κρυφή» πρόκληση που έχουν να αντιμετωπίσουν όλες οι τράπεζες και δίχως να κερδίσουν το στοίχημα, εντός της τρίτης δεκαετίας του 21ου αιώνα θα κινδυνεύσουν. Τραπεζικές πηγές θεωρούν πως οι τράπεζες της Κύπρου έχουν αργήσει ήδη να μεταβούν αποτελεσματικά στην ψηφιακή εποχή, καθώς οι πρώτοι σχεδιασμοί είχαν γίνει γύρω στο 2012. Όμως, η οικονομική κρίση, το κούρεμα, το κλείσιμο της Λαϊκής Τράπεζας, το μνημόνιο και όλα τα προβλήματα που προέκυψαν «άφησαν στα ράφια» αυτό το «πρότζεκτ» που έπρεπε να είχε αρχίσει ήδη για να συνάδουν με το τεχνολογικό ρεύμα των ξένων τραπεζών, επί της ουσίας, πέντε χρόνια πριν. Η τρίτη μεγαλύτερη τράπεζα της Γερμανίας αυτή τη στιγμή είναι η ING Digital Banking, η οποία δεν έχει ούτε ένα κατάστημα με φυσική υπόσταση στη χώρα, μόνο άυλες υπηρεσίες. Επί της ουσίας δηλαδή η Deutche Bank και η Commerzbank, δύο από τις μεγαλύτερες τράπεζες της Γερμανίας, «έμειναν πίσω» από τον όμιλο που προσφέρει τραπεζικές υπηρεσίες και κερδίζει συνεχώς μερίδια αγοράς. Με μία επίσκεψη στο σάιτ της ING –και αυτό δεν είναι διαφήμιση, κάθε άλλο- μπορείς να ανοίξεις ένα λογαριασμό συμπληρώνοντας τα προσωπικά σου στοιχεία και μέσω videochat επικυρώνεις την αίτησή σου από το σπίτι σου.
Οι ανταγωνιστές είναι πλέον εταιρείες, όπως η Google και η Amazon, επισημαίνουν οι ίδιες πηγές. Τρανό παράδειγμα η δημιουργία του πρώτου σουπερμάρκετ που δεν έχει υπαλλήλους και που οι πελάτες χρησιμοποιούν το λογαριασμό που έχουν φτιάξει στο «AmazonGo», πληρώνοντας μέσω πιστωτικής κάρτας ό,τι ψωνίσουν, δίχως υπαλλήλους. Επίσης παράδειγμα είναι η Kodak, που ενόσω ήταν ο πρωταγωνιστής της φωτογραφίας όλα τα προηγούμενα χρόνια, πλέον με τα δεδομένα ως έχουν, που κάθε ένα κινητό τηλέφωνο διαθέτει λειτουργία φωτογραφικής μηχανής, από εκεί που ήταν κολοσσός, τώρα είναι μια εταιρεία 300 ατόμων. Άλλη βιομηχανία, η οποία έχει πληγεί λόγω της ψηφιακής στροφής, είναι η τουριστική. Οι ταξιδιωτικοί πράκτορες πλέον δεν έχουν το μερίδιο αγοράς το οποίο απολάμβαναν στα προηγούμενα χρόνια, με τους πελάτες να αναζητούν μόνοι τους - διαδικτυακά - τα πακέτα διακοπών.
Έτσι λοιπόν, υπάρχουν οι προειδοποιητικές βολές από την αγορά γενικότερα, σημειώνουν οι τραπεζικές πηγές και δηλώνουν ότι οι επιχειρήσεις όπως Amazon, Paypal, ApplePay και άλλες πρέπει πλέον να είναι οι κύριοι ανταγωνιστές τους και όχι οι αντίστοιχες κυπριακές τράπεζες. Δηλαδή, όπως εξηγούν, χρειάζεται να περάσουν από το μικρόκοσμο στον μακρόκοσμο, πρώτα να ανταγωνιστούν τις μεγάλες τράπεζες του εξωτερικού που έχουν ψηφιοποιηθεί επαρκώς και σε κατοπινό στάδιο τις επιχειρήσεις που έχουν μπει στα «χωράφια» τους. Ήδη οι ψηφιακές τράπεζες έχουν κάνει κινήσεις και επί κυπριακού εδάφους, αποκτώντας σιγά - σιγά μερίδιο αγοράς από τις υφιστάμενες, όπως η Revolut, έναντι των παραδοσιακών που δραστηριοποιούνται στο νησί για χρόνια. Μπορεί να μην υπάρχουν δεδομένα προς δημοσιοποίηση που να δείχνουν ότι μπορούν να συγκριθούν έστω και με τη μικρότερη τράπεζα του νησιού μέχρι στιγμής, αλλά οι ίδιες πηγές που θίγουν το ζήτημα της ψηφιοποίησης των τραπεζών αναφέρουν ότι δεν βρίσκονται πολλά βήματα μακριά.
Άλλο μοντέλο και οι κυπριακές
Προς καταστήματα που οι πελάτες θα διεκπεραιώνουν τις εργασίες μόνοι τους, οδηγούνται και τα κυπριακά τραπεζικά ιδρύματα, αφού εντός του 2018 όπως ξανάγραψε η Οικονομική «Κ» θα ανοίξουν έστω και πιλοτικά. Θα ακολουθήσουν τα πρότυπα μεγάλων βρετανικών τραπεζών όπως της HSBC και της Barclays, που τα καταστήματα έχουν πολλές ταμειακές μηχανές ATM και μέσα οι λιγοστοί υπάλληλοι βοηθούν τους πολίτες να διεκπεραιώσουν τις εργασίες που θέλουν, ενώ με τον παραδοσιακό τρόπο θα απασχολούσαν το εργατικό δυναμικό της τράπεζας και θα στήνονταν στην ουρά. Σε αυτό το μοντέλο, οι τραπεζικοί υπάλληλοι κατευθύνουν τους πελάτες στο πώς θα χειριστούν το ATM, δίχως να μπαίνουν στην διαδικασία να διεκπεραιώνουν τις εργασίες που θέλουν. Σαφώς, αυτό ανοίγει και άλλες πόρτες, όπως της ασφάλειας αλλά και της διευρυμένης εξυπηρέτησης σε θέμα ωρών που λειτουργεί το κάθε κατάστημα. Το τραπεζικό μοντέλο της Κύπρου δηλαδή είναι εκ διαμέτρου αντίθετο αυτή τη στιγμή με αυτό που αναμένεται να προχωρήσει στα επόμενα χρόνια, με το γνωστό ωράριο των 7.30 – 2.30. ‘Όσον αφορά στην ασφάλεια, αφού τα ATΜ βρίσκονται σε στεγασμένο χώρο στον οποίο μπαίνεις μόνο με την κάρτα σου που θα χρησιμοποιήσεις και στο ATM, αυτομάτως δημιουργείται μια δικλείδα ασφαλείας από τα γνωστά ATM που βρίσκονται απέξω από τις τράπεζες και μπορεί να καραδοκεί ο όποιος επιτήδειος. Βέβαια, ενώ τα καταστήματα αυτά θα είναι διαθέσιμα 24 ώρες το 24ωρο όπως τα παραδοσιακά ATM, δεν θα έχει και τις 24 ώρες κάποιον υπάλληλο για να καθοδηγεί τους πελάτες. Σε κατοπινό στάδιο όπως σχολιάζουν τραπεζικοί, ο πελάτης θα μπορεί να επικοινωνεί με το callcentre της εκάστοτε τράπεζας, το οποίο όμως θα είναι με βίντεο κλήση και θα εξυπηρετεί τις ανάγκες του.
Οι λόγοι αλλαγής
Τα δεδομένα της ψηφιακής αλλαγής και πού μπορεί να την επιβάλλει είναι τρία. Πρώτον, η τεχνολογία αλλάζει με γοργούς ρυθμούς και μπορεί να δώσει την δυνατότητα στις τράπεζες να υποστηρίξουν την όποια στροφή σε αυτή. Η Wells Fargo προχωρά στην αξιοποίηση των επιταγών με μία μόνο φωτογραφία. Δηλαδή σε αυτό το πρότυπο, ο πελάτης μπορεί να βγάλει φωτογραφία μια επιταγή με το κινητό του, τη στέλνει στην Wells Fargo, εκείνη κατατίθεται ή εξαργυρώνεται και έπειτα ζητά να καταστραφεί η συγκεκριμένη φωτογραφία. Δεύτερον, οι τράπεζες είναι στενά ρυθμισμένες και έχουν πλαίσια τα οποία δεν έχουν άλλες επιχειρήσεις που μπορούν να παράσχουν παραπλήσιες υπηρεσίες, διότι πολύ απλά δεν έχουν να διαχειριστούν καταθέσεις πελατών όπως οι τράπεζες. Άρα, όπως προαναφέρθηκε, οι κυπριακές τράπεζες δεν έχουν να ανταγωνιστούν μόνο τις τράπεζες του εξωτερικού, αλλά και επιχειρήσεις που προσφέρουν αντίστοιχες υπηρεσίες πληρωμών.
Τρίτον, είναι ότι οι καταναλωτικές συνήθειες αλλάζουν. Η ποιότητα και η εξυπηρέτηση είναι το κλειδί όπως επισημαίνουν οι ίδιες πηγές που μιλούν στην «Κ», για να έχουν οι τράπεζες να προσφέρουν προϊόν το οποίο είναι καλύτερο από τις ανταγωνίστριες και που μπαίνουν «σφήνα» στα χωράφια των τραπεζών.
Τα εμπόδια
Βασικά εμπόδια στην τεχνολογική εξέλιξη των τραπεζών και των εργασιών που μπορούν να γίνουν μέσω των mobile APPS, του διαδικτύου και άλλων ιδεών που ενδεχομένως θέλουν να εισάγουν, είναι η μη αναγνώριση της ηλεκτρονικής υπογραφής. Δίχως την ηλεκτρονική υπογραφή κάποιες από τις τραπεζικές εργασίες είναι αδύνατον να επιτευχθούν, κάτι που οι τράπεζες τάσσονται υπέρ και θέλουν να γίνει για τον ιδιωτικό, αλλά και για το δημόσιο τομέα.
