Του Παύλου Νεοφύτου
Στο ερώτημα, πού βρίσκονται σήμερα 90 συν εκατομμύρια ευρώ σε μετρητά, τα οποία φέρεται ταξιδιώτες να πέρασαν τους τελευταίους 15 μήνες από τα αεροδρόμια Λάρνακας και Πάφου, δεν μπορούν να δώσουν απάντηση οι αρμόδιες υπηρεσίες του κράτους. Το μεγάλο αυτό ποσό βρήκε τους τρόπους να εισέλθει στο έδαφος της Δημοκρατίας –με αυξημένη κινητικότητα από τον περασμένο Αύγουστο και μετά, κατά παραδοχή των αρχών- και πλέον είναι δύσκολη η ανίχνευση της πορείας του από τις διωκτικές αρχές, ενώ συγχρόνως απλώνεται μία περιρρέουσα ατμόσφαιρα που ευνοεί ικασίες για όλα τα αρνητικά για τη χώρα σενάρια της τύχης του. Δηλαδή, το αν αυτά τα λεφτά είναι σήμερα στις ελεύθερες περιοχές, αν επενδύθηκαν σε ακίνητα, αν έχουν βγει στο εξωτερικό, όντας η Κύπρος σταθμός μεταβίβασής τους, αν έχουν φύγει προς τα κατεχόμενα. Είναι συγκεντρωμένες απορίες, με τις οποίες έληξε η συνεδρίαση της Επιτροπής Θεσμών την Τετάρτη, όπου το ερώτημα «πού πήγαν τα λεφτά;» ακουγόταν να επαναλαμβάνεται από βουλευτές σαν λάιτ μοτίφ.
Από τον Αύγουστο του 2023 και μετά, παρατηρήθηκε μεγάλη κινητικότητα στην είσοδο μεγάλων ποσών σε μετρητά στην Κυπριακή Δημοκρατία
Συνεχίζοντας τη συζήτηση για το ζήτημα της εισόδου μετρητών από τα αεροδρόμια και το πιθανόν ξέπλυμα χρήματος, με αφορμή την υπόθεση της 31χρονης Ουκρανής, σε βάρος της οποίας έχει καταχωρισθεί υπόθεση στο Δικαστήριο (είχε μεταφέρει ποσό 8 εκατ. ευρώ στην Κύπρο μέσα σε ένα διάστημα οκτώ μηνών), η Επιτροπή Θεσμών ενημερώθηκε από τον γενικό διευθυντή του Υπουργείου Οικονομικών, Γιώργος Παντελή, ότι από το 2021 μέχρι τον Μάρτιο του 2024 έγιναν στο δικαστήριο 1077 δηλώσεις μετρητών που μπήκαν στη χώρα από τα αεροδρόμια Λάρνακας και Πάφου, κάνοντας λόγο για συνολικό ποσό 119 εκατομμυρίων ευρώ.
Τόνισε ότι τους τελευταίους 15 μήνες έχουν περάσει στη χώρα 105 εκατομμύρια ευρώ για 825 δηλώσεις, εκ των οποίων τα 101,6 εκατομμύρια ευρώ για 436 δηλώσεις βρίσκονται υπό διερεύνηση από την Αστυνομία και τη ΜΟΚΑΣ, δηλαδή ποσοστό 96%.
Ωστόσο για το 92% των χρημάτων δεν γνωρίζει κανένας σήμερα πού πήγαν και μέσα από ποια κανάλια πέρασαν, όπως προέκυψε από αναφορά του υπαρχηγού Αστυνομίας Δημήτρη Δημητρίου, ότι βρίσκονται ενώπιον Δικαστηρίου τέσσερις υποθέσεις που αφορούν γύρω στα 10 εκατομμύρια ευρώ.
Τόσο ο κ. Παντελή όσο και ο κ. Δημητρίου, διαβεβαίωσαν ότι από τον Αύγουστο 2023 και μετά παρατηρήθηκε μεγάλη κινητικότητα στην είσοδο μεγάλων ποσών σε μετρητά στη Δημοκρατία. Ωστόσο ο γενικός διευθυντής του Υπουργείου Οικονομικών, όταν επισημάνθηκε από τον πρόεδρο της Επιτροπής, Δημήτρη Δημητρίου, ότι για το 92% από τα 105 εκατομμύρια που πέρασαν τους τελευταίους 15 μήνες, δεν γνωρίζει κανείς πού βρίσκονται σήμερα, δεδομένου ότι δεν υπάρχουν ακόμη υποθέσεις ενώπιον της δικαιοσύνης, σχολίασε ότι 96% των χρημάτων αυτών είναι υπό διερεύνηση από την Αστυνομία και κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί αυτό που ανάφερε ο κ. Δημητρίου.
Σύμφωνα με τον υπαρχηγό Αστυνομίας, για τις υπόλοιπες υποθέσεις συνεχίζεται η διερεύνηση. Πρόσθεσε ακόμα, ότι βρίσκεται σε εξέλιξη μία μεγάλη υπόθεση, με εμπλοκή άλλης ευρωπαϊκής χώρας και του Eurojust.
Ζήτημα αυτεπάγγελτης παρέμβασης της ΜΟΚΑΣ
Από το 2022 μέχρι σήμερα, 54 είναι οι αναφορές που έστειλε το Τμήμα Τελωνείων στη Μονάδα Χρηματοοικονομικών Πληροφοριών (ΜΟΚΑΣ), όπως πληροφόρησε η επικεφαλής της Μονάδας, Μαρία Κυρμίζη Αντωνίου, σημειώνοντας ότι 17 περιπτώσεις διαβιβάστηκαν στην Αστυνομία για ποινική διερεύνηση, καθώς ήγειραν υποψίες για νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες ή για άλλα ποινικά αδικήματα, ενώ για 10 από αυτές ενημερώθηκαν αντίστοιχες μονάδες του εξωτερικού.
Στη συζήτηση τέθηκε το ζήτημα της αυτεπάγγελτης παρέμβασης της ΜΟΚΑΣ, ενώ τονίστηκαν σοβαρά κενά σε θέματα διερεύνησης υποθέσεων από το τη Μονάδα. Ερωτηθείσα αν εξετάζουν αυτεπάγγελτα υποθέσεις, η κα Αντωνίου ανέφερε ότι γίνεται διερεύνηση μέσα από αναφορές για ύποπτες συναλλαγές, που λαμβάνει η υπηρεσία. Ενδεικτικά, είπε, το 2023 λήφθηκαν έγιναν αναφορές για γύρω στις 2.000 υποθέσεις, οι οποίες εξετάζονται με σειρά σοβαρότητας.
Πρόταση νόμου για οροφή €1.000 στην αγορά αγαθού με μετρητά
Ο Έφορος Φορολογίας, Σωτήρης Μαρκίδης, ερωτηθείς αν έχουν δηλωθεί στον Φόρο περιπτώσεις «developer» που πήραν μετρητά, απάντησε ότι υπήρχαν αρκετοί. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τις Εκδηλώσεις για το 2021 που έχουν ολοκληρωθεί, περίπου 1.200 είπαν ότι είχαν συναλλαγές με μετρητά αξίας άνω των 10.000 ευρώ. Επιπλέον, σημείωσε ότι περιμένει από το Τμήμα Τελωνείων κατάσταση με όσους δήλωσαν ότι ήρθαν με μετρητά στην Κύπρο για να κάνει διερεύνηση.
Αξίζει να σημειωθεί ότι μετά τη συνεδρίαση, ο πρόεδρος της Επιτροπής, Δημήτρης Δημητρίου, εξέφρασε την πρόθεση για πρόταση νόμου, όπου ο μέγιστος αριθμός μετρητών που θα μπορεί ένα φυσικό ή νομικό πρόσωπο να ξοδέψει για την αγορά οποιουδήποτε αγαθού, θα είναι τα 1.000 ευρώ. Όπως είπε, σήμερα δεν υπάρχει περιορισμός, φτάνει ο πωλητής, για αγορές με μετρητά άνω των 10.000 ευρώ να τα δηλώνει στον Έφορο Φορολογίας. Το ερώτημα είναι ποια θα είναι η αντίδραση του Υπουργείου Οικονομικών σε μία τέτοια πρόταση και αν θα αντιταχθεί σε αυτή, όπως σχολιάστηκε σε πηγαδάκι βουλευτών μετά τη συνεδρίαση.
Οι διαδικασίες
Η διευθύντρια του Τμήματος Τελωνείου, Θεοδώρα Δημητρίου, είπε ότι κατά την είσοδο στη Δημοκρατία, όσοι δηλώνουν ότι ήρθαν με μετρητά συμπληρώνουν προέλευση, προορισμό και σκοπό για τα μετρητά. Ερωτηθείσα σχετικά, είπε ότι οι περισσότεροι αναφέρουν την αγορά ακίνητης περιουσίας. Ωστόσο, σημείωσε, δεν υπάρχει ευχέρεια για να γίνει έλεγχος, πέραν της λήψης της δήλωσης, επί τόπου. Αυτό, πρόσθεσε, γίνεται σε μεταγενέστερο στάδιο, κεντρικά.
Εκ μέρους του Υπουργείου Εσωτερικών, η Αναστασία Καμένου είπε ότι μέσα από μία θέσμια διαδικασία αξιολόγησης κινδύνου που εφαρμόζει το Υπουργείο για νομικές οντότητες, με βάση κριτήρια εντοπίζονται οργανισμοί ψηλού κινδύνου για ξέπλυμα, χρηματοδότηση τρομοκρατίας και φοροδιαφυγή. Τέτοια κριτήρια αποτελούν οι ανώνυμες χορηγίες, η μεγάλη διακίνηση μετρητών και άλλοι παράγοντες κινδύνου. Όπως σημείωσε, στις αρχές 2023 το 25% οντοτήτων κρίθηκαν ως ψηλού κινδύνου. Αφού ακολουθηθεί μία διαδικασία δέουσας επιμέλειας, στέλνονται υποθέσεις σε ΜΟΚΑΣ, Αστυνομία και Έφορο Φορολογίας για περαιτέρω διερεύνηση. Σημείωσε ότι παραδείγματα οντοτήτων σε ψηλό κίνδυνο θεωρούνται μεταξύ άλλων, ιδρύματα που ασχολούνται με μετρητά, ποδοσφαιρικά σωματεία με αδιευκρίνιστες πηγές εσόδων από το εξωτερικό.
