Του Απόστολου Κουρουπάκη
Ο Fantastic Negrito παιδί μιας πολυμελούς οικογένειας μετά από προσωπικό αγώνα και ένα αυτοκινητιστικό ατύχημα κατάλαβε πως έπρεπε να αλλάξει τη δική του πορεία και να ακολουθήσει το φως για να βρει την αλήθεια του. Ο Fantastic Negrito που κέρδισε βραβείο Grammy για το καλύτερο σύγχρονο μπλουζ άλμπουμ για τον δίσκο του «The Last Days of Oakland» μίλησε στην «Κ» για τη μουσική του, τους στόχους του και την ανάγκη του να πειραματίζεται για να δώσει την καλύτερη δυνατή μουσική. Με τον Χαβιέρ μιλήσαμε μέσω skype και με τη βοήθεια και τη μουσική άποψη του Λευτέρη Μουμτζή κάναμε μία όμορφη και ενδιαφέρουσα συζήτηση.
–Χαβιέρ, κατ’ αρχάς να σε ευχαριστήσω για τον χρόνο σου. Πότε ξεκίνησες να ασχολείσαι με τη μουσική, ήταν κάποιο παιδικό σου όνειρο;
– Σας ευχαριστώ κι εγώ που με φιλοξενείτε. Για τη μουσική δεν ενδιαφερόμουν ιδιαίτερα ως παιδί. Μετά το λύκειο όμως άρχισε να με απασχολεί περισσότερο, όταν δηλαδή ήμουν ήδη αρκετά ώριμος.
–Πώς και αυτό;
–Μάλλον θέλησα να βρω να ασχολούμαι με κάτι. Ξέρεις, έμπλεκα συχνά σε καβγάδες. Μεγάλωσα στο Όκλαντ της Καλιφόρνια, ένα συναρπαστικό και ενδιαφέρον μέρος αλλά και επικίνδυνο. Φυσικά ότι προέρχομαι από μία μεγάλη οικογένεια έπαιξε τον ρόλο της, πάντοτε μου άρεσε να τραβάω την προσοχή, και όταν προέρχεσαι από μία πολυμελή οικογένεια δεν παίρνεις πάντοτε την προσοχή που θες. Έτσι σκέφτηκα ότι η μουσική θα ήταν μία καλή ιδέα. Ξεκίνησα μόνος μου να μαθαίνω μουσική.
–Οι πρώτες σου δισκογραφικές απόπειρες στις αρχές του ’90 δεν είχαν μεγάλη απήχηση. Τότε είναι που κατάλαβες ότι πρέπει να συνεχίσεις να πειραματίζεσαι και να δημιουργείς μουσική διαφορετικών ειδών;
–Ναι. Νομίζω όμως ότι το να εξερευνάς ισχύει και στη ζωή την ίδια, όχι μόνο στη μουσική. Πάντα υπάρχει η ανάγκη για εξερεύνηση, η ανάγκη αναζήτησης, αλλά και η ανάγκη να ωριμάσεις. Πρέπει, δηλαδή, να βρεις τη φωνή σου. Πώς θες να προχωρήσεις γενικά, στη μουσική, αλλά και στην ίδια τη ζωή. Χρειάζεται μερικές φορές να αρπάξεις ευκαιρίες. Και αν υπάρχει κάποιος που πρέπει να αρπάζει ευκαιρίες, δεν είναι άλλος από τον καλλιτέχνη. Νομίζω ότι είναι υποχρέωσή μας, γι’ αυτό πάντοτε ήθελα να αρπάζω τις ευκαιρίες. Γι’ αυτό μου άρεσαν καλλιτέχνες όπως ο David Bowie και ο Prince και τύποι όπως εκείνοι του hip hop, οι οποίοι προσπάθησαν να κάνουν κάτι το διαφορετικό, και αυτό είναι που κι εγώ προσπαθώ να κάνω ως καλλιτέχνης.
–Ποια είναι η γνώμη σου για τη μουσική σήμερα σε παγκόσμιο επίπεδο; Περιοδεύεις και ηχογραφείς αρκετά αυτή την περίοδο.
–Λοιπόν, πιστεύω ότι οι δημιουργικοί άνθρωποι είναι δημιουργικοί όπου κι αν βρεθούν. Δεν έχει σημασία σε ποια εποχή ζουν. Μερικές φορές η λαϊκή κουλτούρα (popular culture) μπορεί να πνίξει αυτά που κάποιοι κάνουν στο περιθώριο. Είναι γελοίο να πιστεύουμε ότι οι άνθρωποι θα σταματήσουν να είναι δημιουργικοί. Πάντοτε θα είμαστε δημιουργικοί. Νομίζω, λοιπόν, ότι και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν βοηθήσει τους καλλιτέχνες να βρουν ένα όχημα να εκφράσουν ό,τι νιώθουν. Αυτό είναι που πιστεύω για τη μουσική, όταν πηγαίνεις προς το φως, θα βρεις το φως και θα ζήσεις εμπειρίες. Αν προχωράς προς την άρνηση, θα συναντάς άρνηση. Πάντοτε θα υπάρχει κάτι για να παραπονιέσαι, όμως υπάρχουν τόσα άλλα για να γιορτάζεις, έτσι είμαι πάντα θετικός και αισιόδοξος για τα μουσικά πράγματα, διότι υπάρχουν άνθρωποι εκεί έξω που προσπαθούν.
«Θέλω να παραμείνω τολμηρός, μου αρέσει να είμαι τολμηρός»
–Το να κερδίσεις βραβείο Grammy ήταν για ’σένα μεγάλη ανταμοιβή, μετά από τόσα χρόνια που κάνεις μουσική, όντας μάλιστα και σχετικά άγνωστος στο ευρύ κοινό.
–Φυσικά, αν δεν νιώσεις κάτι κερδίζοντας ένα βραβείο Grammy, και μάλιστα μετά από όσα έχω περάσει, θα πρέπει να είσαι νεκρός μέσα σου. Θέλω να το παίξω κουλ όμως θα πω ψέματα, είμαι πολύ χαρούμενος, είναι μια ανταμοιβή, και είμαι ευγνώμων. Νιώθω τέλεια (Yea! I feel great). Όμως για να γράψεις ένα τραγούδι δεν πρέπει να κοιτάς το βραβείο, γι’ αυτό το έβαλα στην άκρη. Είναι τέλειο να το έχεις κατακτήσει, το αγαπάς, αλλά εντάξει, προχώρησε, γίνε καλλιτέχνης, γράψε τραγούδια με νόημα και σκοπό. Θέλω να παραμείνω τολμηρός, μου αρέσει να είμαι τολμηρός. Μου αρέσει να δοκιμάζω πράγματα.
–Μίλησέ μας για τον δίσκο σου «The Last Days of Oakland», το άλμπουμ που κέρδισε το βραβείο Grammy, στην κατηγορία «Καλύτερο σύγχρονο Blues άλμπουμ».
–Όταν έγραφα τα κομμάτια, ταξίδευα, είχα κερδίσει τον διαγωνισμό NPR Tiny Desk. Ξέρεις, παρατηρούσα την κατάσταση των αμερικάνικων πόλεων, και τα πράγματα έχουν αλλάξει κάπως, όχι μόνο στο Oakland, αλλά και στη Νέα Ορλεάνη, στην Ουάσιγκτον, στη Βαλτιμόρη. Σκέφτηκα λοιπόν ότι πλησιάζουμε σε μια νέα εποχή για τις αμερικάνικες πόλεις, υπάρχει ένα νεαρότερο και πιο υποψιασμένο κοινό. Οι καλλιτέχνες έφευγαν από αυτές τις πόλεις, επειδή ήταν πολύ ακριβή εκεί η ζωή. Αισθάνθηκα λοιπόν ότι κάτι γινόταν, εμείς οι καλλιτέχνες, ξέρεις, αν δούμε κάτι πρέπει να εκφραστούμε και να το γράψουμε.
Η μουσική είναι συναίσθημα
–Οπότε αυτή ήταν η επιρροή για το άλμπουμ σου;
–Προσπάθησα πραγματικά να αποτυπώσω αυτό που συνέβαινε. Ελπίζω ότι αυτό είναι η ενέργειά μου σε κάθε άλμπουμ. Το να γράψω έναν στίχο «τι συμβαίνει στην κοινωνία» και να προσπαθήσω να το συνδέσω με άλλους ανθρώπους. Νομίζω ότι αυτός είναι ο σκοπός μας ως καλλιτέχνες, να προσπαθούμε να ενωθούμε με άλλους ανθρώπους.
- Η ηχογράφηση του άλμπουμ;
- Η ηχογράφηση έγινε στο γραφείο μου και ήταν μία, ας την πω, ακατέργαστη διαδικασία, πολύ οργανική, όμως έτσι μου αρέσει να γράφω. Μου αρέσει πραγματικά να γράφω ακατέργαστη μουσική, κατά κάποιο τρόπο άσχημη, δεν ξέρω. Κράτα το αγνό συναίσθημα, επειδή, ξέρεις, η μουσική είναι συναίσθημα. Γνωρίζω περισσότερα για τα συναισθήματα απ’ όσα ξέρω για μουσική. Πραγματικά με ενδιαφέρει όλο αυτό.
-Η παραγωγή ωστόσο είναι σωστά δουλεμένη. Δεν μοιάζει να είναι ακατέργαστη ή κάτι τέτοιο.
–Υπάρχει μια πολύ λεπτή γραμμή. Είναι ακατέργαστη όσο χρειάζεται να είναι. Ξέρεις, όταν παίζεις ζωντανά και ηχογραφείς, αν είσαι κάπως ακατέργαστος στον ήχο, πρέπει να βρεις κάποιον που ξέρει πραγματικά να μιξάρει κι εγώ είχα έναν εξαιρετικό συνεργάτη για το μιξάζ του ήχου. Πρέπει να βρεις κάποιον που να μπορεί να ομαλοποιήσει την τραχύτητα του ήχου σου.
–Την πρώτη φορά που ακούσαμε το άλμπουμ, εκτός από τη φωνή σου, ενθουσιαστήκαμε, έκανες όλα τα σωστά πράγματα στο στυλ που επέλεξες να δημιουργήσεις.
–Ευχαριστώ πολύ. Μου αρέσει να σκέφτομαι ότι κάθε νότα πολεμάει για την ύπαρξή της. Μου αρέσει να προσεγγίζω κατ’ αυτόν τον τρόπο την παραγωγή.
–Ονομάζεις τη μουσική σου «Black Roots», τι σημαίνει αυτός ο προσδιορισμός;
–Θα φανεί αστείο, αλλά την περασμένη εβδομάδα επέστρεψα από το Μισισιπή, αυτό λοιπόν είναι για μένα «black roots», (σ.σ. μαύρες ρίζες). Όταν άρχισα να δουλεύω την ιδέα του σχεδίου Fantastic Negrito άκουγα πρώιμους μαύρους καλλιτέχνες από το δέλτα του Μισισιπή, όπως οι Charlie Patton, Blind Lemon, Robert Johnson, Skip James και σκεφτόμουν ότι αυτό είναι η απαρχή του λαϊκού πολιτισμού, και αυτοί οι καταπληκτικοί καλλιτέχνες ίσως χαθούν, από εκεί λοιπόν πηγάζει το «Black Roots». Από τη μνήμη και τις ρίζες ανθρώπων που υπέφεραν πολύ, αλλά από τον πόνο τους προήλθε κάτι πολύ σημαντικό για όλη την ανθρωπότητα. Και για εμένα η ιδέα «black roots», οι μαύρες ρίζες, αφορά όλον τον κόσμο, επειδή οπουδήποτε και αν πάω, στη Γαλλία, στη Γερμανία, στο Βέλγιο τις ακούω, ρίζωσαν πριν από πολλά χρόνια, από ανθρώπους που ξεκίνησαν από την Αφρική, σκλάβοι στην Αμερική, και από όλα όσα υπέφεραν ήρθε αυτή η καταπληκτική μουσική που όλοι ακούμε και παίζουμε. Αυτή τη μουσική την ακούμε παντού γύρω μας σήμερα. Είναι τόσο εύκολη η σύνδεσή τους με το σήμερα, απλώς είναι εύκολο.
–Χαβιέρ, αισθάνεσαι ότι ταυτίζεσαι με αυτή τη μουσική, λόγω και των δικών σου εμπειριών ζωής;
–Λοιπόν, το σκέφτηκα ότι τελικά ίσως είναι κι έτσι… άκουγα αυτού του είδους τη μουσική σε ολόκληρη τη ζωή μου, ποτέ όμως δεν τη συνέδεσα με μένα. Ώσπου πέθανε ο αδελφός μου, αλλά και κάποιος ξάδελφος μου, και εγώ παραλίγο να πεθάνω σε ένα αυτοκινητιστικό. Τότε ήταν που τα συνέδεσα όλα, τότε την αισθάνθηκα αυτή τη μουσική. Ως νέος ποτέ δεν αισθάνθηκα αυτή τη μουσική, έστω με αυτόν τον τρόπο, μια κιθάρα, αυτά τα μπλουζ… ήμουν περισσότερο της σύγχρονης μουσικής, έπρεπε να ζήσω, να υποφέρω, να πέσω κάτω, και μετά να ξανασηκωθώ, και να ξαναπέσω και πάλι από την αρχή. Τελικά νομίζω ότι τα κατάφερα.
–Νομίζεις ότι μπορείς να προσελκύσεις και νεότερο κοινό στις συναυλίες σου και να ταυτιστεί με τη μουσική σου; Εννοώ κοινό που δεν είναι συνηθισμένο σε αυτού του είδους της μουσική.
–Ναι, άλλωστε δεν πιστεύω στα είδη. Πιστεύω στη μουσική. Είμαι πιο πολύ «αισθαντική βιομηχανία» παρά «μουσική βιομηχανία» και σκέφτομαι, νέοι άνθρωποι, ηλικιωμένοι άνθρωποι, δεν έχει σημασία. Πιστεύω ότι αν δίνεις την καρδιά σου στους ανθρώπους, αν προχωράς προς το φως και είσαι αγνός, τότε ο καθένας οπουδήποτε κι αν βρίσκεται θα συνδεθεί μαζί σου. Είτε συνδέεσαι με τους ανθρώπους είτε όχι.
–Πιστεύεις ότι το «Fantastic Negrito» project μπορεί να σε στηρίξει αρκετά οικονομικά, κάνοντας συναυλίες, πουλώντας δίσκους κτλ. Στην Κύπρο αλλά και στην Ελλάδα το να ζει ο μέσος καλλιτέχνης από τη μουσική του είναι ένα ζήτημα.
–Είναι μία πρόκληση για όλους τους καλλιτέχνες το οικονομικό, όμως υπάρχει δίοδος, και ως καλλιτέχνης πρέπει να βρεις τον τρόπο. Πρέπει να είμαστε οι καλλιτέχνες εκείνοι που δεν σταματούν, πρέπει να είμαστε οι ενδιάμεσοι για να ενωθούν οι άνθρωποι, και όσο ενώνουμε τους ανθρώπους το κοινό θα μας στηρίζει. Η δουλειά των καλλιτεχνών είναι η προσφορά, όσο προφέρουμε τόσο το κοινό θα μας στηρίζει.
–Είναι εύκολο όμως;
–Είναι δύσκολο, εμένα μου πήρε αρκετά χρόνια να το καταλάβω. Δεν λέω ότι είναι εύκολο, είναι όμως δυνατό. Πάντοτε, ξέρεις, σκέφτομαι πόσα μπορούμε να κάνουμε. Δεν μου αρέσει να ακούω για το τι δεν μπορούμε να κάνουμε. Θέλω να ακούω για το τι μπορούμε να πετύχουμε, και οι καλλιτέχνες να είναι με τους ανθρώπους που μιλούν για το τι μπορείς να κάνεις. Ό,τι και αν κάνεις στη ζωή σου, όποια δουλειά και αν κάνεις, να είσαι με ανθρώπους που λένε «Ναι, μπορούμε να το κάνουμε αυτό, μπορεί να είναι δύσκολο, αλλά νομίζω ότι μπορούμε».
–Για την Κύπρο τι ήξερες πριν σου ζητηθεί να παίξεις στον Φέγγαρο;
–Είχα ακούσει πολλά πράγματα για το νησί σας. Πάντοτε φανταζόμουν την Ελλάδα και τα νησιά της, αλλά και την Κύπρο σαν εξωτικά μέρη. Φυσικά, είχα ακούσει για την Κύπρο και για το πολιτικό της πρόβλημα.
Πληροφορίες:
Ο Fantastic Negrito θα εμφανιστεί στο φεστιβάλ Φέγγαρος στη Field Stage στις 5 Αυγούστου. Περισσότερες πληροφορίες www.fengaros.com.
Φωτογραφίες: Max Claus, Fouad_Lakbir, Marion Fregeac
