Του Απόστολου Κουρουπάκη
Με τη Μαρίνα Κατσαρή έχουμε συζητήσει πάρα πολύ για την ανάγκη του παραμυθιού σήμερα και το πώς εκείνη το διαχειρίζεται ως εργαλείο μιας παράστασης. Στην παράσταση που «Παραμύθια και Ελεγείες» που θα δώσει σε συνεργασία με τους μουσικούς Βαγγέλη Γέττο στο λαούτο, το ακορντεόν και στο τραγούδι, τον Μιχάλη Κουλουμή στο βιολί και τον Βασίλη Φιλίππου στα κρουστά, το νευ και το τραγούδι. Οι τέσσερις καλλιτέχνες ενώνουν τις φωνές τους και την τέχνη τους για να αφηγηθούν τον έρωτα, και όπως χαρακτηριστικά μου είπαν «τα βάσανα του έρωτα, μέχρι να…». Τα παραμύθια τα χρειαζόμαστε μου λένε σε κάθε στιγμή, και όχι μόνο για να κοιμίζουμε τα μωρά μας και να νανουρίζονται τα παιδιά, όταν έπεσα και ο ίδιος στην παγίδα να καθορίσω τι είναι το παραμύθι.
–Το παραμύθι σήμερα το χρειαζόμαστε;
– Β.Γ. Κατά αρχάς να πούμε ότι τα παραμύθια δεν είναι τίποτα άλλο από απλές πολιτικές αναλύσεις, και πολλές φορές σκληρές.
–Μ.Κ. Είναι μία μάσκα το παραμύθι που βοηθάει πολλές φορές να πεις μια μεγάλη αλήθεια με ψέματα.
–Η μουσική πώς υπηρετεί την αφήγηση ενός παραμυθιού;
–Β.Γ. Υπάρχουν δύο τρόποι σε αυτό που κάνουμε. Ο ένας είναι θα μπορούσαμε να πούμε είναι ο ελληνικός που η μουσική ακολουθεί την αφήγηση βήμα-βήμα ή υπηρετεί την αφήγηση. Ο άλλος είναι, όπως ο γαλλικός ή και ο αγγλικός τρόπος όπου η μουσική τείνει να αυτονομηθεί ως προς τη διαλεκτικότητά της με την αφήγηση. Στη δική μας παράσταση έχουμε επιλέξει μεσαιωνικές μουσικές από τη Βρετάνη. Νιώθουμε ότι υπάρχει αισθητική ενότητα με τα μεσαιωνικά παραμύθια της Κύπρου.
–Μ.Κ. Φυσικά και ο ρυθμός της μουσικής μπορεί να αλλάξει τη δική μου αφήγηση. Κάποες φορές επιδιώκω να ταυτιστώ με τους ήχους που ακούω, γιατί έτσι συνδέομαι περισσότερο με το συναίσθημα.
–Αρα υπάρχει αυτοσχεδιασμός, έτσι δεν είναι;
–Μ.Κ. Ναι, φυσικά, πολλές φορές μου έχει συμβεί να ακολουθήσω τη μουσική.
–Β.Γ. Αυτό είναι, αν θέλεις, και η διαφορά της αφήγησης από το θέατρο. Η μουσική σε ένα θεατρικό πλαίσιο με τοποθετεί και μένει σε μια συγκεκριμένη θέση. Στην αφήγηση η μουσική φεύγει από το πλαίσιο της σκηνοθεσίας και φλερτάρει πάρα πολύ με τον αυτοσχεδιασμό.
–Το παραμύθι το ίδιο δεν έχει πολύ αυτοσχεδιασμό;
–Μ.Κ. Ναι, έχει πολύ μεγάλο κομμάτι αυτοσχεδιασμού, που εξυπηρετεί και την οργανικότητα του λόγου. Μπορεί η συγκίνηση της στιγμής ή το ακροατήριο, αλλά και η κατάσταση του αφηγητή να τον οδηγήσουν να πει κάτι διαφορετικό, που φυσικά εξυπηρετεί την ιστορία. Όλο αυτό πιστεύω ότι ανανεώνει την ιστορία, αλλά και τον ίδιο τον αφηγητή. Φυσικά, και τη μουσική, αφού ίσως δώσει νέες ιδέες.
–Β.Γ. Νομίζω ότι στην αφήγηση θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί η φράση «ευαισθησία της στιγμής».
–Πώς βλέπει ο κόσμος την αφήγηση ως δράση;
–Β.Γ. Προσπαθούμε να κάνουμε ακρόαμα αυτό που κάνουμε, όπως κατά κάποιο τρόπο έγινε με την παραδοσιακή μουσική. Σε επίπεδο θεάματος πάμε πάρα πολύ καλά. Ο κόσμος δεν διστάζει να παρακολουθήσει μία τέτοια παράσταση. Δεν το αισθάνεται ο κόσμος ως κάτι το γεροντίστικο. Το έχουμε ανοίξει σε πολλές κουλτούρες σε όλα τα επίπεδα.
–Μ.Κ. Ακόμα και τα κυπριακά που κάνουμε έχουν πινελιές και από τη δική μας παράδοση, αλλά τα ντύνουμε και με νέες ιδέες, δεν μένουν σε ένα φολκλόρ κάδρο.
–Σε αυτή την παράσταση τι προτείνετε;
–Β.Γ. Αυτή η παράσταση είναι μία συνάντηση δύο δουλειών, τα μεσαιωνικά παραμύθια της Κύπρου, δηλαδή αυτό που κάνουμε με τη Μαρίνα και οι κυπριακές ελεγείες που είναι το πρότζεκτ του Μιχάλη Κουλουμή και του Βασίλη Φίλιππου. Είναι δύο ξεχωριστές που γίνονται μία.
–Μ.Κ. Ουσιαστικά θα αφηγηθούμε με τον Βαγγέλη μια ιστορία και τα παιδιά θα παίξουν τις μουσικές τους. Στο τέλος όμως θα συναντηθούμε όλοι επί σκηνής με κάτι εντελώς καινούργιο. Άρα είναι ένωση δύο πρότζεκτ που θα γεννήσει ένα «παιδάκι».
–Ποιος είναι ο κοινός άξονας της παράστασης;
–Μ.Κ. Κοινός άξονας είναι ο έρωτας, η αγάπη που ενώνει τους ανθρώπους. Στη δική μας ιστορία όλα όσα συμβαίνουν γίνονται στο όνομα της αγάπης, στο πρότζεκτ των παιδιών τα κομμάτια, αλλά και η ποίηση του Βασίλη που είναι ερωτικά τετράστιχα. Και στον ίδιο άξονα κινείται και η σύμπραξη και των τεσσάρων.
–Β.Γ. Και τα τρία κομμάτια έχουν ένα ερωτικό πενθος. Θα αφηγηθούμε τον έρωτα μέσα από το βάσανο και το άχθος… μέχρι να…
