Του Απόστολου Κουρουπάκη
Ο Ανδρέας Αραούζος μιλάει στην «Κ» για το έργο «Ο Επισκέπτης» του Έρικ Εμάνουελ Σμιτ που σκηνοθετεί και παίζει στο Πολιτιστικό Ίδρυμα της Τράπεζας Κύπρου, από την Alpha Square, με τον Βαρνάβα Κυριαζή να ενσαρκώνει τον πατέρα της ψυχανάλυσης, Σίγκμουντ Φρόιντ. Το έργο ανεβαίνει σε μετάφραση και σκηνοθεσία Ανδρέα Αραούζου και μαζί με τον Βαρνάβα Κυριαζή παίζουν η Παναγιώτα Παπαγεωργίου, ο Φώτης Αποστολίδης και ο Ανδρέας Αραούζος.
Ο Ανδρέας σημειώνει ότι το έργο που θα παρασταθεί σε μία υπέροχη αίθουσα του Πολιτιστικού Ιδρύματος της Τράπεζας Κύπρου δημιούργησε την σκηνοθεσία: «Αυτό το δάπεδο και οι τοίχοι ήταν για μένα ‘μυρωδιά’». Ο Ανδρέας λέει ότι το έργο, ο Φρόιντ δηλαδή, αντιμετωπίζει το ζήτημα της ύπαρξης ή όχι του Θεού ως αίνιγμα προς επίλυση, «Ως υπόθεση προς απόδειξη. Από την άλλη, τη στιγμή που επιλέγεις να ‘αντιμετωπίσεις’ κάτι, αυτό από μόνο του δεν αποδεικνύει κάποια ύπαρξή του…;» Το έργο αφορά βέβαια και τον ίδιο τον άνθρωπο, αλλά και τις έννοιες της ελευθερίας, της ταυτότητας, της ομορφιάς, της απόγνωσης και, φυσικά, της ανάγκης… Ακροθιγώς ο Ανδρέας Αραούζος αγγίζει και το θέμα των επιχορηγήσεων και απ’ ό,τι φαίνεται δεν τον πτοεί η απουσία της.
–Ανδρέα, μία ακόμη παράσταση – πορτρέτο. Σου αρέσουν ιδιαίτερα τέτοιες δουλειές, έτσι δεν είναι;
–Δεν κυνηγάω τα ιστορικά πρόσωπα στο θέατρο, αν και φέτος το ρεπερτόριο της Alpha Square έδειχνε προς μια «biopic» σεζόν. Τελικά φαίνεται δεν θα ακολουθήσουν η Ρόζαλιντ Φράνκλιν ούτε ο Τζέημς Ουέηλ, λόγω μη επιχορήγησης, όμως ο Φρόιντ και ακολούθως ο Πικάσο θα γίνουν (με πολύ πείσμα και καθόλου επιχορήγηση…)! Επίσης, θα δούμε τον Τσάρο Νικόλαο Β΄ σύντομα! Για να απαντήσω, όμως, εμένα με ενδιαφέρει ο διάλογος, η διαφωνία, το δράμα. Και στον «Επισκέπτη», η αλήθεια είναι ότι δεν θα παρακολουθήσουμε ένα πορτρέτο του πατέρα της ψυχανάλυσης, αλλά την αντίδραση αυτού του μυαλού σε μια νύχτα απόγνωσης.
–Μία in situ παράσταση, πώς διαμορφώνει τη σκηνοθετική σου προσέγγιση;
–Η υπέροχη αυτή Αίθουσα στο Πολιτιστικό της Τράπεζας Κύπρου δημιούργησε την σκηνοθεσία, δεν τη διαμόρφωσε. Αυτό το δάπεδο και οι τοίχοι ήταν για μένα «μυρωδιά». Και αυτή ήταν και ο καμβάς μας για το διάσημο γραφείο της Berggasse 19 στην Βιέννη…! Ένα δωμάτιο ψυχανάλυσης… ιστορικής, φιλοσοφικής, καλλιτεχνικής και σίγουρα προσωπικής, για τον θεατή!
–Το άγνωστο άλλο είναι ο επισκέπτης αυτός, είναι η αντιμετώπιση του ίδιου μας του εαυτού αυτή η παράσταση;
–Ο επισκέπτης λέει «ο καθένας προβάλλει επάνω μου την εικόνα που τον βολεύει ή αυτή για την οποία έχει εμμονή…» Η αντιμετώπιση του εαυτού μας και η αντιμετώπιση του Ανθρώπου γενικότερα πιστεύω πως είναι η καρδιά του έργου – περισσότερο από το ερωτηματικό γύρω από την ύπαρξη του Θεού.
–Ο Εβραίος άθεος Φρόιντ αντιμετωπίζει τον Θεό ως ένα πρόβλημα;
–Ως αίνιγμα προς επίλυση, ναι. Ως υπόθεση προς απόδειξη. Από την άλλη, τη στιγμή που επιλέγεις να «αντιμετωπίσεις» κάτι, αυτό από μόνο του δεν αποδεικνύει κάποια ύπαρξή του…;
–Ο Φρόιντ κάνει μία κουβέντα για το καλό και το κακό; Ο επισκέπτης είναι απολογητής της μιας ή της άλλης κατάστασης ή απλώς θέτει ερωτήματα, τροφή προς σκέψη;
–Σίγουρα γίνεται απολογητής του «σχίσματος» αυτού. Τον υποχρεώνει ο Φρόιντ, τον πιέζει ακόμα, και ο επισκέπτης όχι μόνο θα εξηγήσει αλλά θα ενισχύσει τους προβληματισμούς για το μέλλον. Θα έλεγα ότι αυτό το σημείο του έργου γίνεται η κορύφωση του debate και συνάμα του δράματος.
–Η θεατρική παράσταση «Ο επισκέπτης» είναι μία ομαδική ψυχανάλυση;
–Κάλλιστα γίνεται αυτό με τη δεδομένη αντιπαράθεση και συζήτηση των δύο πρωταγωνιστών, και ειδικά με τη συγκεκριμένη διάταξη των θεατών μας στην αίθουσα αυτή. Χαίρομαι που το υποψιάστηκες!
–Ποια ζητήματα φέρνει στο προσκήνιο αυτή η παράσταση;
–Πέραν από το μυστήριο περί της έννοιας του Θεού, θεωρώ πως με αυτό το έργο «κρίνεται» η ανθρωπότητα και η πίστη του ανθρώπου στον Άνθρωπο. Επίσης οι έννοιες της ελευθερίας, της ταυτότητας, της ομορφιάς, της απόγνωσης και, φυσικά, της ανάγκης…
–Μια τέτοια «συνομιλία» σήμερα μας πώς αφορά;
–Η συζήτηση αυτή συνδέει τις ρίζες μας, την απαρχή και την «πρώτη ύλη» του Ανθρώπου, με το μέλλον του και την πορεία του στην ιστορία. Δεν νομίζω ότι πολλά πράγματα θα μπορούσαν να μας αφορούν περισσότερο.
