ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Loading...
 

Το ανομολόγητο πάθος και η απενοχοποίησή του

Η Χριστίνα Κωνσταντίνου μιλάει στην «Κ» για τον ανόσιο και απαγορευμένο έρωτα

Του Απόστολου Κουρουπάκη

Του Απόστολου Κουρουπάκη

kouroupakisa@kathimerini.com.cy

Η Χριστίνα Κωνσταντίνου συναντάει τον μουσικό Γιώργο Καλογήρου υπό τις σκηνοθετικές οδηγίες των Αλέξανδρου Αχτάρ και Παναγιώτη Μπρατάκου, και παρουσιάζουν τη «Φαίδρα» του Γιάννη Ρίτσου. Η Χριστίνα λέει ότι πάντα το ανεκπλήρωτο είναι πιο γοητευτικό από το εκπληρωμένο… και η Φαίδρα επιμένει να το κυνηγάει μέχρι τελικής πτώσης. Όσο για το τίμημα σημειώνει ότι όσο πιο μεγάλη είναι η εκδίκηση, τόσο πιο έντονος είναι ο πόνος που προϋπήρξε και ότι ακόμα και η συνειδητοποίηση των δικών μας ευθυνών δεν είναι ικανή να σβήσει τη δίψα για εκδίκηση.

 

 Όσο πιο απαγορευμένο είναι κάτι τόσο πιο έντονο είναι .

–Πώς αντιλαμβάνεσαι τη γεμάτη οίστρο Φαίδρα του Ρίτσου;
–Η Φαίδρα του Ρίτσου είναι όντως μια γυναίκα σε πλήρη οίστρο αλλά και με στιγμές πλήρους διαύγειας συγχρόνως. Μια γυναίκα που αναζητά το απόλυτο, το καθολικό. Και το ανεκπλήρωτο ταυτόχρονα. Άλλωστε πάντα το ανεκπλήρωτο είναι πιο γοητευτικό από το εκπληρωμένο… Η πραγματική έννοια του έρωτα είναι αυτή: Η συνεχής, αδιάκοπη και ακούραστη πάλη κατάκτησης του άλλου, αυτού που δεν μας ανήκει. Μόλις αρχίσει να μας ανήκει αρχίζει και η υποχώρηση του έρωτα. Η Φαίδρα, λοιπόν, ερωτεύεται το πιο απαγορευμένο για την ίδια πλάσμα, τον γιο του άντρα της. Όσο πιο απαγορευμένο είναι κάτι τόσο πιο έντονο είναι και ενώ γνωρίζει πως ποτέ δεν θα της δοθεί επιμένει χρόνια και χρόνια – εμπύρετη από τον έρωτά της για τον Ιππόλυτο – να τον παρασύρει στην «αμαρτία» της. Γιατί όπως η ίδια τονίζει μέσα στο κείμενο η αγιότητα δεν μπορεί να προϋπάρξει της αμαρτίας. Την αντιλαμβάνομαι λοιπόν ως ένα άκρως γοητευτικό και ερωτικό πλάσμα με ατέλειωτη παλέτα συναισθημάτων και αποχρώσεων, εντελώς απενοχοποιημένη και συνειδητοποιημένη για τα θέλω της και αποφασισμένη να κυνηγήσει αυτό που στοχεύει μέχρι τέλους. Ακόμη κι αν αυτό το τέλος είναι το οριστικά δικό της τέλος.

– Μια υπόγεια πυρετική υγρασία, γυάλινα συμπλέγματα, όλα κρυφά για τη Φαίδρα. Μπορεί ο καθένας μας να αισθάνεται Φαίδρα;
–Πάντα πίστευα ότι ο κάθε άνθρωπος κρύβει μέσα του έναν αχανή και περίπλοκο κόσμο που όσο και να προσπαθήσει αποκλείεται να τον ανακαλύψει στην ολότητά του. Η Φαίδρα στη συγκεκριμένη φάση, έτσι όπως μας αποκαλύπτεται, ξεδιπλώνει τα θέλω και τις σκέψεις της απροκάλυπτα, ξεγυμνώνει τον απέναντι αλλά πρώτα ξεγυμνώνεται η ίδια. Στην προσπάθειά της να παρασύρει, παρασύρεται και εκθέτει εαυτόν εκούσια αλλά και ακούσια ενίοτε. Αυτό είναι μια τεράστια πρόκληση για μένα γιατί ως άνθρωπος είμαι αρκετά εσωστρεφής και μυστικοπαθής. Λόγω φόβου και κυρίως λόγω του φόβου της απόρριψης και της έκθεσης, δύσκολα ομολογώ και παραδέχομαι αυτά που νιώθω και σκέφτομαι. Πολλά από αυτά που εκφράζει και στηρίζει η Φαίδρα είναι δικές μου ανομολόγητες σκέψεις και ανομολόγητα συναισθήματα. Με αυτή τη λογική ο καθένας μας μπορεί να αισθάνεται Φαίδρα σε συγκεκριμένες περιόδους της ζωής του.

 

Νίκησε και νικήθηκε η Φαίδρα

–Πρόκειται για ένα άκρως ερωτικό κείμενο, ο πόθος ο ανικανοποίητος, μα η Φαίδρα δεν κάνει πίσω;
–Είναι όντως από τα πιο ερωτικά κείμενα που έχουν πέσει στα χέρια μου. Όταν μου το πρότειναν ο Παναγιώτης με τον Αλέξανδρο ένιωσα πως πρόκειται για έναν ύμνο στον έρωτα αλλά και στο πολυεπίπεδο και πολύμορφο πλάσμα που λέγεται «γυναίκα». Ανατρίχιασα με το πόσο σπαραχτικός μπορεί να είναι ο έρωτας χωρίς ανταπόκριση. Η Φαίδρα γνωρίζει πως αυτός ο άντρας δεν πρόκειται να γίνει δικός της, όχι μόνο γιατί είναι ο γιος του άντρα της Θησέα, αλλά γιατί ο ίδιος είναι αφιερωμένος στη θεά Άρτεμη, τη θεά του κυνηγιού και της αγνότητας. Η ίδια μεταμορφώνεται σταδιακά και περίτεχνα σε μια επίγεια Άρτεμη που κυνηγά το θήραμά της, το τοξεύει, το πληγώνει και στο τέλος το σκοτώνει.

–Σε αυτό το κείμενο του Ρίτσου ποιος έχει το πάνω χέρι;
–Κανείς. Σε πρώτο επίπεδο θα έλεγε κανείς ότι είναι ο Ιππόλυτος αυτός που έχει το πάνω χέρι. Αλλά στην πραγματικότητα το πάνω χέρι το έχει αυτός που καταφέρνει να επηρεάσει τον άλλον. Και υπάρχει μια έντονη αλληλεπίδραση μεταξύ τους κι ας είναι ο Ιππόλυτος ένα βουβό πρόσωπο. Η σιωπή του είναι εκκωφαντική για τη Φαίδρα και τα λόγια της Φαίδρας –αντίστοιχα – είναι αιχμηρά βέλη που τον τρυπάνε σε όλα τα ευαίσθητά του σημεία. Πρόκειται πραγματικά για ένα εξαιρετικό κείμενο για πολλούς λόγους αλλά κυρίως γιατί μέσα από ένα μονόλογο ξεδιπλώνονται οι διάφορες ποιότητες σχέσεων που υπάρχουν στον έρωτα. Το μεγάλο μου στοίχημα είναι να παραβλέψω το γεγονός πως πρόκειται για ένα μονόλογο και να λειτουργήσω σαν να πρόκειται να αμύνομαι ή να επιτίθεμαι απέναντι στον Ιππόλυτο.

Στον έρωτα δεν υπάρχουν νικητές και χαμένοι.

 

–Η Φαίδρα τιμωρείται από τον ανώτατο ηθικό νόμο ή αποχωρεί ηττημένη από έρωτα; Εκδικείται;
–Στον έρωτα δεν υπάρχουν νικητές και χαμένοι. Αυτός που δεν ανταποκρίνεται στον έρωτα του άλλου δεν είναι απαραίτητα ο νικητής, γιατί κατ’ αρχάς χάνει τον άνθρωπο που απορρίπτει. Πολλές φορές μάλιστα απορρίπτουμε κάτι ή κάποιον όχι γιατί δεν το/τον θέλουμε, αλλά γιατί το/τον φοβόμαστε, γιατί μπροστά του αισθανόμαστε ανίσχυροι. Η Φαίδρα είναι τόσο ηττημένη όσο και νικήτρια. Σίγουρα δεν αφήνεται να τιμωρηθεί από κανέναν ανώτατο ηθικό νόμο… Τιμωρείται από το ίδιο της το πάθος, από τον ίδιο της τον εαυτό. Θα μπορούσε να πνίξει όλα όσα νιώθει και να συνεχίσει «κανονικά» τη ζωή της, όπως κάνουμε οι περισσότεροι. Αλλά επιλέγει τον άλλο δρόμο, τον δύσκολο. Αυτό που θα την γκρεμίσει αλλά θα την ελευθερώσει ταυτόχρονα… Όσο για την εκδίκησή της, όπως λέει και η ίδια μέσα στο έργο «Αυτοί που πόνεσαν πολύ γνωρίζουν να εκδικούνται κι ας γνωρίζουν το ανεύθυνο το δικό τους και των άλλων». Όσο πιο μεγάλη είναι η εκδίκηση, τόσο πιο έντονος είναι ο πόνος που προϋπήρξε. Ακόμα και η συνειδητοποίηση των δικών μας ευθυνών δεν είναι ικανή να σβήσει τη δίψα για εκδίκηση. Στη Φαίδρα η εκδίκηση είναι τεράστια… βάζει τέρμα στη ζωή της αφήνοντας όμως ένα γράμμα που ενοχοποιεί τον Ιππόλυτο στα μάτια του Θησέα. Ξέρει ότι ο θάνατός της θα σκοτώσει και τον ίδιο. Πάντα απορούσα πώς είναι δυνατόν ένας άνθρωπος όσο φανατικός και να ’ναι με μια ιδέα, όσο «ιερό» και αν θεωρεί τον σκοπό του, να κάνει επίθεση αυτοκτονίας και να ξέρει σίγουρα ότι την επόμενη στιγμή δεν θα υπάρχει. Μέσα από τη Φαίδρα μπόρεσα να καταλάβω – μολονότι δεν το ασπάζομαι και φρίττω κάθε φορά στο άκουσμα μιας τέτοιας είδησης – με ποιο τρόπο πείθονται οι άνθρωποι να κάνουν επιθέσεις αυτοκτονίας για να διακηρύξουν τα πιστεύω τους και για να πλήξουν τον «εχθρό» τους.


Πληροφορίες: «Φαίδρα» του Γιάννη Ρίτσου, Meres – Βιβλιοπωλείο, Πενταδακτύλου 33, Λευκωσία από 22 Απριλίου μέχρι 7 Μαΐου.

 

 

 

ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ

Θέατρο-Χορός: Τελευταία Ενημέρωση

X