Αν τα δημόσια οικονομικά κατέγραφαν μεγαλύτερο πρωτογενές πλεόνασμα θα ήταν αχρείαστο, υποστηρίζει ο υπουργός Οικονομικών Χάρης Γεωργιάδης, ο οποίος θεωρεί πως έχει βρεθεί μία καλή ισορροπία έτσι που δημόσια οικονομικά και πραγματική οικονομία αλληλοστηρίζονται. Σε συνέντευξή του στην «Κ», παραδέχεται πως οι δαπάνες βρίσκονται στο ανώτατό τους όριο, ωστόσο, οι πιέσεις που δέχθηκε ικανοποιήθηκαν μόνο στον βαθμό που του επέτρεπε ο δημοσιονομικός σχεδιασμός, τον οποίο χαρακτηρίζει ως αυστηρό.
–Πριν από μερικούς μήνες είχατε πει ότι δέχεστε αφόρητες πιέσεις, εντός και εκτός κυβέρνησης, για να αυξηθούν οι δαπάνες στον προϋπολογισμό του 2017. Τελικά αυτές οι πιέσεις αποτυπώνονται στον προϋπολογισμό;
–Αντανακλούν στον βαθμό που επέτρεπε ο πολύ αυστηρός δημοσιονομικός σχεδιασμός και αυτό αποτελεί τη βάση της αξιοπιστίας των σχεδιασμών που κάναμε. Στόχος είναι να συνδυάζονται δυνατότητες και αντοχές και να ιεραρχούνται σωστά οι προτεραιότητες ώστε να καταρτίζεται ένας δημοσιονομικός σχεδιασμός, ο οποίος θα είναι βιώσιμος. Άρα, αντανακλούνται μόνο στον βαθμό που επιτρεπόταν. Το ότι υπάρχει συνεχής πίεση είναι δεδομένο και το βλέπουμε σχεδόν σε καθημερινή βάση. Αναφέρω ενδεικτικά τις πρόσφατες αναφορές από πλευράς της δικαστικής υπηρεσίας για σημαντική αύξηση του προϋπολογισμού των δικαστηρίων και την απαίτηση για αύξηση της στελέχωσης του γραφείου του γενικού εισαγγελέα. Είναι σχεδόν σε καθημερινή βάση που έρχονται αιτήματα και απαιτήσεις. Ωστόσο, οι δημόσιες δαπάνες είναι στο ανώτατό τους όριο και εντός αυτού του ορίου πρέπει να λειτουργήσουμε.
–Είστε ικανοποιημένος με αυτό; Δηλαδή να είναι στα ανώτατα όρια οι δαπάνες και να μην υπάρχει κανένα περιθώριο;
–Δεν θεωρώ πως θα έπρεπε να έχουμε μεγαλύτερο πλεόνασμα. Λειτουργούμε με ένα ισοσκελισμένο προϋπολογισμό, με οριακό έλλειμμα, αλλά με σημαντικό πρωτογενές πλεόνασμα πέραν του 2%. Θα θεωρούσα αχρείαστο, αλλά και λανθασμένο να επιδιώκαμε ακόμα μεγαλύτερο πρωτογενές πλεόνασμα. Έχουμε βρει μία σωστή ισορροπία, στην οποία δημόσια οικονομικά και πραγματική οικονομία αλληλοστηρίζονται. Δηλαδή, εφαρμόζονται κάποιες φορολογικές χαλαρώσεις που δίνουν ώθηση στην ανάπτυξη, η οποία με τη σειρά της ενισχύει τα δημόσια οικονομικά χωρίς να χρειάζεται αύξηση στα οικονομικά βάρη. Είναι μία ισορροπία που θα πρέπει να διαφυλάξουμε και να μην οδηγηθούμε σε επιλογές μεγάλων ελλειμμάτων που πρόσκαιρα βολεύουν αλλά τελικά υπονομεύουν την αναπτυξιακή πολιτική. Ούτε όμως πρέπει να πάμε στο άλλο άκρο και να επιδιώκουμε τέτοια πλεονάσματα που θα προκαλούσαν ασφυξία στην οικονομική δραστηριότητα.
–Αυτό όμως έρχεται σε αντίθεση με μία πρόσφατη αναφορά σας ότι τα δημόσια ταμεία δεν έχουν περιθώρια, αφού μπορεί να υπάρχουν πρωτογενή πλεονάσματα αλλά υπάρχει και ένα μεγάλο χρέος που πρέπει να αποπληρωθεί.
–Δεν υπάρχει αντίθεση. Είναι αναγκαίο να έχουμε ένα ικανοποιητικό πρωτογενές πλεόνασμα που τα τελευταία χρόνια είναι από τα μεγαλύτερα στην Ευρώπη. Είναι αναγκαίο οι δημοσιονομικές μας επιδόσεις, σε σχέση με άλλα κράτη μέλη, να είναι πολύ καλύτερες, επειδή τα προηγούμενα χρόνια είχαμε τις χειρότερες. Και ήταν αυτό που οδήγησε στη διόγκωση του δημοσίου χρέους. Γι’ αυτό και από το 2014 καταρτίζουμε ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς που επιτρέπουν την αποκλιμάκωση του διεθνούς χρέους.
–Να υποθέσουμε λοιπόν πως η απάντησή σας στην επιστολή των Ευρωπαίων Επιτρόπων θα τους ικανοποιήσει;
–Θεωρώ πως ναι, γιατί ως απάντηση καταθέτουμε πραγματικές επιβεβαιωμένες δημοσιονομικές επιδόσεις που δείχνουν πως η Κύπρος έχει από τις καλύτερες, εκ των κρατών μελών. Είναι αυτές τις επιδόσεις που κατ’ επανάληψη αναγνώρισαν και οι οίκοι αξιολόγησης για να αναβαθμίσουν την οικονομία.
–Είστε ικανοποιημένος από το ύψος των κρατικών εσόδων και από τη δουλειά που κάνει το Τμήμα Φορολογίας;
–Ως ποσοστό του ΑΕΠ της χώρας είναι ικανοποιητικά. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως η δομή και η διάρθρωση αυτού του νευραλγικού τμήματος δεν μπορεί να είναι καλύτερη. Γι’ αυτό και αποτέλεσε και αποτελεί μεταρρυθμιστική προτεραιότητα αλλά υπάρχουν ακόμα πολλά που πρέπει να γίνουν, τόσο για να βελτιωθεί η φοροεισπρακτική ικανότητα όσο και για να βελτιωθεί η εξυπηρέτηση των πολιτών. Δεν πρέπει να φτάσουμε σε σημείο να θεωρούμε όλους τους φορολογούμενους ως φοροφυγάδες, αλλά ως αυτούς που στηρίζουν το κράτος και την οικονομία και οι οποίοι δικαιούνται τουλάχιστον δίκαιης, γρήγορης και αποτελεσματικής εξυπηρέτησης. Η μεταρρυθμιστική προσπάθεια στο
Τμήμα Φορολογίας πρέπει να συνεχιστεί.
–Πιστεύετε πως υπάρχει κι άλλο λίπος στο Δημόσιο; Πού και πώς μπορεί να μειωθεί;
–Στον δημόσιο τομέα υπάρχουν σοβαρές δυσλειτουργίες. Δεν αναφέρομαι στη στενή λογιστική προσέγγιση του λεγόμενου λίπους αλλά σε στρεβλώσεις και δυσλειτουργίες, οι οποίες απαιτούν μεταρρύθμιση και διόρθωση που θα οδηγήσει σε σωστή διαχείριση των πόρων. Δεν είναι περικοπές που χρειάζεται ο κυπριακός δημόσιος τομέας, αλλά αλλαγές και μεταρρυθμίσεις. Για παράδειγμα, η συζήτηση για τη λειτουργία των δικαστηρίων είναι χαρακτηριστική. Δεν μπορεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά ένα κράτος και μία οικονομία που θέλει να παρουσιάζεται ως διεθνές κέντρο παροχής υπηρεσιών, όταν η δικαιοσύνη της δεν είναι σε θέση να λειτουργήσει έγκαιρα και αποτελεσματικά. Δεν εγείρω ζήτημα περικοπών, ούτε όμως η αύξηση των δαπανών θα ήταν η απάντηση, αν δεν έχει προηγηθεί μία βαθιά και φιλόδοξη μεταρρύθμιση. Τα ίδια θα μπορούσα να πω για τα περισσότερα τμήματα και υπηρεσίες του δημόσιου τομέα.
–Δεν είναι δουλειά της κυβέρνησης να κάνει μελέτες και να προτείνει μεταρρυθμίσεις;
–Είναι πρωτίστως δουλειά της κυβέρνησης, αλλά η εκτελεστική εξουσία δεν μπορεί να λάβει καμία απόφαση. Υπάρχει ήδη μία μακρά λίστα μεταρρυθμίσεων που εκκρεμεί ενώπιον της Βουλής. Δημόσια υπηρεσία, τοπική αυτοδιοίκηση, τουρισμός και ναυτιλία είναι μόνο μερικοί τομείς για τους οποίους προτείναμε αλλαγές. Η κυβέρνηση πρέπει συνεχώς να κάνει εισηγήσεις αλλά πρέπει να τύχουν και της ανάλογης στήριξης.
Ο λαϊκισμός
–Ποια είναι η μεγαλύτερη ανησυχία σας όσον αφορά παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν την πορεία της οικονομίας και των δημόσιων οικονομικών για το 2017;
–Η μεγαλύτερη ανησυχία μου και έγνοια είναι η επανάληψη των ανεύθυνων πολιτικών επιλογών που μας οδήγησαν στον εκτροχιασμό. Με φοβίζουν οι προκλήσεις του λαϊκισμού, των αποφάσεων που δεν στηρίζονται σε δεδομένα και κοινή λογική και το ενδεχόμενο εφησυχασμού.
–Έχετε καταγράψει τέτοιες συμπεριφορές;
–Μα σε καθημερινή βάση όλοι μας μπορούμε να εντοπίσουμε συμπεριφορές και να καταγράψουμε παραδείγματα που δείχνουν πως κάποιοι δεν έχουν μάθει από τα λάθη του πρόσφατου παρελθόντος, ούτε έχουν διάθεση να διαχειριστούν σωστά και υπεύθυνα τη δεύτερη ευκαιρία που έχουμε εξασφαλίσει ως χώρα. Φωνές που προέρχονται από πολιτικούς κύκλους, συντεχνιακούς, οργανωμένα και επιχειρηματικά συμφέροντα. Νομίζουν πως τώρα που τέλειωσε το μνημόνιο μπορούμε να επιστέψουμε στα παλιά.
Για κουρεμένους
–Επικρατεί μία αίσθηση ότι είστε εναντίον του να αποζημιωθούν οι κουρεμένοι καταθέτες, ενώ ανοίγει ο δρόμος για να αποζημιωθούν Ταμεία Προνοίας. Γιατί είστε τόσο κάθετος;
–Δεν είναι καθόλου κάθετος ούτε αντίθετος, αλλά έχω υποχρέωση να παρουσιάσω την πραγματικότητα. Έχουμε ένα κρατικό προϋπολογισμό των 6 δισ. ευρώ μέσα από τον οποίο είμαστε υποχρεωμένοι να καλύψουμε πιεστικές ανάγκες της κοινωνίας και θα πρέπει να είναι ξεκάθαρη η πολιτική απόφαση. Αν θέλουμε ως κράτος να αποζημιώσουμε με τα χρήματα του φορολογούμενου τους κουρεμένους καταθέτες θα πρέπει με σαφήνεια να υποδείξουμε τις περικοπές και εξοικονομήσεις που θα γίνουν στον κρατικό προϋπολογισμό, ώστε να αποζημιωθούν οι κουρεμένοι καταθέτες. Η δυσκολία σχετίζεται με τέτοιου είδους διλήμματα και αποφάσεις. Δεν μπορεί κάποιος με ευκολία να τάζει και να υπόσχεται αποζημιώσεις δισεκατομμυρίων για να είναι αρεστός χωρίς την ίδια ώρα να υποδεικνύει πως και από πού θα προέλθουν οι αποζημιώσεις.
Παρακολουθούν τον έλεγχο
–Υπήρξε επαφή με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε σχέση με τον έλεγχο που ξεκίνησε ο γενικός ελεγκτής στον Συνεργατισμό;
–Θα συνεχίσουμε να παρακολουθούμε την εξέλιξη του ζητήματος, τόσο σε σχέση με το είδος του ελέγχου που πραγματοποιεί η Ελεγκτική Υπηρεσία όσο και σε σχέση με ενδεχόμενο τροποποίησης των σχετικών νομοθεσιών, και αναλόγως θα επιδιώξουμε επαφή και επικοινωνία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
–Πρέπει να θεωρούμε δεδομένο ότι η ιδιωτικοποίηση του Συνεργατισμού θα γίνει μέσω αύξησης κεφαλαίου και όχι μέσω πώλησης μεριδίου;
–Δεν έχουν μελετηθεί ακόμα αυτές οι επιλογές και δεν έχει παρθεί τελεσίδικη απόφαση. Αυτήν τη στιγμή δεν έχει μελετηθεί κανένα ενδεχόμενο. Είναι πρόωρο.
–Πιστεύετε πως σήμερα η πραγματική οικονομία στηρίζετε σε στέρεες βάσεις και όχι σε πρόσκαιρα και περιστασιακά γεγονότα, όπως οι θετικές συγκυρίες στον τουρισμό και τα έσοδα από τις πολιτογραφήσεις;
–Η κυπριακή οικονομία σήμερα στέκεται σε πολύ γερά θεμέλια. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως δεν υπάρχουν ακόμα πολλά που πρέπει να γίνουν ώστε να ενδυναμωθεί ακόμα περισσότερο και να γίνει πιο ανταγωνιστική, προσαρμοστική και παραγωγική. Έχουμε ως παραδείγματα τη μεγάλη μεταρρύθμιση του τραπεζικού τομέα της χώρας, την εξαιρετικά θετική εξυγίανση των δημόσιων οικονομικών αλλά και την πολύ φιλόδοξη και αποτελεσματική μεταρρύθμιση της κοινωνικής πολιτικής. Όλα αυτά είναι παραδείγματα που επιβεβαιώνουν πως έχουν γίνει πολλά που ενισχύουν τις δομές της κυπριακής οικονομίας. Όσον αφορά τον τουρισμό στον οποίο αναφερθήκατε, πιστεύουμε πως υπάρχουν δυνατότητες για ασύγκριτα καλύτερες επιδόσεις, που θα ενίσχυαν ακόμα περισσότερο την αναπτυξιακή προοπτική.
Χρειάζεται προεργασία πριν από την επίτευξη λύσης
–Υπήρξε κάποια εξέλιξη σε ό,τι αφορά τον διαγνωστικό έλεγχο των τραπεζών στα Κατεχόμενα;
–Όχι κάτι συγκεκριμένο. Ο έλεγχος του τραπεζικού συστήματος στα Κατεχόμενα είναι μία βασική παράμετρος της προσαρμογής του στα δεδομένα και τις εποπτικές απαιτήσεις που ισχύουν στην Ευρωζώνη. Είναι μία σημαντική ενέργεια η οποία πρέπει να πραγματοποιηθεί επειγόντως.
–Πρόσφατα στη Βουλή αναφερθήκατε σε μεσοπρόθεσμα οφέλη από το ενδεχόμενο λύσης αλλά και βραχυπρόθεσμους κινδύνους. Ποιες οι μεγαλύτερες ανησυχίες σας;
–Ο μεγαλύτερος κίνδυνος θα ήταν η υιοθέτηση και μεταφορά στο επανενωμένο κράτος, δομών και διαδικασιών που θα δημιουργούσαν στρεβλώσεις, ανισοσκέλειες, γραφειοκρατία και φορολογικά βάρη τα οποία θα υπονόμευαν τις κατ’ άλλα εξαιρετικές προοπτικές που θα προκύψουν στον τομέα της οικονομίας. Αυτός είναι ο κίνδυνος ο οποίος μέσα από τη διαπραγματευτική διαδικασία και παράλληλες προπαρασκευαστικές διεργασίες πρέπει να αποτραπεί. Βιώσαμε από πρώτο χέρι τις συνέπειες από την ανεξέλεγκτη και μη βιώσιμη πορεία του τραπεζικού συστήματος. Κάτι τέτοιο δεν θα πρέπει να επαναληφθεί. Ξέρουμε επίσης πως ένας σπάταλος δημόσιος τομέας υπονομεύει την αναπτυξιακή πολιτική. Έναντι τέτοιων κινδύνων πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι. Η προσπάθεια θα πρέπει να ξεκινήσει πριν καν τη συμφωνία και την εφαρμογή της λύση. Δεν αναμένω πως θα γίνουν όλα εκ των προτέρων αλλά θα πρέπει να ξεκινήσει μία διαδικασία.
