Το τραγούδι είναι ζωντανός οργανισμός θα πέσει και θα σηκωθεί

Συνέντευξη στον ΑΠΟΣΤΟΛΟ ΚΟΥΡΟΥΠΑΚΗ

Ο Διονύσης Σαββόπουλος έρχεται στην Κύπρο μ’ ένα φορτηγό τραγούδια και με αυτό ταξιδεύει ο ίδιος αλλά και όσοι αγαπούν τις μουσικές του. Ο μεγάλος τραγουδοποιός μάς λέει ότι του αρέσει όταν στίχοι από τα τραγούδια του ακούγονται στα γήπεδα, αλλά αντιπαθεί τα διχαστικά μηνύματα και συνθήματα. Ο Διονύσης Σαββόπουλος δεν δεσμεύεται από τις απόψεις κανενός, παρά μόνο από τις δικές του, αλλά και πάλι σημειώνει ότι «είμαι άνθρωπος και αλλάζω. Μόνο οι νεκροί και τα ντουβάρια δεν αλλάζουν». Στην πορεία του όλα αυτά τα χρόνια παραμέρισε το μικροαστικό γούστο, όπως λέει, και συνταίριαξε όχι μόνο διαφορετικά μουσικά είδη, αλλά και ανθρώπους και τάσεις.

–Τι έχει μαζέψει όλα αυτά τα χρόνια το φορτηγό σας;

–«Το Φορτηγό» είναι η μαγεία του ταξιδιού. Η λαχτάρα να ανακαλύψεις τον κόσμο. Να απαντήσεις στο βαθύτερο ερώτημα «Ποιος αλήθεια είμαι εγώ και πού πάω». Ένα τέτοιο ταξίδι θησαυρίζει εικόνες, εμπειρίες, καταστάσεις, πρόσωπα, σχέσεις, βιώματα. Δεν είναι μόνο ότι έτσι πλουτίζει η ψυχή, μαθαίνεις τον κόσμο έτσι και κυρίως μαθαίνεις τον εαυτό σου. Αρχίζεις σιγά-σιγά να νοηματοδοτείς τον κόσμο.

–Είστε ένας άνθρωπος που δεν κρύβεται πίσω από τις λέξεις, ούτε ωραιοποιεί καταστάσεις. Νιώθετε μάλλον αρκετά ελεύθερος για να σας δεσμεύουν απόψεις και πολιτικά πιστεύω, έτσι δεν είναι;

–Οι πολιτικές απόψεις και τα πιστεύω των άλλων όχι, δεν με δεσμεύουν. Οι δικές μου φυσικά με επηρεάζουν, χωρίς να με εμποδίζουν να είμαι ανοιχτός. Δηλαδή οι δεσμεύσεις μου δεν είναι καταναγκαστικές και ισόβιες. Είμαι άνθρωπος και αλλάζω. Μόνο οι νεκροί και τα ντουβάρια δεν αλλάζουν.

–Θέλω την άποψή σας για τα μουσικά πράγματα σήμερα. Έχουμε πολλή μουσική, αλλά χωρίς την ένταση και επιτρέψτε μου, χωρίς την αξία των περασμένων χρόνων, ισχύει;

–Μάλιστα, ισχύει αλλά για να λέμε και του στραβού το δίκιο δεν είναι εύκολο να κρατηθείς ή να ξεπεράσεις το επίπεδο στο οποίο έφτασε η δισκογραφία τη δεκαετία του ’60. Εκείνα τα χρόνια, είχαμε σε όλο τον δυτικό κόσμο μια έκρηξη, μια πολιτιστική αναγέννηση. Κάτι τέτοιο συμβαίνει μια φορά στα 50 χρόνια. Το τραγούδι είναι ζωντανός οργανισμός θα πέσει και θα σηκωθεί. Τώρα είμαστε στα κάτω του διεθνώς. Κάνει κύκλο.

– «Είναι η Κύπρος που οι εμπόροι τη μισούνε», άραγε τη μισούν ακόμα;

–Αναφερόμουν στους «εμπόρους των εθνών» του Παπαδιαμάντη. Αν προσέξετε όμως, από κάτω τραγουδώ «Είναι η Κύπρος που οι κουφάλες τη μισούνε». Το έλεγα για μερικούς «κωλοέλληνες» που δεν ήταν ικανοί ν’ αισθανθούν ούτε καν τον πόνο της τραγωδίας του ’74 και προτιμούσαν να ξεμπερδεύουμε με το Κυπριακό όπως-όπως. Τώρα απλώς σφυρίζουν αδιάφορα, δυστυχώς.

–Ποια ιστορία κρύβεται πίσω από αυτό το τραγούδι;

–Το έγραψα για να το πει η Μελίνα Μερκούρη. Μου είχε ζητήσει να της γράψω κάτι για την μεγάλη συναυλία που δώσαμε για την Κύπρο, στο γήπεδο του Παναθηναϊκού, το φθινόπωρο του ’74. Ήταν η πρώτη γιγάντια συναυλία της μεταπολίτευσης. Αυτή το τραγούδησε για πρώτη φορά.

–Είστε αισιόδοξος με όσα συμβαίνουν στην Ελλάδα; Για την Κύπρο τι πιστεύετε;

–Γενικά είμαι αισιόδοξος, διότι βασίζομαι στην ουσία της ζωής. Πιστεύω ότι πάντα θα νικάει στο τέλος η ελευθερία, η ομορφιά, η δικαιοσύνη, η αγάπη και το θεϊκό θέλημα. Αλλά στα πολιτικά και στα οικονομικά πράγματα δεν είμαι αισιόδοξος και το φωνάζω απ’ τη δεκαετία του ’80, και όχι μόνο δεν ακούστηκα αλλά «τα’ άκουσα» και από πάνω. Για την Κύπρο όμως είμαι κάπως πιο αισιόδοξος, διότι βλέπω ότι υπάρχει συναίνεση και ότι η κοινωνία συνεννοείται καλύτερα και σιγά-σιγά βγαίνει απ’ το αδιέξοδο.

Απέφυγα τα στερεότυπα στη μουσική

–Τι είναι η επανάσταση για τον Διονύση Σαββόπουλο; Είχατε πει κάπου ότι τα τραγούδια σας ανήκουν σε μιαν άλλη επανάσταση που ξεπερνά τα αριστερίστικα γκρουπούσκουλα, ισχύει ακόμα σήμερα;

–Προσπάθησα να καταστήσω την τέχνη του τραγουδιού ικανή να μπορεί να εκφράσει και άλλα πράγματα πέρα από τα συνηθισμένα. Κοιμήθηκα σε παγκάκια και έκανα διάφορες δουλειές για να κατακτήσω την ελευθερία μου, την ακεραιότητα της δουλειάς μου, να στερεώσω την αγάπη μέσα μου και να κρατήσω, όσο γίνεται, το βλέμμα μου καθαρό. Θέλησα να φτάσω σε μια ισορροπία και σε μια κανονικότητα μέσα από τον προσωπικό μου δρόμο. Απέφυγα τα στερεότυπα. Παραμέρισα το μικροαστικό γούστο και συνταίριαξα όχι μόνο διαφορετικά και δημοφιλή μουσικά είδη αλλά και διαφορετικές ιδέες, απόψεις και βιώματα για να μην είναι κομματιασμένη η ψυχή μας. Δεν είναι εύκολο να τα καταλάβουν όλα αυτά οι πάσης φύσεως «ζωηρούτσικοι» οπαδοί, όσο καλοπροαίρετοι και να είναι.

–Θα θέλατε ένα τραγούδι σας να γίνει σύνθημα; Το ρωτώ επειδή ο Έλληνας αρέσκεται στα συνθήματα.

–Υπάρχουν συνθήματα που μου αρέσουν. «Κάτω απ’ την άσφαλτο υπάρχει αμμουδιά» γράφανε στα Εξάρχεια ή «Η φαντασία στην εξουσία» στον Γαλλικό Μάη. Παραξενεύομαι λίγο όταν ακούγονται τραγούδια μου σε προεκλογικές συγκεντρώσεις, διότι είναι προσωπικά και καθόλου επικά. Με διασκεδάζει όταν η κερκίδα στο ποδόσφαιρο παίρνει τραγούδια μου και τους αλλάζει τα λόγια για να υμνήσει την ομάδα. Πολλές φορές στίχοι μου γίνονται τίτλοι άρθρων στις εφημερίδες. Μ’ αρέσει να μπαίνει η ποίηση στην καθημερινότητά μας, μερικές φορές βέβαια το κάνουν τελείως άσχετα αλλά τι να κάνουμε; Πάντως, αντιπαθώ τα διχαστικά συνθήματα, τα συνθήματα μίσους.

Τι κάνω και με ποιον, το αποφασίζω μόνο εγώ

–Ισχύει ότι θα συμμετάσχετε στην κριτική επιτροπή μουσικής εκπομπής μαζί με την τραγουδίστρια Πάολα; Σας φοβίζει αυτή η επιλογή σας;

Μα ποια επιλογή μου; Δεν ισχύει. Δεν θα ήταν άσχημη ιδέα βέβαια. Η κοπέλα είναι «θηρίο» της σκηνής, είμαστε συγγενείς σε αυτό, μολονότι από αλλού ο καθένας. Αλλά τι κάνω και με ποιον, το αποφασίζω μόνο εγώ και όχι οι κουτσομπόληδες. Το έχουν ξαναδιαδώσει και το περασμένο καλοκαίρι.

–Θα αλλάζατε κάτι, αν μπορούσατε, στην πορεία σας όλα αυτά τα χρόνια;

–Έχω κάνει αρκετά λάθη στη ζωή μου, αλλά τα λάθη είναι για να τα κάνουμε και όχι να μην τα κάνουμε, αλλιώς πώς θα βελτιωθούμε; Όχι δεν θα άλλαζα τίποτα, γιατί αυτό θα με έκανε κάποιον άλλον.

–Είναι ο Διονύσης Σαββόπουλος αιωνίως έφηβος; Ο χρόνος έκανε τον Νιόνιο Διονύση;

–Σε πολλά πράγματα ναι. Σε αρκετά άλλα, αναποφεύκτως, έγινα κύριος Σαββόπουλος αλλά στα καλύτερα παραμένω εκστατικός μέχρι χαζομάρας σαν μικρό παιδί. Και μάλιστα ελπίζω ότι μεγαλώνοντας θα «χαζέψω» εντελώς ως Νιόνιος, Διονύσης ή Φούφουτος.