Αντοχές

Το πώς θα τελειώσει και το πόσο καιρό θα κρατήσει ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι πολύ δύσκολο να το πει κανείς. Είναι καθαρά ζήτημα αντοχών, ποιος θα αντέξει και ποιος όχι.

Η Ρωσία έχει υποστεί έναν πρωτοφανή αποκλεισμό από το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα. Οι απλοί πολίτες αρχίζουν να νιώθουν τον αντίκτυπο. Οι ολιγάρχες ζορίζονται, ενώ ένα κομμάτι της μεσαίας τάξης βλέπει τους δεσμούς με τη Δύση, από τις πιστωτικές κάρτες έως το Netflix, να κόβονται. Δεν μπορεί κανείς να προβλέψει πόσο «πόνο» θα αντέξει ακόμη η ρωσική ελίτ αλλά και οι πολίτες. Ο πρόεδρος Πούτιν είναι σαφές ότι δεν είχε προβλέψει την ενιαία και αποφασιστική στάση της Δύσης, ούτε το μέγεθος των κυρώσεων. Προς το παρόν έχει το σχετικό «μαξιλάρι» από τις πωλήσεις φυσικού αερίου στη Δύση, που του δίνει περιθώρια αντοχών.

Και οι δυτικές κοινωνίες νιώθουν όμως ήδη το κόστος της κρίσης, από την τιμή της βενζίνης έως τα προϊόντα στα ράφια των σούπερ μάρκετ. Τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρώπη μεγάλα κοινωνικά στρώματα συμπιέζονται πολύ. Η έκρηξη των τιμών της ενέργειας θα τα πιέσει και άλλο. Αυτή την ώρα οι συγκλονιστικές εικόνες από την ατέλειωτη ροή προσφύγων έχουν συγκινήσει τη δυτική κοινή γνώμη και ωθούν τις ηγεσίες σε δραστικά μέτρα. Η Ευρώπη βλέπει στα πρόσωπα των προσφύγων αυτών μία απειλή για την ειρήνη και την ευημερία της που είχε ξεχάσει. Ολοι όμως ξέρουμε ότι η πολιτική είναι μία τέχνη άκρως τοπική και πως οι ψηφοφόροι συχνά ψηφίζουν με βάση την τσέπη τους. Υπάρχει λοιπόν και εδώ ένα ερώτημα για το πόσο θα αντέξουν οι δυτικές κοινωνίες μία μακρά κρίση που μπορεί να έχει ως συνέπεια ακόμη και την επιβολή περιορισμών στην κατανάλωση ενέργειας.

Κανείς δεν έχει δοκιμάσει τις αντοχές του βέβαια όσο ο ουκρανικός λαός και η ηγεσία του. Εχουν εκπλήξει φίλους και, κυρίως, αντιπάλους. Αυτό που ζουν είναι ένας ασύλληπτος εφιάλτης που άλλαξε τη ζωή τους από τη μία μέρα στην άλλη. Πόσο θα αντέξουν; Θα φτάσει ένα σημείο όπου ο πρόεδρός τους θα δεχθεί έναν πολύ επώδυνο συμβιβασμό γιατί το ανθρώπινο κόστος δεν θα αντέχεται άλλο; Δύσκολες οι απαντήσεις γιατί οι άνθρωποι όταν μπαίνουν σε αυτές τις μεγάλες κρίσεις συνομιλούν συχνά με την Ιστορία και παίζουν ρόλους που ούτε καν φαντάζονταν.
Ενδιαφέρουν όμως και οι αντοχές ενός άλλου, πιο μακρινού αλλά ισχυρού παίκτη. Της Κίνας. Που βλέπει τον κίνδυνο η παράταση του πολέμου στην Ουκρανία να προκαλέσει ένα παγκόσμιο οικονομικό σοκ που θα επηρεάσει την ίδια. Ας μην ξεχνάμε πως η Κίνα είναι η μόνη δύναμη που μπορεί να πιέσει τον Πούτιν να κάνει πίσω εάν βρεθεί μία συμβιβαστική λύση που θα του αφήνει το περιθώριο να ισχυριστεί ότι κάτι κέρδισε.

Θα δοκιμαστούν λοιπόν οι αντοχές όλων στον πλανήτη. Πράγμα όχι εύκολο αν σκεφθεί κανείς ότι περάσαμε μία οικονομική κρίση και μία πανδημία.