Του Ανδρέα Ανδρέου
Μιλώντας πριν από λίγες μέρες για την «Φρουταρία των Ακινήτων», είδαμε πως είναι ανώφελο να γενικεύουμε και να απλοποιούμε τα πράγματα σε τέτοιο βαθμό, επειδή το αποτέλεσμα κατά πάσα πιθανότητα δεν θα ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα ή καλύτερα στη δική μας πραγματικότητα. Ένας απλός μέσος όρος τιμών του πληθυσμού των ακινήτων δεν θα μας δώσει την αγοραία αξία του ακινήτου που μας ενδιαφέρει, παρά μόνο στο ακραίο σενάριο της θεάς τύχης – που και πάλι δεν θα το ξέρουμε ότι κτυπήσαμε διάνα. Καταλήγοντας είδαμε πως όσο προχωρά ο καιρός τόσο απομακρυνόμαστε από το ζητούμενο, τον υπολογισμό δηλαδή της αντικειμενικής αγοραίας αξίας του ακινήτου που μας ενδιαφέρει.
Αναμφίβολα, η σημερινή χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών και λογισμικών συστημάτων βρίσκεται στο απόγειό της. Τόσο πολύ μάλιστα που σημειώνονται και ραγδαίες εξελίξεις στις εφαρμογές τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης.
Ουδείς μπορεί να αμφισβητήσει πως ένας ηλεκτρονικός υπολογιστής μπορεί να επεξεργαστεί όγκους πληροφόρησης σε απειροελάχιστο χρόνο κάνοντας έτσι τη ζωής μας πιο εύκολη. Αυτή η πρόοδος είναι καλοδεχούμενη.
Είμαστε όμως σε σημείο που αυτή η εκτεταμένη χρήση της τεχνολογίας μπορεί να μας δώσει το ποθητό αποτέλεσμα.
Η απάντηση είναι πως «όχι». Και λυπάμαι που θα στεναχωρήσω όλους αυτούς που μπήκαν στο λούκι να επενδύσουν σε εξελιγμένα συστήματα με απώτερο στόχο να φθάσουν στο σημείο να πατάνε ένα κουμπάκι και να τους βγαίνει αυτόματα μια έκθεση εκτίμησης για ένα ακίνητο, με το «σωστό» νούμερο.
Αν ανατρέξουμε πίσω στα μέσα με τέλη της δεκαετίας του 1960, όταν το μέλλον των ηλεκτρονικών υπολογιστών άρχισε να προδιαγράφεται με έντονα χαρακτηριστικά, άρχισε ταυτόχρονα να εφιστάται η προσοχή στην αρχή του «GIGO», που σημαίνει «Garbagein, Garbage- out». Αυτό βρίσκει πάρα πολλές εφαρμογές και εκτός ηλεκτρονικών υπολογιστών. Αν δηλαδή η τροφοδότηση πληροφόρησης είναι λανθασμένη, ελλιπής, αναξιόπιστη, τότε ανάλογα λανθασμένο, ελλιπές, αναξιόπιστο θα είναι και το αποτέλεσμα, ανεξαρτήτως του πόσο καλό είναι το σύστημα μου. Αν το σκεφτείτε, αυτή η αρχή μπορεί να ισχύει και παντού, αλλά το βέβαιο είναι πως ισχύει και σήμερα και θα ισχύει για αρκετό διάστημα ακόμη.
Ένας από τους λόγους είναι πως ενόσω ένα σύστημα δεν μπορεί να δει «έξω από τον εαυτό του» και να ελέγξει αν έχει κάνει λάθος ή όχι, δεν θα ξέρει αν η απάντηση που έδωσε είναι σωστή ή λάθος. Αντίθετα, την θεωρεί εκ προοιμίου ορθή. Ακόμη η τεχνολογία δεν έφθασε σε τέτοια επίπεδα που να αντιγράψει τον ανθρώπινο εγκέφαλο, άσχετα αν έχουν γίνει απίστευτα άλματα στον τομέα αυτό.
Ένας άλλος λόγος είναι η ψυχοσύνθεση και η ικανότητα του ανθρώπου να αναπτύσσει συναισθήματα σε απειροελάχιστο χρόνο. Συναισθήματα που ενισχύουν και τροφοδοτούν την σκέψη του, τον συλλογισμό του και ό,τι άλλο φανταστείτε, και που στην τελική τον οδηγούν σε αποφάσεις.
Αυτό είναι μια τεράστια κινητήρια δύναμη πίσω από κάθε συναλλαγή και δη στα ακίνητα. Σκεφτείτε τι ήταν εκείνο που σας ώθησε να αγοράσετε το οικόπεδο για να κτίσετε το σπίτι σας ή το σπίτι σας ή το διαμέρισμά σας. Τι ήταν αυτό που σας ώθησε μπαίνοντας μέσα να ανταλλάξετε μια γρήγορη ματιά με τον/ την σύντροφό σας κάνοντας νόημα ο ένας στον άλλο πως «this is the one»!
Πέραν των τετριμμένων και «αντικειμενικών» δεδομένων που μπορεί να καταγράψει ο μέσος ενδιαφερόμενος ή μεσάζων, όπως τα τετραγωνικά, ο αριθμός των υπνοδωματίων, των μπάνιων, το αν έχει ή όχι open- layout καθιστικό και κουζίνα, καλυμμένες και ακάλυπτες βεράντες, τα υλικά τελειώματος του, την ακριβή του τοποθεσία και γενικότητες ως προς την φυσική του κατάσταση, το πόσο ευάερο και ευήλιο είναι κλπ, υπάρχουν και ένα σωρό άλλες πληροφορίες που δεν μπορούν να καταγραφούν σχεδόν πουθενά επειδή δεν μπορούν εύκολα να τυποποιηθούν και να ομαλοποιηθούν σε ένα νούμερο για να τροφοδοτήσουν κάποιο λογισμικό.
Δηλαδή, σας αρέσει η θέα προς την θάλασσα: αν σας πει κάποιος ότι η θέα προς την θάλασσα είναι 7/10 θα καταλάβετε τι εννοεί ο ποιητής αν δεν το δείτε από μόνος σας Νομίζω πως όχι. Πόσο μάλλον να το εκτιμήσετε... Αν σας πει κάποιος πως η φυσική κατάσταση του κτηρίου είναι πολύ καλή ή 8/10 μπορείτε να το εμπιστευθείτε Αν αυτός που το κατέγραψε είναι ατσίδας θα μπορούσατε να εμπιστευτείτε την βαθμολόγηση ίσως κατά 90%. Αν όμως αυτός που το βαθμολόγησε είναι άσχετος – όπως ο μέσος – τότε πείτε μου εσείς πόση βαρύτητα θα δώσετε.
Μετά έχουμε την περιοχή. «Λέτε» στην ιστοσελίδα που ψάχνετε το ακίνητο σας πως σας ενδιαφέρει μια ακτίνα 2 χλμ από το τάδε σημείο. Κανένα λογισμικό δεν μπορεί να ξεχωρίσει την «καλή περιοχή» από την «λιγότερο καλή» ή την «άσχημη» περιοχή.
Και ξέρουμε πως μέσα σε 2 χλμ μπορεί να έχουμε απόλυτη αλλαγή σκηνικού που να αντικατοπτρίζεται και στις αξίες. Ακόμη και στην περίπτωση που σας επιτρέπει το λογισμικό να καθορίσετε εσείς τα όρια της περιοχής που σας ενδιαφέρει, δεν λαμβάνονται υπόψη οι υποκειμενικοί παράγοντες που ανέφερα πιο πάνω. Τέτοια παραδείγματα θα μπορούσα να παραθέσω δεκάδες – μην πω εκατοντάδες.
Μπορεί λοιπόν να υπάρχουν όλο και πιο «έξυπνες» και πιο γρήγορες εφαρμογές που φαινομενικά να κάνουν τη δουλειά μας. Όμως όλες έχουν τις αδυναμίες τους και κάποιες από αυτές είναι σοβαρές. Αν αυτή η πρακτική γίνει η συνήθης πρακτική, τότε όλο και θα απομακρυνόμαστε από την αντικειμενική κρίση επαναπαυόμενοι πως ό,τι μας πει ο αλγόριθμος του λογισμικού μας είναι ευαγγέλιο – Garbage- in, Gospel- out. Μπορεί αυτό να βολεύει κάποιους, αλλά σίγουρα ως επενδυτές διατρέχετε σοβαρούς κινδύνους. And guess what: ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι η επένδυσή σας να χαρακτηρίζεται από την αρχή του... Gospel- in, Garbage- out...
