ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Loading...
 

Διατηρητέα κτήρια και χάσιμο μπάλας

Του Ανδρέα Ανδρέου

Του Ανδρέα Ανδρέου

Γινόμαστε συνεχώς μάρτυρες μιας ασυδοσίας σε ό,τι αφορά στο τι συλλογικά αποκαλούνται «Διατηρητέα Κτήρια». Τα διατηρητέα κτήρια είναι κληροδότημα και κληρονομιά της χώρας και του λαού μας · κάτι που θεωρούνται τόσο αξιόλογα από πλευράς αρχιτεκτονικής σύλληψης, αρχιτεκτονικού σχεδιασμού, κατασκευαστικής τεχνοτροπίας και επιλογής υλικών που κρίνονται – όντας άξιοι εκπρόσωποι της εποχής τους – να διατηρηθούν στον αιώνα τον άπαντα για να καταμαρτυρούν το τι η Κύπρος ήταν, είναι και θα είναι σε θέση να παρουσιάζει στα κεφάλαια του πολιτισμού και της παράδοσης.

Με το τι μόλις ανέφερα, είναι κατανοητό ότι η διατήρηση δεν περιορίζεται σε μια εποχή. Αντίθετα, η κάθε εποχή μπορεί να αναδείξει κάποια αρχιτεκτονικά αριστουργήματα που να κριθούν πως αξίζουν μόνιμης παρουσίας. Και θα έρθει η ώρα της ανακήρυξής τους ως διατηρητέα. Ενώ υπάρχει πλέγμα νομοθεσίας και κανονισμών που κανονικά θα έπρεπε να εξασφαλίζει την εσαεί παρουσία αυτών των κτισμάτων, μετά θλίψης μας βλέπουμε πως ο σεβασμός προς αυτή την παράδοση παραπαίει, όπως άλλωστε και τόσα άλλα πράγματα σε αυτό τον τόπο. Και ανεξαρτήτως από το πόθεν θα ψάξει κάποιος το θέμα, πιστεύω πως θα πρέπει να καταλήξει σε μία και μόνη παράμετρο: στην ιδιοκτησία.

Η ιδιοκτησία στην χώρα μας μπορεί νομοτεχνικά να περιορίζεται στον Τίτλο Ιδιοκτησίας και στο ποιος έχει γραμμένο το όνομά του πάνω σε αυτόν, αλλά τα πράγματα στην περίπτωση των διατηρητέων κτηρίων δεν είναι τόσο απλά. Από τη στιγμή που πρόκειται για πολιτιστική κληρονομιά, ο εγγεγραμμένος ιδιοκτήτης ουσιαστικά είναι εμπιστευματοδόχος (trustee) του συνόλου της κοινωνίας. Αν δούμε τον εγγεγραμμένο ιδιοκτήτη σαν εμπιστευματοδόχο, τότε μπορεί να λυθούν τα χέρια πολλών (π.χ. κεντρικού κράτους, τοπικών αρχών και κοινωνίας) για να επιβάλουν τάξη και συμμόρφωση σε μια χαοτική, ετσιθελική, ασεβή και άνομη κατάσταση που είναι ξεκάθαρο πως επικρατεί, προκαλώντας αλγεινή εντύπωση περί σχεδόν ολικής ασέβειας στον πολιτισμό και στην παράδοση. Η προχθεσινή παράνομη κατεδάφιση διατηρητέων κτηρίων από την Αρχιεπισκοπή ήταν τα πιο πρόσφατα «λιθαράκια» που έπεσαν χωρίς την επίδειξη του ελάχιστου σεβασμού προς το νόμο, τις διαδικασίες και την παράδοση. Και από ποιον Την Εκκλησία που είναι ο μέγας εμπιστευματοδόχος του λαού μας. Ας μην ξεχνάμε πως η συντριπτική πλειοψηφία της εκκλησιαστικής περιουσίας αποτελεί δωρεά του Κλήρου προς αυτήν ως μέσο διαφύλαξης της από τους κινδύνους που ιστορικά και διαχρονικά φέσωναν το νησί μας. Και δόθηκε σε αυτήν για να τύχει της βέλτιστης διαχείρισης και διαφύλαξης της. Όχι για να είναι έρμαιο των αποφάσεων του κάθε ηγούμενου και εκκλησιαστικού τεχνοκράτη. Της προχθεσινής ασέβειας προηγήθηκαν δεκάδες παραδείγματα παγκύπρια. Πολλοί αναπολούν με νοσταλγία τα διατηρητέα αρχοντικά στη Λεωφόρο Μακαρίου που κατεδαφίστηκαν πριν 15 – 20 τόσα χρόνια μέσα σε κάποιο Σαββατοκύριακο, για να μην πάρει κανένας είδηση. Έγινε κάτι Τιμωρήθηκε κανείς Η απάντηση είναι η «default» απάντηση που ισχύει στην Κύπρο: Όχι. Αντίθετα επιβραβεύτηκαν με την έκδοση αδειών για ανέγερση πολυώροφων εκτρωμάτων. Σε τι να αναφερθώ. Στις πολυάριθμες περιπτώσεις οικιών στην Εντός των Τειχών Λευκωσία που κείτονται ασυντήρητες και ετοιμόρροπες και αποτελούν δημόσιο κίνδυνο Που από καθαρή τύχη δεν θρηνήσαμε ανθρώπινες ζωές Άστε που κάποιες έπεσαν… Αυτός είναι ο πολιτισμός που θέλουμε να αναδεικνύουμε.

Ο περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμος σε ό,τι αφορά το κεφάλαιο των Διατηρητέων Οικοδομών είναι ξεκάθαρος. Για να μη σας ζαλίζω με τα εδάφια και τη λεκτικούρα, αρκεί να σας πω πως διατηρητέα κτήρια ή/ και κτήρια τα οποία δύνανται να κηρυχθούν ως διατηρητέα, δεν επιτρέπεται να κατεδαφιστούν – πόσο μάλλον που η κάθε κατεδάφιση προϋποθέτει την εξασφάλιση σχετικής άδειας. Επιπλέον, καμία εργασία δεν επιτρέπεται σε διατηρητέα οικοδομή χωρίς της προηγούμενη εξασφάλιση σχετικής άδειας και επίβλεψη των κατασκευαστικών έργων από το αρμόδιο τμήμα της Πολεοδομίας. Σε περίπτωση παράνομης κατεδάφισης, ο νόμος επιβάλλει την πλήρη ανοικοδόμηση και αποκατάστασή του στη μορφή, με την τεχνοτροπία και υλικά που είχε κατά την αρχική του κατασκευή. Και μην ανησυχείτε, η Πολεοδομία έχει πλήρως αποτυπωμένα αυτά τα κτήρια και μπορούν να αναστηλωθούν πλήρως. Άρα και στην προκειμένη περίπτωση, η Αρχιεπισκοπή θα πρέπει να συμμορφωθεί πλήρως με το πνεύμα και το γράμμα του νόμου και να διαταχθεί να προχωρήσει σε άμεση ανοικοδόμηση/ αναστήλωσή τους – ως όφειλε και με βάση τις άδειες που εξασφάλισε για την όλη ανάπτυξη του Καθεδρικού Ναού. Αφού όμως υπάρχουν πλουσιοπάροχα κίνητρα για τις διατηρητέες οικοδομές, γιατί οι ιδιοκτήτες δεν προβαίνουν σε αναστηλώσεις τους. Ένα πρόβλημα είναι η ασύλληπτη γραφειοκρατία που επικρατεί στον κατασκευαστικό έλεγχο από τα αρμόδια πολεοδομικά τμήματα και στην έγκριση των κονδυλίων ενίσχυσης από το κρατικό ταμείο διατήρησης. Αντικίνητρο είναι και το γεγονός πως τα διατηρητέα εμπίπτουν στο ενοικιοστάσιο. Αν εξαιρεθούν ως κατηγορία τότε η κατάσταση θα βοηθηθεί σοβαρά. Και καταλήγω κάπου εκεί που ξεκίνησα. Αν δούμε τους ιδιοκτήτες διατηρητέων σαν εμπιστευματοδόχους και δημιουργηθεί ένας μηχανισμός αυτόματης επίταξης και απαλλοτρίωσης από το Κράτος μετά παρέλευση του χρονικού διαστήματος που θα δίνεται με γραπτή προειδοποίηση για συμμόρφωση και αναστήλωση, τότε το φαινόμενο της εγκατάλειψης θα εκλείψει, αφού ο φόβος αποξένωσης θα λειτουργεί καταλυτικά. Το τίμημα της απαλλοτρίωσης θα είναι μηδαμινό. Όταν η ιδιοκτησία περιέλθει στην κυριότητα του Κράτους, τότε θα μπορεί να δημιουργηθεί ένα σύστημα δημόσιων πλειστηριασμών για διάθεση αυτών των περιουσιών σε άτομα που τα θέλουν με σκοπό τη μεγιστοποίηση της επένδυσής τους.

O Ανδρέας Α. Ανδρέου, MRICS είναι CEO, APS Andreou Property Strategy - Chartered Surveyors

ΣΧΕΤΙΚΑ TAGS
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ

Άλλα άρθρα συγγραφέα

Του Ανδρέα Ανδρέου

Ανδρέας Ανδρέου: Τελευταία Ενημέρωση

X