Του Ανδρέα Ανδρέου
Οι δύο πιο καταθλιπτικές εικόνες στα κέντρα εμβολιασμού στις εγκαταστάσεις της Κρατικής Έκθεσης, είναι, πρώτον η χαμηλή προσέλευση ατόμων τις τελευταίες βδομάδες, και δεύτερον οι ίδιες οι εγκαταστάσεις. Για το μεν πρώτον, ευχόμαστε πραγματικά η πολιτική καρότου και μαστιγίου να πιάσει τόπο και να δούμε αυξημένες προσελεύσεις, επειδή διαφορετικά υπάρχει μεγάλο απόθεμα ανεξάντλητων γραμμάτων της αλφαβήτου για ονομασία μεταλλάξεων και θα πεθάνουμε όλοι πριν τον κορωνοϊό. Για το δε δεύτερον, αυτοί που διανύουν την τέταρτη τους δεκαετία και άνω, θυμούνται τις εποχές που ο εν λόγω χώρος έσφυζε από ζωή κατά τις προκαθορισμένες εκθέσεις γενικής και ειδικής θεματολογίας.
Για τους εφήβους των 80s ήταν ένα συναρπαστικό γεγονός, αφού τους δινόταν η ευκαιρία να έρθουν σε επαφή με «καλούδια» της εποχής και ταυτόχρονα να παίξουν στους ελεύθερους ανοικτούς χώρους. Μόνο και μόνο που χόρευες πάνω σε καναπέδες ενώ ο πωλητής σε έβλεπε με το μισό του ή πατούσες όλα τα κουμπιά στο ταμπλό ενός αυτοκινήτου και ο αντιπρόσωπος μισοάφριζε θέλοντας να σε φυτέψει στη γη ενώ προσπαθούσε με χαμόγελο να πείσει τον πατέρα σου να το αγοράσει, ήταν μια ευχαρίστηση … that no money can buy! Η εποχή αυτή έφτασε στο τέλος της για πολλούς και διάφορους λόγους που δεν είναι της παρούσης. Το real estate όμως έμεινε εκεί και παραπαίει έκτοτε.
Μπορεί το κράτος να εξέφρασε κατά καιρούς προθέσεις για διάθεση αυτών των εκτάσεων προς εκμετάλλευση χαρακτηρίζοντας τες μάλιστα και με ειδικά πολεοδομικά καθεστώτα στο Τοπικό Σχέδιο, αλλά το… πολυπόθητο ενδιαφέρον δεν ήρθε ποτέ. Ανάλογη εξέλιξη (μη εξέλιξη) επιδείχθηκε και σε άλλα κρατικά «φιλέτα» σε διάφορες περιοχές. Προηγήθηκαν φυσικά κάποιες μελέτες συμβούλων οι οποίες εισηγούνταν τον διαχωρισμό τους σε οικόπεδα και την πώληση τους… μια συμβουλή η οποία έφερε αντιδράσεις αφού μια τέτοια εξέλιξη σήμαινε ανταγωνισμό με τον ιδιωτικό τομέα – ίσως και αθέμιτο και συνέχιζε μια πορεία που ήθελε το κράτος να έχει τον ρόλο επιχειρηματία. Το κράτος δεν το είχε, δεν το έχει και δεν θα το έχει σαν επιχειρηματίας. Μπορεί όμως να παίξει ένα πολύ σοβαρό ρόλο ρυθμιστή. Για παράδειγμα, σήμερα υπάρχουν τρία «hot topics» στην οικονομία: η υγεία, η παιδεία και οι νεοφυείς επιχειρήσεις. Το είπα και παλαιότερα, το επαναλαμβάνω και τώρα. Το κράτος έπρεπε και πρέπει να αξιοποιήσει την ιδιοκτησία που κατέχει σε τέτοια φιλέτα γης και να δώσει σοβαρά κίνητρα για να ελκύσει έντονη δραστηριότητα και στους τρεις τομείς. Η θετική λεκτική τοποθέτηση από μόνη της δεν αρκεί. Έχουμε τα παραδείγματα των διαφόρων κέντρων υγείας που φυτρώνουν σαν μανιτάρια εντός οικιστικών περιοχών και μάλιστα πυκνοκατοικημένων. Αλήθεια είναι να διερωτάται κάποιος αν σκέφτονται τόσο αυτοί που παίρνουν την απόφαση να επενδύσουν αλλά και αυτοί που χορηγούν τις άδειες. Είναι ποτέ δυνατόν να λειτουργήσει απρόσκοπτα ένα τέτοιο κέντρο σε πυκνοκατοικημένες περιοχές;
Είναι ποτέ δυνατόν να μην επηρεάζονται αρνητικά παράγοντες όπως οι ανέσεις των περιοίκων, το κυκλοφοριακό και η ίδια η λειτουργία των κέντρων; Ασφαλώς και επηρεάζονται. Μάλιστα το ΓεΣΥ χειροτέρευσε τα πράγματα επειδή, με την ένταξη των κέντρων σε αυτό, αυξήθηκε κατακόρυφα η επισκεψιμότητα με αποτέλεσμα δρόμοι, παράδρομοι, σοκάκια και οικόπεδα να γεμίζουν αυτοκίνητα, να φράσσονται είσοδοι σε πολυκατοικίες και κατοικίες, να στενεύουν οι δρόμοι και να μην μπορεί να περάσει κανένας – ούτε ασθενοφόρα, ούτε ιδιοκτήτες ΙΧ οχημάτων, ούτε λεω φορεία. Καλά για τα τελευταία είναι μια άλλη πονεμένη ιστορία, αφού μόνο εμείς θα μπορούσαμε να βγάλουμε διαδρομές για «υπερωκεάνια» μέσα από γειτονιές με στενούς δρόμους τη στιγμή που αφήνουμε κύριες οδικές αρτηρίες χωρίς διαδρομές...
Με όλον αυτόν τον συρφετό, οι πάντα ζοχαδιασμένοι οδηγοί λεωφορείων βαράνε μόνιμα τις κόρνες και μετά διαμαρτύρεται ο κόσμος ότι του εκδίδονται πρόστιμα για παράνομη στάθμευση. Η μετάβαση από μια lose-lose κατάσταση σε μια win-win κατάσταση γίνεται με πιο ορθολογιστική προσέγγιση στην αξιοποίηση της κρατικής περιουσίας. Το κόστος της γης δεν θα είναι επιβαρυντικός παράγοντας στην εξίσωση για αναβάθμιση των υπηρεσιών υγείας, της τριτοβάθμιας και εξειδικευμένης εκπαίδευσης και της ανάπτυξης του τομέα των νεοφυών επιχειρήσεων. Παράλληλα αξιοποιούνται οικονομίες κλίμακας, συγκεντρωμένες υποδομές, ευκολίες προσβάσεων, ενώ αντί να υπάρχει αντιπαλότητα χρήσεων με όλα τα αρνητικά συνεπακόλουθα, επιτυγχάνεται θετικός και ενισχυτικός ρόλος μεταξύ τους. Οι εποχές αλλάζουν, εμείς αλλάζουμε... πρέπει να αλλάξουν και οι προσεγγίσεις.
O Ανδρέας Α. Ανδρέου, MRICS είναι CEO, APS Andreou Property Strategy- Chartered Surveyors
