Του Ανδρέα Ανδρέου
Εγώ είμαι πεπεισμένος πως η αγορά ακινήτων θα αντιδράσει αμέσως βγαίνοντας από την αδράνεια που επέβαλαν τα περιοριστικά μέτρα λόγω της πανδημίας. Αυτή δεν είναι καινούργια μου θέση, αλλά όσοι με παρακολουθείτε γνωρίζετε πως τα ίδια έλεγα από τα μέσα Μαρτίου.
Οι ενδείξεις του Μάη είναι πως ακριβώς το ενδιαφέρον από Κύπριους για επενδύσεις σε ακίνητα άρχισε να ανακτάται και μελετούν τις επόμενες τους κινήσεις. Αυτό δεν προκαλεί καμία έκπληξη, αφού δεν υπάρχει τίποτα που να θυμίζει την αντίστοιχη περίοδο του 2013. Τότε είχαμε πλήρη απουσία ρευστότητας, τράπεζες σε κατάρρευση και χρεοκοπημένο κράτος.
Σε αντίθεση, σήμερα έχουμε τεράστια αποθέματα ρευστότητας, ένα εντελώς διαφορετικό τραπεζικό σύστημα με δυνατή κεφαλαιακή επάρκεια και ένα κράτος, το οποίο αμέσως πριν την κρίση είχε αξιοζήλευτες δημοσιονομικές επιδόσεις και που κατά την κρίση σημείωσε άριστες επιδόσεις σε επίπεδο διαχείρισης της πανδημίας αλλά και σε επίπεδο στήριξης εργαζομένων, επιχειρήσεων και κατανάλωσης.
Οι προσδοκίες θα παίξουν σημαντικό ρόλο για το τι μέλλει γενέσθαι. Και αυτές κτίζονται βήμα – βήμα, με μια επαναληπτική διαδικασία. Κάθε βήμα που κάνουμε με επιτυχία σε κάθε στάδιο επαναφοράς της κανονικότητας αυξάνει τις θετικές προσδοκίες. Και άμα αυξάνονται οι θετικές προσδοκίες, τότε το οικονομικό κλίμα βελτιώνεται, προσθέτοντας έτσι στην οικονομική ανάπτυξη που όλοι επιζητούμε. Είναι ένα είδος αυτοπροκαλούμενης προφητείας.
Η ρευστότητα λοιπόν υπάρχει. Επίσης, δεδομένη είναι η μηδενική έως αρνητική απόδοση που προσφέρουν οι καταθέσεις. Θυμίζω πως ένα κύριο σύμπτωμα της οικονομικής κρίσης της προ του 2013 εποχής ήταν το γεγονός ότι ο τόκος των καταθέσεων άγγιζε ή ακόμη ξεπερνούσε το 7%! Αντί αυτό να κρούει συναγερμό στους καταθέτες, (βλακωδώς) τους έλκυε επειδή άνευ κόπου εισέπρατταν μεγάλες αποδόσεις στις καταθέσεις τους. Ή τουλάχιστον έτσι νόμιζαν… Η έλλειψη οικονομικής παιδείας τους στερούσε τη δυνατότητα να δουν πως αυτό πήγαζε από προβλήματα ρευστότητας, από έκθεση των τραπεζών σε ανυπολόγιστους κινδύνους και πως κάτι τέτοιο δεν ήταν βιώσιμο. Τα υπόλοιπα είναι για την ιστορία.
Με αρνητικά και μηδενικά επιτόκια καταθέσεων και με δεδομένο το τοπίο επενδύσεων στην χώρα μας, ο τομέας των ακινήτων παρέχει μια λεωφόρο στους επενδυτές για να τοποθετηθούν και να κερδίσουν στο μέλλον. Αυτό είναι απόλυτα αντιληπτό και γι’ αυτό βλέπουμε το ενδιαφέρον να επανέρχεται και να αυξάνεται παράλληλα με τη σταδιακή άρση των περιορισμών.
Στο ραντάρ των επενδυτών είναι ακίνητα τα οποία είναι σε θέση να προσφέρουν εισοδηματικές αποδόσεις. Ως τέτοια είναι οικιστικές μονάδες, βιομηχανικά υποστατικά και καταλύματα σε τουριστικές και εμπορικές περιοχές. Πέραν των εισοδηματικών αποδόσεων, υπάρχει και η ανάγκη ιδιοκατοίκησης. Ακόμη και η απλή εντύπωση που μπορεί να επικρατεί πως λόγω της υφιστάμενης κατάστασης είναι πιθανόν να πετύχουν πιο φθηνή στέγη, είναι ικανή να δημιουργήσει ζήτηση από μόνη της, ασχέτως αν τελικά η τιμή δεν είναι τόσο φθηνότερη από όσο φαντάζονταν. Στο κάτω – κάτω πάντα θα ισχύει αυτό που λέμε, ότι δηλαδή δεν υπάρχει σωστή ή λάθος τιμή, αλλά σωστό ή λάθος ακίνητο.
Το στοίχημα λοιπόν της εγχώριας ζήτησης θα το κερδίσουμε λόγω των εξόφθαλμων διαφορών που υπάρχουν με το 2013. Το στοίχημα που πρέπει να κερδίσουμε είναι αυτό της ανάκτησης του ενδιαφέροντος από τους ξένους. Αν με ρωτάτε, η πρώτη μαγιά υπάρχει. Και δεν αναφέρομαι τόσο στα παραδοσιακά υλικά της έλκυσης ξένου επενδυτικού ενδιαφέροντος. Αναφέρομαι κυρίως στα επιτεύγματά μας ως χώρα κατά τη διαχείριση της πανδημίας. Είναι μεγάλη υπόθεση να μπορέσουμε να προβάλουμε με επιτυχία αυτό το επίτευγμα πολύ πέραν της έλκυσης τουρισμού. Να δώσουμε δηλαδή στους ξένους διεθνείς επενδυτές να καταλάβουν πως είμαστε μια ασφαλής χώρα, μια χώρα που εφάρμοσε με απόλυτη επιτυχία πρωτόκολλα υγειονομικής επιτήρησης, μια χώρα που συνθέτει με περηφάνια το Τop 5 των χωρών στη διαχείριση της πανδημίας, ανάμεσα σε χώρες μεγαθήρια και παράδοση σε πειθαρχία και τήρηση διαδικασιών.
Οι επενδυτές αυτοί ήδη άρχισαν να κοιτάζουν τις επόμενές τους επενδύσεις. Στο χέρι μας είναι να τους πείσουμε πως είμαστε κι εμείς στον επενδυτικό χάρτη.
