Του Ανδρέα Ανδρέου
Διαβάζω κάτι ρεπορτάζ για το πόση αγωνία τραβούν κάποιοι developers για το γεγονός ότι μετά τον περασμένο Μάιο η ζήτηση για επενδύσεις με απώτερο σκοπό τις πολιτογραφήσεις είναι σπάνιο είδος και είδος που βαίνει προς εξαφάνιση και δεν ξέρω αν θα πρέπει να κλάψω ή να γελάσω. Κατ’ αρχήν, υιοθετώ την θέση πως όταν ένα πάρτι είναι για μερικούς, καλό είναι το after- party να το περνάνε επίσης μόνοι τους.
Δεν βλέπω το λόγο γιατί στις χαρές να είναι μόνοι τους και στις λύπες να χορεύουμε όλοι μαζί τον χορό του Ζαλόγγου. Και εξηγούμαι – όπως δημόσια άλλωστε εξέφραζα την άποψή μου επανειλημμένα από εφαρμογής του προγράμματος – πως: Το πρόγραμμα πολιτογραφήσεων μέσω επενδύσεων – με τα όποια καλά του και τα όποια κακά του – καλώς εφαρμόστηκε τη στιγμή που εφαρμόστηκε. Ήταν πράγματι μια πολύ καλή ιδέα που έλκυσε ξένο ενδιαφέρον, έφερε στην χώρα μας φρέσκο χρήμα σε ύψος δισεκατομμυρίων, συνέβαλε τα μέγιστα στην επανεκκίνηση της αγοράς του real estate και της οικονομίας η οποία μάλιστα μέσα σε χρόνο ρεκόρ ανέκαμψε και μπήκε σε τροχιά ανάπτυξης. Αυτό το πρόγραμμα λοιπόν ήταν ένα εργαλείο και σαν ένα τέτοιο εργαλείο έπρεπε να χρησιμοποιηθεί για να μας πάρει στο επόμενο στάδιο ένα στάδιο το οποίο αφότου ξελάσπωνε την οικονομία από εκεί που ήταν καταβαραθρωμένη, θα δημιουργούσε συνθήκες για πολυδιάστατη ανάπτυξη έτσι ώστε να μην υπήρχε ετεροβαρής εξάρτηση της οικονομίας από ένα ή το πολύ δυο τομείς.
Αντί αυτού, κάποιοι αποφάσισαν και το έκαναν είδος μόνιμης απασχόλησης και το χαρακτήριζαν μοντέλο επιχειρηματικής ανάπτυξης. Και δεν αναφέρομαι σε πολιτικούς, αλλά σε αυτούς που έχουν την κύρια ενασχόληση με το αντικείμενο. Ωραίο μοντέλο: αγοράζω τη γη προς €1.500 - €3.000 το δομήσιμο τετραγωνικό μέτρο, κτίζω με άλλα τόσα και πουλώ από €12.000 μέχρι €22.000 το τετραγωνικό μέτρο. Και γιατί; Επειδή το πρόγραμμα καθορίζει ελάχιστο ποσό επένδυσης για να μπορεί ο αγοραστής να αιτηθεί διαβατήριο. Έβλαπτε – ας πούμε –αν η τιμή πώλησης ήταν συνάρτηση ενός λογικότατου κέρδους επί της επένδυσης αντί συνάρτηση του ελάχιστου ποσού αγοράς που καθόριζε το πρόγραμμα; Έβλαπτε αν ο κάθε αγοραστής αγόραζε δύο και τρεις και τέσσερις μονάδες με τα ίδια λεφτά που αγόρασε τη μια; Αν με ρωτάτε, θα σας πω πως όχι δεν έβλαπτε, επειδή αυτό θα τον καθιστούσε από απλό αγοραστή, σε επενδυτή. Και έχουν μεγάλη διαφορά τα δύο. Άλλο απλός αγοραστής και άλλο επενδυτής. Για τον πρώτο, ο σκοπός μπορεί ν’ αγιάζει τα μέσα για τον δεύτερο δεν είναι έτσι τα πράγματα. Θέλει να μπαίνει σε σωστές και όχι φτιαχτές τιμές, επειδή κάποτε θα θέλει να εξέλθει με αυξημένη πιθανότητα κέρδους και στο μεσοδιάστημα να έχει όφελος το οποίο επίσης να αποτιμάται σε χρήματα – είτε άμεσα ή έμμεσα.
«Εμείς», ανίκανοι να δούμε τη διαφορά, δυστυχώς γυρεύαμε «επενδυτές» με το χαρακτηριστικό του να είναι συνάμα και αρκούντως βλάκες που να πείθονται πως αν αγοράσουν ένα διαμέρισμα €2εκ - €2,5εκ. είναι η τέλεια επένδυση αφού θα έπαιρναν και «πουπανωπροίτζιν» την Κυπριακή – Ευρωπαϊκή ιθαγένεια. Είναι αυτό στέρεο επιχειρηματικό μοντέλο; Αντιθέτως! Τα σούπερ – κέρδη που φαινομενικά κερδίζονται από τέτοιες αναπτύξεις βασιζόμενες στο πιο πάνω μοντέλο, ενθάρρυνε και την «κουτσή Μαρία» (no offense προς τις Μαρίες) να σχεδιάζει ουρανοξύστες. Τώρα που φαίνεται κόπωση στις πωλήσεις αυτού του είδους άρχισαν να λούζονται κρύο ιδρώτα. Να πω φυσικά πως τα πράγματα σπανίως είναι όπως φαίνονται και αν είναι όπως φαίνονται, τότε ίσως είναι για καλό.
Οι μέχρι τώρα αιτήσεις πολιτογράφησης για το 2019 είναι περίπου στα ίδια επίπεδα με πέρυσι και συνιστούν το ψηλότερο σημείο που άγγιξαν μέχρι τώρα. Για το αν παρατηρείται ελάχιστο ενδιαφέρον μετά τον Μάιο, γι’ αυτό ευθύνονται όσοι προωθούν αυτό το πρόγραμμα. Η αιτία είναι πως αυτοί είναι που έτρεξαν πριν τον Μάιο και έσπρωξαν τους όποιους ενδιαφερόμενους να αγοράσουν πριν τον Μάιο επειδή επέκειτο αλλαγή στο πρόγραμμα που θα το καθιστούσε πιο αυστηρό. Και έπεισαν κόσμο να προβεί σε πρόωρη αγορά γι’ αυτό και οι αιτήσεις ήταν αυξημένες μέχρι τον Απρίλιο. Την ίδια ώρα αυτή η προσπάθεια δυναμίτιζε το αναθεωρημένο πρόγραμμα επειδή φλόμωσαν όλους ότι θα γίνει πιο αυστηρό και τώρα δυσκολεύονται να τους φέρουν κοντά.
Άρα μόνοι τους έβγαλαν τα μάτια τους. Και να προσθέσω κάτι παραπάνω; Αν όντως το πρόγραμμα απωθεί αυτούς για τους οποίους κατηγορούμαστε, τότε το πρόγραμμα είναι πολύ καλό και να μην αλλάξει. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να τίθεται το προσωπικό συμφέρον κάποιων μονάδων πάνω από αυτό του λαού και της χώρας. Σε ό,τι αφορά στο τι μέλλει γενέσθαι τα πράγματα είναι πολύ απλά. Όσοι πύργοι σχεδιάστηκαν, αδειοδοτήθηκαν αλλά δεν σημείωσαν πωλήσεις, θα πρέπει να μπουν στο ράφι μέχρι να δημιουργηθούν οι συνθήκες για να προχωρήσουν. Ενδεχομένως κάποιοι – ίσως οι πλείστοι από αυτούς – να μην ανεγερθούν ποτέ. Για τους υφιστάμενους και τους εν εξελίξει θα πρέπει να επανασχεδιαστεί η τιμολογιακή πολιτική έτσι που να τους καθιστά πραγματικά ελκυστικούς επενδυτικά. Αν υπάρξει εμμονή στην υφιστάμενη αντίληψη θα αποτύχουν.
Αν αυτοί που ασχολούνται θεωρήσουν πως λέω ανοησίες, ας ρισκάρουν να με διαψεύσουν. Αν πάλι με πιστεύουν, αλλά νιώθουν πως είναι αργά να ρίξουν τις τιμές τους βασίζοντας τες σε ένα ορθολογικό μοντέλο επειδή θα εκτεθούν ενώπιον αυτών που ήδη αγόρασαν, τότε απλά να τους πληροφορήσω πως η έκθεση ούτως ή άλλως θα συμβεί και γι’ αυτό κάλλιο να προβούν σε εξορθολογισμό αργά παρά ποτέ. Οι μόνοι που δεν θα «φακκίσουν πενιά» είναι οι αγοραστές που τα €2,5εκ θα τα έδιναν για αγορά και ενός «γουμά» μόνο και μόνο για να αποκτήσουν ένα διαβατήριο. Οι επαΐοντες λοιπόν ας κάνουν τα μαθηματικά τους και ας κρίνουν τι θέλουν να περισώσουν περισσότερο… Σίγουρα η κατάσταση που οδήγησαν τα πράγματα από μόνοι τους δημιουργεί σήμερα πονοκεφάλους. Το βέβαιο όμως είναι πως σε αυτούς τους πονοκεφάλους δεν θα προσφερθούμε όλοι οι υπόλοιποι σαν ασπιρίνη.
