Του Ανδρέα Ανδρέου
Ένα από τα θέματα των τελευταίων ημερών είναι η διάσταση τοποθετήσεων σε σχέση με την περαιτέρω αναστολή των εκποιήσεων ή την μη αναστολή τους. Τα δύο «στρατόπεδα» στελεχώνονται αφενός από το ΥΠΟΙΚ και την Κεντρική Τράπεζα και αφετέρου από κάποια κόμματα της αντιπολίτευσης. Ενώ είναι ηλίου φαεινότερο γιατί οι εκποιήσεις θα πρέπει να προχωρήσουν, εντούτοις βγάζει μάτι το γιατί πολιτικές δυνάμεις θέλουν να τις σπρώξουν σε βάθος χρόνου. Και η αιτία δεν είναι άλλη από τις επερχόμενες βουλευτικές εκλογές σε πρώτον ορίζοντα και τις προεδρικές εκλογές που ποζάρουν σε ελαφρώς πιο ξεθωριασμένο φόντο. Το κεφάλαιο των εκποιήσεων αν εφαρμοστεί είναι αντιλαϊκό και άρα δεν πουλά, ενώ αν ανασταλεί, προσφέρει πρόσφορο έδαφος για λαϊκισμό. Άρα έχουμε ενώπιον μας μίαν άλλη έκφανση του εσχάτως περίφημου σλόγκαν... «this is Cyprus». Και αυτό επειδή όσο αρνητισμό και να εκπέμπουν οι εκποιήσεις ως ιδέα και σε κάποιο βαθμό ως ουσία, πολλαπλάσια πιο αναγκαία και σημαντική είναι η συρρίκνωση των μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων (ΜΕΧ). Είμαστε τώρα στον έβδομο προς όγδοο χρόνο μακριά από τα γεγονότα του 2013 όπου αναδύθηκε στην επιφάνεια το ήδη τότε χρονίζον πρόβλημα των ΜΕΧ, το οποίο παρόλο το βάρος του στην οικονομία επιλέγαμε – είτε από άγνοια, είτε από αμέλεια, είτε από ασχετοσύνη, είτε από εθελοτυφλία ή συνδυασμό των ανωτέρω – να μην το λαμβάνουμε σοβαρά υπόψη, μέχρι που έσκασε στα μούτρα μας και έγινε το Μπέρκιν που κουβαλούμε πάνω στις πλάτες μας όπου πάμε. Δεν αντιλέγω, όλο αυτό το διάστημα σημειώθηκε σημαντική μείωση των ΜΕΧ. Αλλά αυτό έγινε με κόστος που προσμετράται με καθυστέρηση χρόνου, με οικονομικό στραγγαλισμό νοικοκυριών και επιχειρήσεων και με μετατροπή των τραπεζών σε μεγαθήρια κτηματικές εταιρείες.
Το τραγικό δε, είναι πως παρόλα αυτά, οι ΜΕΧ δεν έχουν εκμηδενιστεί ή ελαχιστοποιηθεί σε τέτοιο βαθμό που να κρίνονται αμελητέες και τώρα, που έχουμε άλλες οικονομικές προκλήσεις ενώπιον μας, οι τράπεζες δεν μπορούν να προσφέρουν αυτό που δυνητικά θα έπρεπε να προσφέρουν έτσι ώστε να υποβοηθείται η ανάκαμψη τόσο των επιχειρήσεων όσο και των νοικοκυριών. Παράλληλα, παρά τον τόσο σαματά και το ζόρι, σήμερα εξακολουθούμε να μην έχουμε ένα σωστό πλαίσιο σχέσεων, τραπεζών, επιχειρήσεων, νοικοκυριών και οικονομίας, το οποίο με κυκλική και χιαστή αυτοτροφοδότηση να προσφέρει στο σύνολο και να παρουσιάζει μια υγιή εικόνα. Φαίνεται πως υπάρχει σοβαρό πρόβλημα δυσνόησης από μερίδα των συντελεστών για το τι σημαίνει η αναβολή στην εφαρμογή μέτρων, το τι συνέπειες έχει η χρονοτριβή και το τι πραγματικά επιφέρουν οι τρικλοποδιές. Στην σύγχρονη οικονομική ιστορία μας είναι καταγεγραμμένα δεκάδες (μην πω εκατοντάδες) παραδείγματα του τι αποτελέσματα έφεραν οι κατά καιρούς «εξυπνάδες» μας. Όλες παρεμπιπτόντως είχαν και έχουν να κάνουν με τρόπους που μόνο σκοπό είχαν και έχουν να παρακάμψουν και να ξεγελάσουν το σύστημα. Το τραγικό στην προκειμένη περίπτωση είναι το γεγονός πως ενώ η χρονοτριβή και οι τρικλοποδιές αποσκοπούν (δήθεν) στο να προστατεύσουν κόσμο, στην ουσία τον καταστρέφουν συμπαρασύροντας στην αγχόνη και όλους τους άλλους μαζί. Η χρονοτριβή υπό οποιαδήποτε μορφή το μόνο που πετυχαίνει είναι να αυξήσει την δανειακή έκθεση των δανειζόμενων. Αυτό υπερακοντίζεται και από το γεγονός ότι η αβυσσαλέα όρεξη των τραπεζών μπορεί να περιλαμβάνει και παράνομες ή παράτυπες χρεώσεις που απλά προστίθενται στο λογαριασμό. Κάθε μήνας, κάθε τρίμηνο και κάθε έτος που περνά χωρίς να γίνεται κάτι, απλά φέρνει τον δανειζόμενο σε δυσμενέστερη θέση. Στο μεταξύ στραγγαλίζεται οικονομικά αφού όσο περνά ο καιρός τόσο μειώνονται οι διέξοδοι και οι επιλογές του και οδηγείται προς όλο και πιο επώδυνο συμβιβασμό, μέχρι και χρεοκοπία. Η εκποίηση ενός ενυπόθηκου ακινήτου είναι ένα αναγκαίο εργαλείο. Σίγουρα βοηθά τις τράπεζες, αλλά όχι μόνο αυτές. Βοηθά το χρηματοπιστωτικό σύστημα να λειτουργεί πιο σωστά αποτρέποντας τους στρατηγικούς κακοπληρωτές και απαλλάσσοντας ή έστω ελαχιστοποιώντας τον κίνδυνο να σημειώνονται συνεχώς διογκούμενα βαρίδια στην οικονομία (μη εξυπηρετούμενες χορηγήσεις).
Αντί να μας ανησυχούν οι εκποιήσεις, έπρεπε να μας ανησυχεί η πραγματική, η βιώσιμη και η θεσμικά αποδεκτή προστασία όλων των ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού. Αλλά και εδώ αντί να εφαρμοστούν μέτρα και σχέδια που εφαρμόστηκαν και εφαρμόζονται με επιτυχία στο εξωτερικό και τα οποία προτάθηκαν από το 2013, πήγαμε να δείξουμε την εξυπνάδα μας προσφέροντας γελοία σχέδια που δεν έχουν πρακτική εφαρμογή και απέτυχαν παταγωδώς (βλέπε σχέδιο επιδότησης τόκων από ΚΟΑΓ). Και χάσαμε χρόνια.
Η αντιπαράθεση για το θέμα μιας νέας αναστολής των εκποιήσεων έφερε το ακόλουθο αποτέλεσμα: πάγωσαν όλες οι διαπραγματεύσεις για αναδιαρθρώσεις ή αποσύρθηκαν προτάσεις αναδιαρθρώσεων, σε μια χρονική οικονομική συγκυρία η οποία είναι πολύ άσχημη. Τι θα πετύχει μια αναστολή; Όχι πολλά επειδή ήδη οι τράπεζες έχουν φορτωθεί ογκώδη χαρτοφυλάκια ακινήτων και με βάση την οικονομική εικόνα που προδιαγράφεται θα δυσκολευτούν να τα διαθέσουν. Άρα δεν θέλουν να φορτωθούν και άλλα. Ο δανειζόμενος; Είπαμε, κάθε χρονική αναβολή τον φορτώνει χρέος. Όταν τελικά εκποιηθεί η περιουσία του θα μείνει να χρωστά παραπάνω και θα οδηγηθεί σε χρεοκοπία.
Συνεπώς η πιο ορθή κίνηση είναι να δοθεί αυτό το εργαλείο άμεσα. Τα οφέλη ίσως να μην είναι το ίδιο άμεσα, αλλά σίγουρα θα υπάρξουν. Όσοι είστε σε μια τέτοια δυσμενή θέση πιστέψτε με όταν σας λέω πως είναι για το καλό σας. Όλοι αυτοί που δήθεν ενδιαφέρονται για το καλό σας ψηφίζοντας αναστολές, δεν θα είναι δίπλα σας, ούτε θα σας σπονσάρουν οικονομικά όταν σε δύο ή τρία χρόνια χρεοκοπήσετε. Απλά θέλουν το δικό σας σπονσάρισμα σε ψήφους όσο έχει λίγο φως.
