Αγνοούμενοι: Μία άλλη τραγωδία μέσα στην τραγωδία των πολεμικών αναμετρήσεων και των εγκλημάτων μισαλλοδοξίας στην Κύπρο του δεύτερου μισού του 20ού αιώνα. Η τραγωδία καθαυτή είναι η απώλεια ζωών το 1963-67 και το 1974, ενώ η τραγωδία εντός της τραγωδίας είναι τα 55 χρόνια αγωνίας θανάτου για όσους περιμένουν τους αγνοούμενούς τους. Σε αυτήν υπάρχουν δύο πλευρές: οι θύτες και τα θύματα. Οι θύτες είναι γνωστοί: Η Τουρκία, Τ/κ παραστρατιωτικοί (ΤΜΤ), η ελληνική Χούντα που έκανε το πραξικόπημα, Ε/κ παραστρατιωτικοί (ΕΟΚΑ Β΄). Τα θύματα όμως είναι πολλαπλάσια των 1510 Ε/κ και 492 Τ/κ αγνοουμένων. Κάθε αγνοούμενος έχει πίσω του μία οικογένεια και μια ιστορία τραγική.
Οι 2002 αγνοούμενοι –σκεφτείτε– ακολουθούνται από πατεράδες, μανάδες, αδέλφια αλλά και συζύγους και παιδιά. Σέρνουν πίσω από τα σεπτά λείψανά τους ιστορίες μαχών, εγκλημάτων και ορφάνιας. Κυρίως, όμως, κουβαλάνε τις μόνιμα τραυματισμένες ζωές των παιδιών, συζύγων και μανάδων τους. Πίσω από τις 2002 μαυρόασπρες φωτογραφίες υπάρχουν ισάριθμες αγιάτρευτες ιστορίες. Κάποιες κατέγραψα στα 25 χρόνια που άρχισα να ασχολούμαι με το ζήτημα και πολύ περισσότερες η Τ/κ συνάδελφος Σεβγκιούλ Ουλουντάγ, η οποία γράφει καθημερινώς μια ολόκληρη σελίδα στη Γενί Ντουζέν. Για τη δουλειά μας αυτή –κι ευχαριστούμε ταπεινά– θα μας τιμήσει αύριο ο ΟΠΕΚ με το βραβείο «Γιάννος Κρανιδιώτης». Όταν άνοιξα τη βαριά πύλη του κεφαλαίου αγνοούμενοι, ένιωσα αρχικά δέος, μετά αγανάκτηση και τέλος απέχθεια. Δέος έναντι εκείνου του «αγιοποιηθέντος» αριθμού των 1619 –που τελικά δεν ήταν τόσοι– τον οποίο η πολιτική ηγεσία μετέτρεψε σε επικοινωνιακό εργαλείο που χρησιμοποιούσε σε διεθνή βήματα, με έμφαση στους αδήλωτους αιχμαλώτους, κάτι που καλλιεργούσε παράλληλα, φρούδες ελπίδες στους συγγενείς. Αγανάκτηση, γιατί η αυτουργός Τουρκία κατόρθωσε τελικά να αποστασιοποιηθεί σε τέτοιο βαθμό, που στην έκθεση του γ.γ. του ΟΗΕ για την ΟΥΝΦΙΚΥΠ (30/01/2019), το μόνο ψήγμα ευθύνης επιμερίζεται ως εξής: «Ελάχιστες αρχειακές πληροφορίες σχετικά με τέτοιες τοποθεσίες –πιθανών χώρων ταφής– έχουν μέχρι στιγμής, τα άμεσα εμπλεκόμενα μέρη, μοιραστεί με την Επιτροπή (ΔΕΑ)». Τα άμεσα εμπλεκόμενα μέρη νοείται ότι είναι οι δύο πλευρές στην Κύπρο, Τουρκία και Ελλάδα. Κι όμως δεν ακούστηκε η ελάχιστη φωνή διαμαρτυρίας από τη Λευκωσία ή τα κόμματα. Σήμερα στην ιστοσελίδα της ΔΕΑ σημειώνεται: Άτομα που ταυτοποιήθηκαν και παραδόθηκαν στις οικογένειές τους: Ελληνοκύπριοι: 696. Τουρκοκύπριοι: 269. Σύνολο 965. Συνεπώς 1037 οικογένειες βρίσκονται ακόμα σε αγωνιώδη αναμονή. Νιώθω τέλος απέχθεια γιατί οι πολιτικοί, συμπλέοντες με εκείνους που έκτισαν καριέρες επί των αγνοουμένων, αντί να οδηγήσουν τους υπεύθυνους στο εδώλιο συμπράττουν μαζί τους παρά τα όσα έχουμε αποκαλύψει για τα έργα και τις ημέρες τους, που είχαν σαν αποτέλεσμα να καταστραφούν ή και να μη συγκεντρωθούν μαρτυρίες που θα ήταν πολύτιμες σήμερα. Το πλέον αδιανόητο και αισχρό ήταν που κρατήθηκε άκρως απόρρητος, μέχρι τον Δεκέμβριο του 2000, ο κατάλογος των αγνοουμένων. Ποιος θα έδινε πληροφορίες για κάποιον που σκοτώθηκε, αν δεν ήξερε ότι επισήμως θεωρείτο αγνοούμενος; Τώρα κάνουν δραματικές εκκλήσεις προς όσους έχουν πληροφορίες, να τις καταθέσουν. Μα αυτοί πέθαναν.
Όταν έπρεπε, αντί να τους προσεγγίσουν επιδίδονταν σε προπαγανδιστικές εκστρατείες, για να μας επιστρέψει τάχα η Τουρκία τους αιχμαλώτους μας. Η ΔΕΑ, από την άλλη, τα τελευταία χρόνια, έκανε εκδρομές σε ΗΠΑ, Βρετανία, Σκανδιναβία, ψάχνοντας πληροφορίες. Μάλιστα, τον Μάρτη, στη Βρετανία έψαχναν στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης (!), στο Εθνικό Αρχείο (!) και στο Πολεμικό Μουσείο (!) αναζητώντας αρχεία με στοιχεία, ενώ κρατούσαν κλειδωμένα στα γραφεία της ΔΕΑ στο Λήδρα Πάλας, από το 2003 αρχεία της ΟΥΝΦΙΚΥΠ, με στοιχεία για χώρους ταφής! Είναι και το τεράστιο κεφάλαιο της εγκληματικής μετακίνησης τάφων από τον τουρκικό στρατό. Τα αποκαλύψαμε, τα ξαναγράψαμε, απευθυνθήκαμε μέχρι τον γ.γ. του ΟΗΕ. Φωνή βοώντος εν τη ερήμω. Εμείς, όμως, αιωνίως ρομαντικοί και ξεροκέφαλοι, θα συνεχίσουμε να ψάχνουμε τις αλήθειες πίσω από τις 2002 αγιάτρευτες ιστορίες. Άχρι θανάτου.
