Ξημερώματα 14ης Αυγούστου 1974 η Διάσκεψη της Γενεύης ναυαγεί και το πρωί σπάζει η γραμμή κατάπαυσης του πυρός παρά τη Μια Μηλιά και τα τουρκικά τανκς προελαύνουν προς Αμμόχωστο. Σύμφωνα με το τουρκικό σχέδιο θα έφταναν μέχρι την εντός των τειχών πόλη, για να προστατεύσουν τους Τ/κ. Βγαίνοντας από τα τείχη στα Βαρώσια, στις 15 Αυγούστου, αντίκρυσαν μια πόλη εγκαταλειμμένη. Η προδοσία που άφησε ανοχύρωτη την Κύπρο ολόκληρη, μετέβαλε το φόβο των ανθρώπων, σε τρόμο θανάτου.
Έτσι κι οι Βαρωσιώτες έφυγαν από τα σπίτια τους -προσωρινά όπως νόμιζανμέχρι να περάσει το κακό και χωρίς να πάρουν τίποτα. Το Βαρώσι ήταν τότε η πιο όμορφη πόλη του νησιού. Ξανθές παραλίες, καινούργια ξενοδοχεία, μοντέρνες καφετέριες κι ένα κόσμο ευγενή, κοσμοπολίτη που περιβαλλόταν και μια μποέμ φυσιογνωμία. Ένα κόσμο ηλιοκαμένο, ξυπόλητο και ολίγον αλήτη. Ήταν μια νησιώτικη πολιτεία εσπεριδοειδών και αλμύρας που άφηνε πίσω της μια γεωγραφική ουρά γοργόνας που σε έβγαζε στον Απόστολο Ανδρέα, με τη ρουμπινένια θάλασσα. Έτσι τη θυμάμαι στα δεκάξι μου χρόνια κι ας δεν ήμουνα Βαρωσιώτης κι έτσι την κλαίω από τότε. Ακριβώς όπως οι φίλοι μου.
Ο Άκος, ο Μενέλαος, ο Ανδρέας, ο Παύλος, η Άννα, η Αυγή κι οι άλλοι, εκείνοι που μας έφυγαν στο αιώνιο ταξίδι με τον καημό της. Το 1978 ήταν η πρώτη ευκαιρία να την πάρουμε πίσω, με το ΑμερικανοΒρετανο-Καναδικό σχέδιο λύσης. Προϋπόθεση να παρακαθήσει ο Σπύρος Κυπριανού σε συνομιλίες με τον Ραούφ Ντενκτάς. Το ΑΚΕΛ, με απαγορευτικό από τη Μόσχα και ο Σπύρος με απαγορευτικό από ντιβέλοπερς που επένδυαν στη Λεμεσό, είπαν «όχι». Το 2004 με το σχέδιο Ανάν ήταν η δεύτερη ευκαιρία. Ο Τάσσος Παπαδόπουλος, με τον Δημήτρη Χριστόφια, χωρίς να διαπραγματευτούν καθόλου το Σχέδιο είπαν το γνωστό «όχι» (θυμίζω ότι το 2019, θα έφευγε και ο τελευταίος Τούρκος στρατιώτης). Η τρίτη χαμένη για την Αμμόχωστο ευκαιρία ήταν τον Ιούλιο του 2017, στο Κραν Μοντανά, όπου ο Νίκος Αναστασιάδης αντί να εκμεταλλευτεί τη δυνατότητα κατάργησης των Εγγυήσεων που του παρουσίασε ο Γ.Γ. του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, απάντησε πως μόνο με την απόσυρση όλων των στρατευμάτων θα δεχόταν μια συμφωνία, για να γράψει κι αυτός μαζί με τους Σπύρο, Τάσσο και Δημήτρη το όνομα του στην ταφόπλακα του Βαρωσιού.
Με αφορμή το ναυάγιο στην Ελβετία το Δεκέμβριο του 2017, ενώπιον της κυβέρνησης κατετέθη η πρόταση Θεόφιλου, Αρέστη, Χατζηχαμπή, η οποία μάλλον βρήκε θέση στις ελληνικές καλένδες. Στις 23/02/20 με αφορμή συνέδριο που έκανε η Άγκυρα στα Κατεχόμενα (15/02/20), με 5-6 υπουργούς και τον αντιπρόεδρο Φουάτ Οκτάι, από τούτη τη στήλη σημειώναμε, για πολλοστή φορά, ότι «η έλλειψη λογοδοσίας σε αυτό τον τόπο και η ατιμωρησία οδηγούν στην ασυδοσία. Τι ακολουθεί; Αυτό που μοιραία ακολουθεί στη γάγγραινα· ο ακρωτηριασμός. Αυτό που επίκειται τώρα και στο Κυπριακό, να χάσουμε και την περίκλειστη Αμμόχωστο». Σήμερα, όποιος διαβάσει τον Ν. Στέλγια (σελ. 7), «Οι διακηρύξεις που γίνονται σχέδια και «νόμοι», θα σχηματίσει εικόνα όλων των τουρκικών κινήσεων για το Βαρώσι, τα τελευταία πέντε χρόνια. Προκύπτει ότι ο μόνος που αντιστεκόταν στην Άγκυρα ήταν ο Μουσταφά Ακιντζί, τον οποίον η κυβέρνηση Αναστασιάδη, δια του ΥΠΕΞ Ν. Χριστοδουλίδη, καλεί τώρα που έφτασε ο κόμπος στο χτένι -και μετά τη σύσκεψη Ερντογάν-Τατάρ στις 04/08/20 στην Κωνσταντινούπολη για το Βαρώσι και την ανατροπή Ακιντζί- να στηρίξει πρόταση της για σύσταση Τεχνικής Επιτροπής για ανοικοδόμηση και επανεγκατάσταση στην περίκλειστη. Γιατί τώρα; Μήπως στο Προεδρικό και το ΥΠΕΞ δεν έβλεπαν αυτά που έβλεπε ο διαπραγματευτής Ανδρέας Μαυρογιάννης («Κ», 26/07/20): «Δυστυχώς, εγώ θεωρώ εδώ και αρκετό καιρό ότι δεν είναι μόνο απειλές, ότι οι ενέργειες για τον εποικισμό των Βαρωσίων, είναι υπό εξέλιξη, έχουν ξεκινήσει εδώ και καιρό, είναι στο στάδιο της υλοποίησης». Τα άλλα είναι προφάσεις εν αμαρτίαις.
