Το παράλογο… και τ’ άλογο

Ξέρετε ποιο είναι το χειρότερο στην υπόθεση των παραστάσεων του Καστελλούτσι και της ακύρωσής τους λόγω του ζητήματος που προέκυψε με το άλογο; Η υποκρισία μας. Αυτό. Τώρα, αν το άλογο θέλει να είναι επί σκηνής ή όχι είναι ψευδοερώτημα. Δεν ξέρουμε ούτε αν θέλει ούτε αν δεν θέλει να είναι εκεί. Όπως και το κατοικίδιό μας, δεν ξέρουμε αν θέλει να είναι μαζί μας ή να τρέχει έξω μόνο του.

Πάντως, η δική μου γάτα δεν έχω καταλάβει αν της αρέσει που έχει ένα διαμέρισμα για πάρτη της ή αν θα προτιμούσε να είχε μείνει στα χωράφια της Έγκωμης. Το σκέφτομαι πολλές φορές, τι θα ήθελε η γάτα μου; Απάντηση δεν έχω φυσικά. Και δεν νομίζω να έχει κανένας, όσο φιλόζωος και αν είναι. Έτσι και με το άλογο, ανήκει ή δεν ανήκει στο θέατρο; Ρητορικό το ερώτημα, κανείς δεν μπορεί να το απαντήσει, κανείς είτε είσαι από την πλευρά του σκηνοθέτη είτε από την άλλη.

Πολύ απλά γιατί το άλογο δεν μπορεί να εκφράσει την άποψή του. Άρα θα μου πείτε καλό είναι να το αφήσουμε απ’ έξω. Σωστό. Αλλά αν υποθέσουμε ότι ο σκηνοθέτης θέλει να το εντάξει σε ένα οργανικό σύνολο, ως κατά το δυνατόν ίσο με τους υπόλοιπους; Είναι πολλά τα ερωτήματα που τίθενται και προφανώς δεν υπάρχουν εύκολες απαντήσεις. Είμαι άνθρωπος καλών προθέσεων, όταν μου λέει κάποιος ότι έχουν τηρηθεί όλα τα προβλεπόμενα και αυτός είναι ένας θεσμός, αλλά και μια ολόκληρη θεατρική παραγωγή, τότε δεν έχω λόγο να πιστέψω το αντίθετο. Πολλώ δε μάλλον όταν πρόκειται για τον Καστελλούτσι, του οποίου η διαλογική σχέση ζώα και θέατρο δεν είναι άγνωστη.

Δυστυχώς, δεν πρόλαβα την παράσταση και δεν ξέρω αν όντως το άλογο στρεσαρίστηκε ή κακοποιήθηκε. Διάβασα και άκουσα διάφορα. Αλλά ας πάμε πίσω στην υποκρισία, δεν βρέθηκε κανείς τόσα χρόνια να δει πώς μεταφέρονται τα άλογα στον ιππόδρομο; Πώς διαβιούν; Επιτρέπεται να κάνουν κούρσες; Ερωτήθησαν τα άλογα αν θέλουν να είναι αθλητές; Όχι, βέβαια, αλλά εκεί βλέπετε δεν είναι εύκολο να θέτεις ερωτήματα; Στο θέατρο είναι ποιο εύκολο, βάζεις και τον υπουργό μπούτι και κάνεις τη δουλειά σου. Ε, μα δεν πάει έτσι. Θα πουν κάποιοι ότι δεν έχει σημασία, αυτό είδαν αυτό κατήγγειλαν.

Εντάξει, αλλά δεν θα πρέπει νομίζω να είμαστε τόσο ακριβοί στα πίτουρα και φτηνοί στο αλεύρι. Κυρίως όταν πρόκειται για ζητήματα που μόνο με διάλογο μπορούν να λυθούν. Θα σας πω ότι και εγώ δεν είμαι βέβαιος αν θέλω επί σκηνής όντα, των οποίων η βούληση δεν είναι ελεύθερη, αλλά επαναλαμβάνω, είμαι καλής προαίρεσης, αν ο δημιουργός θεωρεί ότι το ζώο είναι ισοδύναμο με τους άλλους συντελεστές και δεν κάνει τίποτε το μεμπτό και το επιλήψιμο, και με διαβεβαιώσει τότε θα τον πιστέψω, κατ’ αρχήν.

Αν δω, όμως, ότι με περιπαίζει, τότε θα αντιδράσω. Μπορεί η εισαγωγή ενός ζώου σε ένα δρώμενο να μου δείξει κάτι που δεν είχα παρατηρήσει, να δω τι σχέση μου μαζί τους διαφορετικά... Τώρα στη συγκεκριμένη περίπτωση, δεν είδα το άλογο, δεν μπορώ να ξέρω αν όντως ήταν στρεσαρισμένο, πάντως με μία καταγγελία το θέμα πήρε διαστάσεις, και μέχρι και ο υπουργός Παιδείας ενεπλάκη και οι εναπομείνασες παραστάσεις ακυρώθηκαν.

Πάντως, για άλλα ζητήματα δεν είδα τόση σβελτάδα από τις κρατικές αρχές. Για να το πάω λίγο παρακάτω, και να φύγω από το άλογο και την παρουσία ζώων επί σκηνής, σκέφτομαι τι θα γινόταν αν κάποιος διαμαρτυρόταν για ένα έργο ασεβές… α, ξέχασα, θα γινόταν όπως στην παράσταση του «Cock» στη Σωτήρα. Δεν ξέρω αν το θυμάστε. Διά τον φόβο των αντιδρώντων κατέβηκε η παράσταση, άρα καλά κρατεί η πολιτιστική μας ησυχία. Δεν έχουμε λύσει τα θεματάκια μας ακόμα όσον αφορά τα ζητήματα της πολιτιστικής δραστηριότητας. Μοιάζει να θέλουμε να είμαστε μονίμως πολιτιστικά ορθοί, εμ δεν γίνεται. Και με άλλα έργα υπήρξαν ζητήματα, μαθαίνω ότι κόπηκαν χορηγίες… αληθεύει;