Χαρούμενοι χαρταετοί

Έχω γράψει και άλλοτε γιατί αυτή η δουλειά μου δίνει χαρές, γιατί μου αρέσει παρ’ όλες τις δυσκολίες της και τα αλλόκοτά της. Ένας λόγος, λοιπόν, είναι διότι μέσα από αυτή μπορείς να γνωρίσεις σπουδαίους ανθρώπους, στο πνεύμα, στο ήθος, στις γνώσεις, στις εμπειρίες. Αυτή τη βδομάδα είχα ακριβώς την τύχη να γνωρίσω πραγματικά σπουδαίους ανθρώπους, όπως είναι οι Μαρούλα Θεοδοσιάδου, η Μαρία Πυλιώτου, ο Ανδρέας Χατζηπαύλου και ο Αντρέας Σεργίου. Παιδαγωγοί εκείνα τα δύσκολα χρόνια αμέσως μετά τον πόλεμο, καπνισμένοι, διωγμένοι, ταγμένοι στον σκοπό τους, να είναι δάσκαλοι, να γίνουν μανάδες δεύτερες μανάδες και να έχουν να βρουν τα προσφυγόπουλα απάγκιο εκείνες τις δύσκολες ημέρες.

Μέσα σε δύο μήνες βρέθηκαν λύσεις, αντίσκηνα, ξύλα για θρανία, βιβλία, μα προ πάντων άνθρωποι που με μια αλλαξιά ρούχα παρουσιάστηκαν στην υπηρεσία τους για να αναλάβουν τάξη-αντίσκηνο, για να μην αφήσουν τα παιδιά αμόρφωτα, για να δώσουν στα νήπια χρώμα και νήματα να πετάξουν χαρταετούς που θα φτάνουν ψηλά. Τους χάρισαν όνειρα, ένα αύριο, μια ελπίδα.
Μιλώντας μαζί τους, ένιωθα τη ζεστασιά και την αποφασιστικότητά τους να επιτύχουν στο έργο τους. Μα και τώρα, σε έναν άγνωστό τους βρήκαν μόνο ζεστά λόγια να πουν. Υπερήλικες, αλλά με διαύγεια νου που με εντυπωσίασε, ευγενείς και ευπροσήγοροι, δεν μου αρνήθηκαν να μου μιλήσουν, να πουν δυο λόγια για τα έργα τους. Πάντοτε, όμως, με σεμνότητα, χωρίς ίχνος κομπορρημοσύνης. Κάναμε το καθήκον μας ως άνθρωποι, αυτά τα παιδιά μάς είχαν ανάγκη τότε, αυτό είναι το ζουμί από τις δηλώσεις τους. ∆εν ζήτησαν τίποτε, μόνο μου προσέφεραν τη μνήμη τους, όχι για να πουν τι έκαναν οι ίδιοι, αλλά γιατί ένιωσαν ότι το έργο τους ήταν καλό. ∆εν γνωρίζω αν η Κυπριακή ∆ημοκρατία έκανε κάτι περισσότερο για αυτούς τους ανθρώπους, εκτός από το να τους καταβάλλει κάθε μήνα τη σύνταξή τους, αν όχι θα έπρεπε. Ας πούμε το ελάχιστο, να ονομάσει έναν κύριο δρόμο σε κάθε πόλη ως οδό ∆ιδασκάλων και ∆ιδασκαλισσών. Εδώ ονοματίσαμε οδό εργοδοτών… ναι εκείνη η οδός Γλαύκου… Ακούγεται αστείο, αλλά ναι τα ∆ημοτικά Συμβούλια Στροβόλου και Λευκωσίας ομονόησαν γι’ αυτή τη φαιδρότητα.

Θα μου πείτε μα με μία μετονομασία οδού θα κλείσει η υποχρέωση της Πολιτείας; Όχι, βέβαια, απλώς το αναφέρω ως έναν ελάχιστο φόρο τιμής σε εκείνες και εκείνους που δεν λογάριασαν καύσωνα, λάσπη και άλλες κακουχίες και είπαν, τα παιδιά, να μη μείνουν αμόρφωτα τα παιδιά. Ήξεραν τι εστί καλός ποιμένας, τι είναι ο καλός σπορέας, και ότι πρέπει τα παιδιά να σωθούν. ∆εν έγιναν μεγάλοι και τρανοί, δεν πήραν παχυλές συντάξεις, δεν κεφαλαιοποίησαν την προσφορά τους, δεν έγιναν διοικητές και παρακούμπαροι, τουλάχιστον οι περισσότεροι. Έμειναν δάσκαλοι και δασκάλες, έγιναν φάροι, αποκούμπι, μονιά ζεστή σε παγερούς καιρούς.

Ναι, αυτούς τους ανθρώπους χαίρομαι όταν συναντώ, χαίρομαι να τους ακούω, μου αρέσει και να τους ιντριγκάρω, όποτε μου δίνεται η δυνατότητα, γιατί έχω να μάθω για το πώς θα αντικρίσω το μέλλον, πώς θα διαγνώσω τα λάθη που μας έφεραν στο χείλος του γκρεμού. ∆εν εξιδανικεύω το παρελθόν, ούτε πιστεύω ότι όλοι ήταν αλάνθαστοι και άγγελοι επί της γης. Τουλάχιστον προσπαθώ να το καταλάβω, να τους καταλάβω. Ξεχωριστά θέλω να αναφέρω τον κ. Χατζηπαύλου, ο οποίος με τη βοήθεια της κόρης του ηχογράφησε τη δήλωσή του. Το φαντάζεστε, και χωρίς φλυαρίες και κανένα εγώ στην πρότασή του. Φυσικά, το εγώ έλειπε από όλους με όσους μίλησα. Κυριαρχούσε η αντωνυμία εμείς, και το ουσιαστικό παιδιά μαζί με το κτητικό «μου», τα παιδιά μου, τα μωρά μου.

∆ύο ταράτσες, τέσσερα παιδιά, μια «γραμμή» ανάμεσά τους κι ένας χαρταετός κάθε φορά που φυσά από Νότο ή από Βορρά. Και το νήμα τόσο γερό να ξεκινά πότε από τούτα κι άλλοτε από εκείνα τα παιδιά και να δένει γερά τις καρδιές τους. Αν τέτοιους χαρταετούς, σκέφτηκε η μάνα, αφήσουμε όλοι να πετάξουν τότε θα σβήσουν από μόνες τους οι «γραμμές» τότε θα λειώσουν τα σύρματα. ∆ε θ’ αντέξουν κάτω από τέτοια αγάπη…», Μαρίας Πυλιώτου, «Χαρούμενοι χαρταετοί».