Του Απόστολου Τομαρά
Αισίως, φέτος, έχουν συμπληρωθεί 10 χρόνια από την πρώτη προσπάθεια να εισαχθεί Φυσικό Αέριο στην Κύπρο, εγχείρημα γνωστό και ως ενδιάμεση λύση, για σκοπούς παραγωγής φθηνής ηλεκτρικής ενέργειας. Οι δεκάχρονες προσπάθειες κατέληξαν σε ναυάγιο, με το κεφάλαιο εισαγωγής ΦΑ, για την εσωτερική αγορά, να κινδυνεύει να χαρακτηριστεί ως το πιο σύντομο ανέκδοτο, εάν δεν εκλείψει ο κίνδυνος και η τελευταία προσπάθεια να έχει την ίδια κατάληξη με τις προηγούμενος.
Για να γίνει κατανοητή η εσωστρέφεια που κυριαρχεί στις ατελέσφορες διαδικασίες, μια σύντομη αναδρομή είναι αρκετή. Ο πρώτος διαγωνισμός για εισαγωγή ΦΑ, προκηρύχθηκε το 2009 με τη νεοσύστατη Δημόσια Εταιρεία Φυσικού Αερίου (ΔΕΦΑ) να έρχεται, τότε, σε κατ’ αρχήν συμφωνία με την Shell. Το εγχείρημα κατέρρευσε όταν η περιοχή της ανατολικής Μεσογείου, προς το Ισραήλ, άρχισε να αποκαλύπτει τα κοιτάσματά της. Τρία χρόνια αργότερα (2012), προκηρύσσεται δεύτερος διαγωνισμός. Ένα χρόνο μετά ο διαγωνισμός κηρύσσεται άγονος. Το 2014 εκδηλώνεται η τρίτη προσπάθεια η οποία έχει την τύχη των άλλων δυο.
Η κυβέρνηση Αναστασιάδη, η οποία ακύρωσε το δεύτερο διαγωνισμό, δεν κατάφερε να στέψη με επιτυχία το τρίτο διαγωνισμό, επανήλθε με τέταρτη προσπάθεια. Οι γρήγορες διαδικασίες τόσο στις υποδομές όσο και στην προμήθεια ΦΑ είναι γεγονός ότι δημιούργησαν αμφιβολίες, ακόμα και στους δύσπιστους που προέβλεπαν νέα αποτυχία. Μέχρι τη στιγμή που έσκασε η είδηση πως η Ευρωπαϊκή τράπεζα Επενδύσεων, τερματίζει τη χρηματοδότηση από 2022 νέων έργων για ορυκτά καύσιμα, μεταξύ αυτών και για ΦΑ. Απόφαση που αγγίζει την Κύπρο η οποία υπολογίζει σε χρηματοδότηση των 150 περίπου εκατομμυρίων από την ΕΤΕπ για το έργο.
Λογικά σκεπτόμενος κάποιος, μπορεί να υποθέσει πως υπάρχει περιθώριο τριών ετών μέχρι το 2022, προκειμένου να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες και να μη χαθεί το τρένο των χρηματοδοτήσεων. Αν, όμως, ληφθεί υπόψη η προϊστορία, μπορεί κάποιος να είναι απόλυτα σίγουρος; Η απάντηση είναι όχι. Ο Υπουργός Ενέργειας Γιώργος Λακκοτρύπης, εμφανίζεται αισιόδοξος όπως αισιόδοξοι ήταν και οι προκάτοχοί του, Αντώνης Πασχαλίδης και Νεοκλής Συλικιώτης ότι θα έφερναν το ΦΑ.
Ο αστάθμητος παράγοντας, σε διαδικασίες αυτού τους είδους στην Κύπρο δεν είναι η εξαίρεση αλλά ο κανόνας. Όλες οι προσπάθειες ναυάγησαν γιατί τα συμφέροντα ήταν τεράστια και αλληλοσυγκρουόμενα. Οι πάντες επαναπαύθηκαν στις δάφνες πως θα «φέρουμε το δικό μας ΦΑ». Το δικό μας αέριο ακόμα αναμένεται.
Η κίνηση της Energean να καταθέσει δυο αιτήσεις για άδεια εισαγωγής ΦΑ και κατασκευής αγωγού μεταφοράς του, υπό τις περιστάσεις μπορεί να τερματίσει αυτή την ατέρμονη προσπάθεια. Η εταιρεία έχει ξεκαθαρίσει πως η πρότασή της δεν είναι ανταγωνιστική προς την πολιτική της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά συμπληρωματική. Αν πράγματι υπάρχει πολιτική βούληση να έλθει το ΦΑ, η πρόταση της Energean θα πρέπει να μελετηθεί σε βάθος και μακριά από λογικές και δικαιολογίες ότι η αγορά της Κύπρου είναι αναδυόμενη, τουτέστιν μονοπώλιο μόνο για την ΔΕΦΑ.
Η κρατική εταιρεία προσπάθησε για 10 χρόνια χωρίς αποτέλεσμα. Εάν η οικονομική πρόταση της εταιρείας είναι συμφέρουσα δεν πρέπει να πεταχτεί στο κάλαθο, όπως έγινε πριν 10 χρόνια με την πρόταση της Shell.
