Του Γιάννη Ιωάννου
«Αν οι εκλογές άλλαζαν κάτι θα ήταν παράνομες» έλεγε η διάσημη Αμερικανίδα αναρχίστρια Έμμα Γκόλντμαν. Kαι δεν γίνεται να μην την φέρεις στον νου σου αναλογιζόμενος ότι στη νέα Βουλή των Αντιπροσώπων, με μόνον 8 γυναίκες, από σύνολο 56 βουλευτών, γυναίκες σαν την Γκόλντμαν συλλαμβάνονταν κάποτε επειδή διαδήλωναν υπέρ της αντισύλληψης. Οι εκλογές ανήκουν, ωστόσο, στο παρελθόν και ασχέτως αποτελεσμάτων αποτελούν τον μοναδικό τρόπο για να εκλέξει κάποιος τους αντιπροσώπους του. Μπορεί να μην αλλάζει ιδιαίτερα το σκηνικό ως προς την επίδοση των κομμάτων με σαφή προοδευτικό πρόσημο, την Αριστερά να βρισκεται σε συνεχιζόμενη παρακμή και το ακροδεξιό ΕΛΑΜ να ενισχύεται αλλά αυτό που παραμένει ξεκάθαρο είναι πως αυτή είναι και η λαϊκή ετυμηγορία. Ο λαός αποφάσισε και η απόφασή του είναι ιερή. Σε αυτές τις εκλογές εξάλλου όσοι υποψήφιοι το έπαιξαν εναλλακτικοί, τύποις radical κι επαναστάτες στο τέλος μας έβγαλαν μια arrogance χειρότερη κι από τον πιο συντηρητικό βουλευτή που βρήκε τον δρόμο του προς της Βουλής τα έδρανα: Είπαν «τούτος είναι ο λαός, αυτούς εξέλεξε». Με άλλα λόγια τον νέας κοπής λαϊκισμό τον συνέτριψε ο παλαιάς κοπής λαϊκισμός, ο οποίος δεν έχει μόνον την αυθεντικότητα του καφενέ αλλά και την πολιτική κι οργανωτική εμπειρία. Ξέρει, όπως σημειώσαμε προ δύο εβδομάδων, να δουλεύει καλά το τηλέφωνο και τις λίστες.
Το κρίσιμο ερώτημα που προκύπτει από τη δεύτερη ανάγνωση των αποτελεσμάτων των εκλογών της 30ής Μαΐου είναι το εξής: Μπορούν οι εκλογές, μελλοντικά στην Κύπρο, να αλλάξουν κάτι; Kαι πιο συγκεκριμένα να ανακόψουν τη διαφθορά, την παλαιοκομματική λογική, την άνοδο του συντηρητισμού και της Ακροδεξιάς, την κουμπαροκρατία, το ρουσφέτι και τα πελατειακά δίκτυα, τη λουμπενοποίηση της πολιτικής και την ανάδειξη των πλέον ανίκανων λόγω αναξιοκρατίας, την ανδροκρατία και την οικογενειοκρατία; H απάντηση δεν είναι εύκολη υπόθεση αλλά δεν πρέπει να θεωρείται και ακατόρθωτη. Απαιτεί όμως συλλογική προσπάθεια, ιδεολογικό βάθος, χρήμα, οργάνωση, νέα πρόσωπα με πραγματικά νέες ιδέες. Και το κυριότερο, χρόνο. Πολλά χρόνια έτσι ώστε με την αλλαγή των γενεών, με την ανανέωση και τον εκσυγχονισμό σε ιδέες και πρόσωπα και με κάμποση οργανωτική δουλειά ένα νέο κίνημα θα καθιερωθεί στις συνειδήσεις των Κύπριων ψηφοφόρων. Τι προϋποθέτει; Αν ποτέ καταφέρει να εγκαθιδρύσει μια εναλλακτική πρόταση και εισέλθει στο σύστημα, τότε και να αποπειραθεί να το αλλάξει και να μην αλλοιωθεί από αυτό. Η εσωτερική μάχη στην εξουσία ή πέριξ αυτής είναι πιο σκληρή από τη συντριβή του παλαιού και σάπιου. Είναι η δυσκολότερη μάχη ακριβώς γιατί η εξουσία, η πολιτική επιρροή και η ισχύς αλλάζουν, διαχρονικά, τους ανθρώπους.
Τον ως άνω στρατηγικό σχεδιασμό και σκέψη δεν τον συναντά κανείς συχνά μεταξύ των ενεργών πολιτών που είτε είναι πολιτικά ανήσυχοι και νοιάζονται για τα κοινά είτε που αισθάνθηκαν προχθές πως τα αποτελέσματα των εκλογών είναι καταθλιπτικά. Πολίτες που δεν επιθυμούν να βλέπουν το ΕΛΑΜ να καθιερώνεται στην τέταρτη θέση και που διαφωνούν με την πολιτική πρακτική του ΔΗΣΥ ή τις ιδεοληψίες του ΑΚΕΛ. Ως εκ τούτου, η πλειοψηφία των υποψηφίων που βρίσκουν τον δρόμο τους προ την Βουλή των Αντιπροσώπων είτε προέρχονται από τους κομματικούς σωλήνες, είτε εξαργυρώνουν κάποιας μορφής αναγνωρισιμότητα, είτε μεταξύ λαϊκισμού και κακώς εννοούμενης εναλλακτικότητας εξασφαλίζουν το πολυπόθητο εισιτήριο της εκλογής. Γι’ αυτό και στη σύνθεση κάθε κοινοβουλευτικής περιόδου οι βουλευτές –σε όλα τα κόμματα– που ξεχωρίζουν για το ήθος τους, τη σκληρή τους δουλειά και την ανιδιοτελή τους προσφορά προς τον τόπο αποτελούν την εξαίρεση και όχι τον κανόνα. Η πλειοψηφία των πολιτών εκείνων που ονειρεύονται τη βελτίωση του πολιτικού συστήματος αντί να σκεφτούν με τους όρους τους και στρατηγικά, είτε ονειρεύονται είτε βυθίζονται στις εσωστρεφείς ιδεοληψίες τους.
Για να παραφράσουμε την Γκόλντμαν, «αν οι εκλογές πρέπει να αλλάξουν κάτι, αυτό πρέπει να είναι η στρατηγική μας». Ως ψηφοφόρων, ως αναλυτών, ως παρατηρητών κι ως ενεργών πολιτών. Μακριά από την αλλαζονεία του δήθεν εναλλακτικού αλλά και με τη συνέπεια της σταθερής αντίστασης στις παθογένειες του συστήματος, της ισχύουσας πολιτικής συμπεριφοράς και κουλτούρας. Το 2026 είτε θα ωριμάσουμε όλοι για την εν λόγω αλλαγή, είτε θα παραμείνουμε παθητικοί θεατές και ψηφοφόροι ενός παλιού συστήματος. Στην Δημοκρατία δεν υπάρχουν αδιέξοδα και η ετυμηγορία του λαού, που εξέλεξε τους νέους 56 βουλευτές, είναι ιερή. Και προσφέρεται για ουσιαστικό αναστοχασμό.
