Του Γιάννη Ιωάννου
Η νίκη του ακροδεξιού Geert Wilders στις εκλογές στην Ολλανδία σοκάρει, μεν, την Ευρώπη δείχνει, δε, να ενισχύει ένα εκλογικό μοτίβο σε ολόκληρη την γηραιά ήπειρο που στην περίπτωση του πολιτικού συστήματος της χώρας δεν ήταν άγνωστο. Το Κόμμα της Ελευθερίας (PVV) κανονικοποιήθηκε τα τελευταία χρόνια στην Ολλανδία, μια χώρα με ειδικό βάρος για την οικονομία της Ευρωζώνης, και ακόμη κι αν δεν καταφέρει να κυβερνήσει μετά την πρωτιά του στις εκλογές της Τετάρτης ενισχύεται σε βαθμό που θα καταστεί πρωταγωνιστικό τα επόμενα χρόνια. Μαζί με τον Ορμπάν, την Μελόνι, την Λεπέν και την άνοδο της γερμανικής Ακροδεξιάς ο ευρωσκεπτικισμός και η λαϊκίστικη ρητορική καθίστανται βασικά εργαλεία της κανονικοποιημένης ευρωπαϊκής Ακροδεξιάς που πλέον έχει και κυβερνητική πρόταση πέραν της αντιμεταναστευτικής και ξενοφοβικής ρητορικής που κυριάρχησε στο πολιτικό της αφήγημα μετά από τα 00’s.
Ο τρόπος με τον οποίο αυτή η κανονικοποίηση επήλθε στα πολιτικά συστήματα χωρών με μεγαλύτερη ιστορία κοινοβουλευτισμού και εμπεδωμένης δημοκρατίας από τη Κύπρο αποτελεί ένα ενδιαφέρον φαινόμενο και κάπως… «χιλιοαναλυμένο» από αναλυτές, ακαδημαϊκούς και δημοσιογράφους. Έρχεται μάλιστα ως απότοκο μιας Ευρωπαϊκής Ένωσης που τα τελευταία χρόνια αδυνατεί να ολοκληρωθεί πολιτικά και να αυτονομηθεί στρατηγικά σε ζητήματα ασφάλειας, εξωτερικής πολιτικής και υβριδικών απειλών -αλλά και να διαχειριστεί τις πτυχές του προσφυγικού και της παράτυπης μετανάστευσης, όπου επικρατεί η ιδεολογική αντιπαράθεση έναντι της παραγωγής απτών αποτελεσμάτων.
Στη Κύπρο, όπου οι κοινωνικοί και πολιτικοί μετασχηματισμοί λόγω πολιτικής ωρίμανσης, μεγέθους και του ιδιότυπου της συνεχιζόμενης τουρκικής κατοχής δημιουργούν μια χρονοκαθυστέρηση σε σχέση με τις εξελίξεις στα μεγάλα ευρωπαϊκά κράτη, η συζήτηση για την άνοδο της Ακροδεξιάς, την κανονικοποίηση της αλλά και το πως θα μοιάζει το πολιτικό σύστημα της χώρας σε βάθος δεκαετίας ή εικοσαετίας δεν γίνεται με την παράλληλη άντληση συμπερασμάτων από τα μεγάλα κράτη της Ευρώπης. Και είναι μια συζήτηση η οποία εμπεριέχει και το προσφυγικό/μεταναστευτικό και την, υπαρξιακή, συζήτηση για την έκβαση του Κυπριακού αλλά και το πως συνδιαμορφώνονται οι τάσεις εντός των μεγάλων κομμάτων -ιδίως μετά την εκλογή Χριστοδουλίδη που έφερε την ιδιαιτερότητα του να εκλεγεί Πρόεδρος απέναντι στο κόμμα του.
Για το ΑΚΕΛ η διαδικασία εξάλλου «εκσυγχρονισμού» του αποτελεί μια ενδιαφέρουσα διαδικασία σε σχέση με το αν θα καταφέρει να «φέρει μέσα» μεγαλύτερη εκλογική βάση ή αν θα ανοιχτεί, περαιτέρω, στο προοδευτικό ακροατήριο αποκτώντας κυβερνητική πρόταση. Ο Δημοκρατικός Συναγερμός παραμένει σε κρίση και μένει να δούμε πως θα εξελιχθεί τα επόμενα χρόνια δεδομένης και της συντηρητικοποίησης του και του χάσματος μεταξύ αυτών που καλοβλέπουν τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη και αυτούς που στέκονται, συνειδητά, απέναντι. Και κάπου μεταξύ των δύο η μόνη ουσιαστικά πολιτική δύναμη που δείχνει να προετοιμάζεται για την εφαρμογή του μοτίβου που βλέπουμε σε σειρά ευρωπαϊκών κρατών είναι το ΕΛΑΜ -η κανονικοποίηση του οποίου συντελείται πολύ γρηγορότερα από όσο πρόβλεπαν διάφοροι μετά την εμφάνισή του.
Η συζήτηση για την Ακροδεξιά και την άνοδό της στην Ευρώπη δεν είναι μόνο μια συζήτηση περί ιδεολογικής αντιμετωπίσής της. Είναι, πρωτίστως, μια συζήτηση για την κατανόηση των αιτιών του πολιτικού και κοινωνικού μετασχηματισμού στις χώρες στην οποία ενισχύεται και παράλληλα μια στρατηγική άσκηση, μια καμπάνια, για αντιμετώπιση τόσο της αύξησης των εκλογικών της ποσοστών -στη κάλπη- όσο και σε σχέση με το πολιτικό debunking των αφηγημάτων της. Που εμπεριέχουν τον ίδιο λαϊκισμό, μεθοδολογικά, σαν αυτόν που ανά καιρούς εργαλειοποιούν τόσο τα δεξιά όσο και τα αριστερά κόμματα. Στη Κύπρο, όσο συντομότερα το συνειδητοποιήσει η Δεξιά τόσο αποτελεσματικότερα δεν θα απειληθεί «εκ δεξιών της». Όσο συντομότερα το συνειδητοποιήσει η Αριστερά τόσο αποτελεσματικότερα θα αυξήσει τα ποσοστά της.
Ο Wilders πάντως κέρδισε.
Twitter: @JohnPikpas
