Του Γιώργου Κακούρη
Ενώ στην έδρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης γινόταν ο κακός χαμός μετά την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Πολωνίας με την οποία αμφισβητείται η αρχή της υπεροχής του κοινοτικού δικαίου επί του εθνικού δικαίου, στην Κύπρο ο Πρόεδρος Αναστασιάδης υποδεχόταν τον Πολωνό ομόλογό του Αντρέι Ντούντα.
Στην ομιλία του ο Πρόεδρος Αναστασιάδης αναφέρθηκε στις σχέσεις Κύπρου - Πολωνίας, οι οποίες «βρίσκουν τις ρίζες τους στο μεσαίωνα» και «σφυρηλατήθηκαν δια μέσου των αιώνων».
Δεν είμαι βέβαιος σε ποιο κυπριακό πολιτικοϊστορικό αφήγημα εντάσσονται οι διεθνείς σχέσεις του Πέτρου Α’ και η συμμετοχή του στο Συνέδριο της Κρακοβίας που οργάνωσε ο Καζιμίρ ο Μέγας με αντικείμενο την αντιμετώπιση των Οθωμανών, ή οι επισκέψεις προσκυνητών καθόδον προς την Ιερουσαλήμ.
Από τη μια, η ιστορία αυτή μπορεί να ενταχθεί στην διαχρονική προσπάθεια ανακοπής της Οθωμανικής ή Τουρκικής επεκτατικότητας. Από την άλλη όμως, έχουμε και το ερώτημα αν ο Έλλην Κύπριος Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας θεωρεί τον εαυτό του συνεχιστή του Φράγκου Πέτρου Α’.
Προσωπικά δεν έχω κανένα πρόβλημα να αναγνωρίσω το μεσαιωνικό κυπριακό κράτος ως μια από τις λίγες εκφάνσεις ανεξαρτησίας του κυπριακού χώρου. Όπως αντιλαμβάνομαι από όση ιστορία έχω διαβάσει και όση έχω κατανοήσει, και οι ντόπιοι - Έλληνες και άλλοι - της Κύπρου συγκυλίστηκαν με την άρχουσα τάξη, και οι Λουιζινιανοί, Γενουάτες και μετά Βενετοί απορροφήθηκαν και έγιναν ντόπιοι.
Πέρα όμως από τις μεσαιωνικές σχέσεις Κύπρου - Πολωνίας και τη σφυρηλάτησή τους ανά τους αιώνες, και πέρα φυσικά από την «στάση αρχών που η χώρα σας τηρεί στο Κυπριακό», θα ήταν ενδιαφέρον να μάθουμε και το πώς βλέπει η κυπριακή κυβέρνηση την υπόσκαψη της ανεξαρτησίας της πολωνικής δικαιοσύνης από την κυβέρνηση του πρωθυπουργού Ματέους Μοραβιέτσκι, και το όλο ζήτημα που προέκυψε σε σχέση με την ανεξαρτησία του πολωνικού Συνταγματικού Δικαστηρίου.
Δεν πρόκειται φυσικά για ακαδημαϊκό θέμα. Όσοι ακόμα ενδιαφέρονται για το Κυπριακό θυμούνται πως κύριο επιχείρημα της ε/κ πλευράς τόσο απέναντι στις καλόπιστες ή κακόπιστες ανησυχίες των Ελληνοκυπρίων όσο και απέναντι στις καλόπιστες ή κακόπιστες ανησυχίες των Τουρκοκυπρίων για τη βιωσιμότητα του κοινού ομοσπονδιακού κράτους, είναι ακριβώς το ευρωπαϊκό πλαίσιο στο οποίο θα λειτουργούσε, αν φτάναμε ποτέ στην εφαρμογή του.
Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν αφορά μόνο τις κόντρες της Πολωνίας και της Ουγγαρίας με τις Βρυξέλλες, αλλά είναι το τελευταίο βήμα στις διαδικασίες επί παραβάσει της Κομισιόν κατά αρκετών χωρών - κάποτε και της Κύπρου - για την ανεπαρκή εφαρμογή του κοινοτικού κεκτημένου.
Είναι με άλλα λόγια το κύριο εργαλείο για τιμωρία της Κύπρου αν ξεφύγει από ευρωπαϊκές αρχές, όπως κάνουν αυτή τη στιγμή η Ουγγαρία και η Πολωνία. Και όπως βλέπουμε ήδη και σε αυτές τις περιπτώσεις, ο μηχανισμός είναι αργός και δεν αρκεί να περιορίσει τις αντιδημοκρατικές εκτροπές.
Αν όμως καθιερωθεί ως πρακτική, και αφεθεί ως προηγούμενο οι κυβερνήσεις της ΕΕ να αμφισβητούν την υπεροχή του κοινοτικού δικαίου μέσω καθοδηγημένων αποφάσεων, αυτό θα υπέσκαπτε και τους μηχανισμούς που υπάρχουν.
Βέβαια η λύση του Κυπριακού και η βιωσιμότητα του ομοσπονδιακού κράτους δεν αφορούν πλέον κανέναν εκτός από την μειοψηφία όσων ελπίζουν ακόμα σε κάποια διαδικασία επίλυσης.
Και οι υπόλοιποι όμως θα έπρεπε να βλέπουν την ανάγκη η κυπριακή κυβέρνηση, και το κυπριακό πολιτικό σύστημα στο σύνολό του, να έχει πάνω από το κεφάλι του ένα ευρωπαϊκό κοινοτικό δίκαιο και αρχές,
Ίσως λοιπόν θα έπρεπε να κάνουμε αυτή τη συζήτηση όταν μας επισκέπτεται ο Πολωνός Πρόεδρος, και να μην μένουμε στη σφυρηλάτηση των δεσμών του Καζιμίρ του Μέγα και του Πέτρου του Α΄.
