Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Η σύνοδος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 17ης Ιουλίου 2020 αποτελεί τη μεγαλύτερη σε διάρκεια συνέλευση στην ιστορία της Ένωσης και ομοιάζει με εκείνη της Νίκαιας το 2000, η οποία κατέληξε στην ομώνυμη συνθήκη που τροποποιούσε τις δυο σημαντικότερες συνθήκες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Ρώμης και του Μάαστριχτ. Στόχος της συνόδου, η οποία διήρκησε πέντε μέρες, ήταν να ληφθούν αποφάσεις σε σχέση με το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο και την πρόταση Μέρκελ-Μακρόν που διατυπώθηκε τον περασμένο Μάιο και αφορούσε στη δημιουργία ενός Ταμείου Ανάκαμψης ύψους 750 δισ. ευρώ, συμπεριλαμβανομένων των δανείων.
Το συνολικό πακέτο που βρέθηκε ενώπιον των ηγετών για έγκριση ή απόρριψη ανήλθε στα 1,82τρισ. ευρώ και αποτελεί ποσό ρεκόρ στην οικονομική ιστορία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό και μόνο είναι αρκετό για να αποκαλύψει την κρισιμότητα της κατάστασης που η Ευρωπαϊκή Ένωση καλείται να αντιμετωπίσει. Βέβαια, σε μια τόσο κρίσιμη σύνοδο δεν θα μπορούσαν να λείπουν και τα έντονα συναισθήματα, αφού οι διαφωνίες των ηγετών υπήρξαν σημαντικές και ακουμπούσαν θεμελιώδη ζητήματα. Ενδεικτικό του κλίματος ήταν το ξέσπασμα του προέδρου Μακρόν κατά του Αυστριακού ομολόγου του, ο οποίος χρειάστηκε να εξέλθει της αίθουσας όπου γινόταν η συνάντηση για να δεχθεί ένα τηλεφώνημα! Σημαντικότερη διαφωνία αποτέλεσε από την αρχή μέχρι το τέλος, το συνολικό ύψος και η κατανομή των κονδυλίων μεταξύ δανείων και επιχορηγήσεων στο υπό ίδρυση Ταμείο. Βασική επιδίωξη των διαφωνούντων, οι οποίοι αυτοπροσδιορίστηκαν ως η ομάδα των «φειδωλών», υπήρξε η μείωση των ποσών που θα παραχωρούνταν ως επιχορηγήσεις υπέρ ποσών που θα παραχωρούνταν ως δάνεια.
Στην πρώτη περίπτωση, οι επιχορηγήσεις αντλούνται από δάνεια που αναλαμβάνουν από κοινού οι εταίροι με βάση τη συνεισφορά τους στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό ενώ στην δεύτερη κάθε χώρα αναλαμβάνει τα δικά της δάνεια. Και ενώ η θέση της Κομισιόν όπως κατατέθηκε περιελάβανε επιχορηγήσεις ύψους 500δισ. ευρώ, η Ολλανδία, για παράδειγμα, προσήλθε στη σύνοδο με τη θέση ότι, η παραχώρηση επιχορηγήσεων και όχι δανείων είναι εξωφρενική. Όμως, επειδή η Ευρώπη έχει οικοδομηθεί πάνω στους συμβιβασμούς της για να μεγαλώσει και να αναπτυχθεί, κατάφερε και αυτήν τη φορά να προχωρήσει. Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου κατέθεσε συμβιβαστική πρόταση που διαφοροποιούσε τα ποσά σε 390δισ. ευρώ για επιχορηγήσεις και 360δισ. ευρώ για δάνεια, σε αντιδιαστολή με 500δισ. ευρώ για επιχορηγήσεις και μόλις 250δισ. ευρώ για δάνεια. Ακόμα και έτσι, οι φειδωλοί προκειμένου να συμφωνήσουν επί της πρότασης πήραν ως αντάλλαγμα μεγαλύτερες επιστροφές από τα χρήματα του προϋπολογισμού, στον οποίο συνεισφέρουν τα μεγαλύτερα ποσά.
Δεν εφαρμόστηκε όμως το 50%-50% μεταξύ δανείων και επιχορηγήσεων, που θα μπορούσε να ήταν μια πολύ λογική διευθέτηση. Αυτό επιτρέπει κατά την γνώμη μας στο δίδυμο Μέρκελ-Μακρόν να συνεχίσουν να κάθονται στο τιμόνι και να «οδηγούν» τις εξελίξεις αφού το Ταμείο προνοεί ένα πρωτόγνωρο σε ύψος ποσό που θα αντληθεί μέσω κοινού δανεισμού των εταίρων. Μπορεί στην παρούσα φάση να μην βρισκόμαστε ενώπιον της έκδοσης ευρωομολόγου, έγινε όμως μια ουσιαστική στροφή στο ρόλο της Ευρώπης, η οποία μέχρι σήμερα ενεργούσε ως ελεγκτικός και πιστωτικός οργανισμός παραχωρώντας δάνεια με συνοδευτικούς όρους. Αυτή την φορά όμως η Ευρώπη έδειξε αποφασισμένη να προχωρήσει και για να το πετύχει τόλμησε και γκρέμισε ταμπού δεκαετιών!
