Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Το χαμένο, από τουριστικής άποψης, καλοκαίρι του 2020 μας αποχαιρετά αφήνοντας μια τριμηνία που θα μπορούσε εύκολα να χαρακτηριστεί και ως περίοδος «ζόμπι» για τον τουρισμό. Οι περιορισμοί που επιβλήθηκαν από τις κυβερνήσεις στη διακίνηση καθώς και οι ανησυχίες για την ασφάλεια των πολιτών, απέτρεψαν τους παραθεριστές από τις μετακινήσεις αυτό το καλοκαίρι, ενώ όσοι το επιχείρησαν περιορίστηκαν εντός των συνόρων.
Ως αποτέλεσμα, χώρες οι οποίες έχουν σημαντική εξάρτηση από τον τουρισμό βίωσαν ένα καλοκαίρι με χαμηλές αφίξεις και περιορισμένες εισπράξεις. Το πλήγμα υπήρξε ισχυρό κυρίως για χώρες, που όπως και η Κύπρος, στηρίζονται άμεσα και έμμεσα από τον τουρισμό σε ποσοστό άνω του 25% του ΑΕΠ. Σύμφωνα με εκτιμήσεις της Κομισιόν από ένα δείγμα τεσσάρων χωρών -Ισπανία, Γερμανία, Ιταλία, Γαλλία- το ποσοστό των πολιτών που τον Ιούλιο δεν θα επιχειρούσε οποιασδήποτε μορφής μετακίνηση αυτό το καλοκαίρι, ανερχόταν σε 60% και ήταν σχεδόν διπλάσιο από το ποσοστό που παραδοσιακά επέλεγε να μην μετακινηθεί κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Όσον αφορά στις αερομεταφορές, η Euro control είχε υπολογίσει στις αρχές Αυγούστου ότι οι επιβάτες αλλά και τα δρομολόγια ήταν κατά 69% και 55% χαμηλότερα αντίστοιχα, σε σχέση με ένα χρόνο πριν. Η σχετική ανάκαμψη των δρομολογίων, που δεν συνοδεύθηκε και από ανάλογη αύξηση των επιβατών, αποτελεί τον κύριο λόγο που ο κλάδος των αερομεταφορών συνεχίζει να συσσωρεύει ζημιές.
Στις περιπτώσεις χωρών που αποτελούν παραδοσιακούς τουριστικούς προορισμούς, είναι ενδεικτική η εικόνα της Ισπανίας, η οποία τον Ιούνιο είχε συνολικά τουριστικές αφίξεις της τάξης των 200 χιλιάδων σε σχέση με 8,8 εκατομμύρια ένα χρόνο πριν, δηλαδή ετήσια αρνητική μεταβολή 97,8%! Για το πρώτο εξάμηνο, η συνολική μείωση ήταν της τάξης του 72%. Δύσκολες μέρες ελέω πανδημίας δεν πέρασαν μόνο οι Ισπανοί τουριστικοί επαγγελματίες αλλά και οι Σουηδοί και Δανοί ξενοδόχοι, οι οποίοι είδαν την πληρότητα των καταλυμάτων τους να μειώνεται κατά 60% σε σχέση με πέρσι. Το καλοκαίρι του 2020 ο παγκόσμιος τουρισμός δέχθηκε πλήγμα, το οποίο υπήρξε καθολικό χωρίς οποιεσδήποτε διαφοροποιήσεις και διαβαθμίσεις. Το 2019 το μερίδιο του τουρισμού στο ΑΕΠ της Ευρώπης των 27 αντιστοιχούσε σχεδόν σε διψήφιο ποσοστό, το οποίο φέτος σε ένα μεγάλο μέρος χάνεται. Και αν η συρρίκνωση του ΑΕΠ αποτελεί μια εξέλιξη που οι πολίτες σπανίως συνειδητοποιούν, το 11% των θέσεων εργασίας που απασχολούνται στον τουρισμό είναι νοικοκυριά που είτε θα απολέσουν είτε θα μειώσουν σημαντικά τα εισοδήματά τους. Συνεπώς, θα υπάρξει μια στροφή προς τα κρατικά επιδόματα ανεργίας για στήριξη. Η πίεση στα δημοσιονομικά αναμένεται να προκύψει από τη μείωση στην κατανάλωση ως επακόλουθο της απώλειας των εισοδημάτων.
Η Κύπρος περιλαμβάνεται στις χώρες της Ευρώπης με σημαντική εξάρτηση από τον τουρισμό, με το μερίδιο στο ΑΕΠ να ανέρχεται στο 13,5% κατά το 2019. Αξίζει, όμως, να αναφερθεί ότι το αντίστοιχο ποσοστό είκοσι χρόνια πριν ήταν 22,8% και ότι η πορεία απεξάρτησης των τελευταίων ετών αποτελεί τη δεύτερη μεγαλύτερη επίδοση στην Ευρώπη μετά την Ουγγαρία. Δεν θα πρέπει όμως να παραβλέπουμε τις έμμεσες επιπτώσεις στην οικονομία από την τουριστική δραστηριότητα. Οι επόμενοι μήνες θα κρίνουν κατά πόσο μπορεί να στηριχθεί μια ιδιαίτερα δύσκολη κατάσταση με στοχευμένα μέτρα και παρεμβάσεις.
