Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Η κήρυξη της πανδημίας του κορωνοϊού και το συνεπακόλουθο lockdown στις οικονομίες οδήγησε τις κυβερνήσεις σε συντονισμένη αντίδραση για τόνωση της οικονομικής δραστηριότητας. Η προτεραιότητα δόθηκε στη στήριξη της κατανάλωσης και του οικογενειακού εισοδήματος. Η μέθοδος που επέλεξε η Ευρώπη να το πράξει αυτό περνούσε μέσα από τη διατήρηση των θέσεων εργασίας και της επιδότησης των μισθών των εργαζομένων με την προϋπόθεση ότι καμία απόλυση δεν θα ελάμβανε χώρα. Το μέτρο υπήρξε αποτελεσματικό, επιτυγχάνοντας τη διατήρηση των θέσεων εργασίας και, συνεπώς, μειωμένα ποσοστά ανεργίας. Την ίδια στιγμή διαφυλάχθηκε σε μεγάλο βαθμό το εισόδημα ενώ, λόγω των ιδιαίτερων συνθηκών, παρατηρήθηκε και αύξηση των καταθέσεων. Σήμερα, η έξαρση της πανδημίας επιμηκύνει την περίοδο για την οποία η κατάσταση θα παραμένει καχεκτική. Ο αρχικός σχεδιασμός των πρώτων μέτρων στήριξης βασίστηκε στην προσδοκία ότι η κρίση ναι μεν θα χτυπούσε τις οικονομίες βίαια, αλλά θα είχε μικρή διάρκεια.
Όπως, όμως, όλα δείχνουν δυστυχώς αυτή η προσδοκία έχει διαψευστεί καθώς ο πλανήτης προετοιμάζεται για έναν δύσκολο υγειονομικό χειμώνα. Θα χρειαστεί κατ’ ακολουθία περαιτέρω στήριξη για τις ευάλωτες ομάδες και τους κλάδους που πλήττονται περισσότερο. Αυτήν τη φορά τα νέα μέτρα στήριξης θα πρέπει να σχεδιαστούν με διαφορετική φιλοσοφία και στόχευση εστιάζοντας τις προσπάθειες περισσότερο στη βιωσιμότητα και λιγότερο στην κατανάλωση. Η στήριξη των θέσεων εργασίας είναι μια δαπανηρή διαδικασία αλλά εντελώς αναγκαία όταν η κρίση αναμένεται να διαρκέσει λίγο. Σήμερα, όμως, αυτό που χρειάζεται περισσότερο η αγορά εργασίας είναι τη στήριξη των εργαζομένων, οι οποίοι θα πρέπει να εκπαιδευτούν για να αποκτήσουν νέες δεξιότητες, ελαττώνοντας παράλληλα τις πιθανότητες να καταστούν μακροχρόνια άνεργοι. Αυτή η πανδημία αποδεδειγμένα έχει προκαλέσει σημαντικές επιπτώσεις στις χαμηλόμισθες θέσεις εργασίας χωρίς εξειδίκευση και άρα δημιουργείται μια μοναδική ευκαιρία για να επανεκπαιδευτεί αυτό το προσωπικό. Η προσκόλληση σε θέσεις εργασίας που διατηρούνται απλά και μόνο επειδή επιδοτούνται από τις κυβερνήσεις, δεν αποτελεί βιώσιμο μοντέλο ανάπτυξης και θα πρέπει να εγκαταλειφθεί.
Κατά τον ίδιο τρόπο, η αναπτυξιακή επιδίωξη δεν μπορεί να εξαντλείται στη στήριξη της κατανάλωσης. Η οικονομία στη συνέχεια δεν θα χρειαστεί τόνωση και βοηθήματα αλλά νέες υποδομές και βελτιωμένη ανταγωνιστικότητα. Ο σχεδιασμός θα πρέπει να περιλαμβάνει κίνητρα και μέτρα για τόνωση της επιχειρηματικότητας και των επενδύσεων με απώτερο σκοπό τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Η κρίση αυτή αποτελεί μια εξαιρετική ευκαιρία για μετασχηματισμό των οικονομιών και αντιμετώπιση διαχρονικών στρεβλώσεων, για τις οποίες το κόστος διόρθωσης είναι σήμερα χαμηλότερο από πριν λόγω των συνθηκών που εκ των πραγμάτων επέβαλε η πανδημία. Το κεφάλαιο υποδομές είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τη διασφάλιση της μακροχρόνιας βιωσιμότητας μια οικονομίας. Η επένδυση σε υποδομές θα πρέπει να επικεντρωθεί στους τομείς των μεταφορών, των κτηρίων, της ενέργειας και της γεωργίας. Απώτερος στόχος θα πρέπει να είναι η υιοθέτηση νέων τεχνολογιών σε αυτούς τους τομείς ως κρίσιμος παράγοντας επιτυχίας για τη διασφάλιση της βιωσιμότητας. Το ευρωπαϊκό ταμείο ανάκαμψης θα προσφέρει στα κράτη μέλη μια ευκαιρία για να αλλάξουν, αρκεί να σχεδιάσουν σωστά. Επιπλέον των πιο πάνω, στην Κύπρο θα πρέπει να εγκαταλειφθεί η παγιωμένη για χρόνια αντίληψη ότι τα ευρωπαϊκά ταμεία είναι για την ανακύκλωση και τα εργοστάσια λυμάτων.
