Κύριο Άρθρο
Καθώς η οικονομία βρίσκεται σε διαδικασία ανάκαμψης, η έξαρση της πανδημικής κρίσης στην πιο ευαίσθητη περίοδο του έτους την φρενάρει, επηρεάζοντας το τέταρτο τρίμηνο και προεκτείνοντας τις αρνητικές επιπτώσεις και στο πρώτο τρίμηνο του νέους έτους. Στα θετικά καταγράφεται, για ακόμα μια φορά σε αυτήν την πανδημία, η δυνατότητα δημιουργίας αποταμιεύσεων σε μια περίοδο έντασης δαπανών όπως είναι τα Χριστούγεννα και η Πρωτοχρονιά, με αποτέλεσμα να προσφέρεται η δυνατότητα στήριξης της κατανάλωσης στους επόμενους μήνες. Το μήνυμα από τη Φρανκφούρτη για τις οικονομίες της ευρωζώνης είναι ξεκάθαρο κάνοντας λόγο για αναστολή και όχι εκτροχιασμό της αναπτυξιακής δυναμικής.
Περιοχή ανησυχίας παραμένει, όπως συμβαίνει αρκετά το τελευταίο διάστημα, ο πληθωρισμός. Η άνοδος των τιμών ήταν αρχικά αποτέλεσμα της απότομης αύξησης της ζήτησης, μετά από μια σημαντική περίοδο μείωσης των αποθεμάτων λόγω της υπολειτουργίας της οικονομίας στο μεγαλύτερο διάστημα του 2020. Η έλευση του χειμώνα, όμως, έφερε ανατιμήσεις στο κόστος της ενέργειας σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά, πιέζοντας εκ νέου τις τιμές προς τα πάνω. Ως αποτέλεσμα, ο Νοέμβριος χαρακτηρίστηκε από ιστορικές καταγραφές του πληθωρισμού σε επίπεδα που δεν είχαν αναφερθεί για δεκαετίες. Η μείωση της ζήτησης, λόγω της νέας έξαρσης της πανδημίας, δεν αναμένεται πως θα αποσυμπιέσει το κόστος της ενέργειας, καθώς πλέον υπεισέρχονται και πολιτικοί παράγοντες (π.χ. Ουκρανία) στη διαμόρφωση των τιμών.
Οι αρχικές εκτιμήσεις για παροδικότητα του φαινομένου στις αρχές του καλοκαιριού δίνουν πλέον τη θέση τους σε πραγματική ανησυχία ένεκα της αβεβαιότητας που προκαλεί η εκτίναξη των τιμών. Ήδη οι κεντρικοί τραπεζίτες σε Αγγλία και ΗΠΑ συζητούν το ενδεχόμενο να οφείλεται ο πληθωρισμός στην εφαρμογή προγραμμάτων ποσοτικής χαλάρωσης για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Η πρώτη άνοδος επιτοκίων ήρθε από το Λονδίνο ενώ με αντίστοιχο τρόπο αναμένεται πως θα ενεργήσει και η FED. Σε αυτά που μας αφορούν σημειώνουμε τη στάση της ΕΚΤ, η οποία προς το παρόν δεν επεξεργάζεται κάποιο αντίστοιχο πλάνο ενεργειών.
Η διατήρηση της χαλαρής νομισματικής πολιτικής αποτελεί σημαντικό παράγοντα σταθερότητας για την ευρωζώνη, που βίωσε με πολύ άσχημο τρόπο κατά την προηγούμενη δεκαετία την κρίση που μπορεί να προκαλέσει η έλλειψη εμπιστοσύνης των αγορών. Η πανδημία έχει δυστυχώς επιτείνει το πρόβλημα χρέους σε αρκετές οικονομίες που στηρίζουν την ανάπτυξή τους στην παροχή υπηρεσιών. Η συσσώρευση νέου χρέους υπήρξε σημαντική και η συνέχεια αναμένεται δύσκολη τόσο για την εξυπηρέτηση του υφιστάμενου χρέους όσο και για την άντληση νέας χρηματοδότησης από τις αγορές. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και η πίεση που ασκεί ο γαλλο-ιταλικός άξονας για χαλάρωση των δημοσιονομικών κανόνων.
Το τέλος της πανδημίας, όποτε και αν έρθει, φαίνεται να οδηγεί σε μια νέα κανονικότητα και στην οικονομία. Σε αυτήν τη νέα πραγματικότητα ίσως ο πληθωρισμός να αποτελεί τη νέα τάξη πραγμάτων, αφήνοντας οριστικά πίσω μια δεκαετία χαμηλής ανάπτυξης και χαμηλού πληθωρισμού. Το σενάριο του πληθωρισμού στη νέα εποχή βρίσκει πρόσφορο έδαφος και στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και την ανάγκη για πράσινη μετάβαση. Τους επόμενους μήνες θα διαφανεί κατά πόσο ο παλιός τρόπος «ανάγνωσης» της οικονομίας και πρόβλεψης των βασικών μεγεθών της έχει ξεπεραστεί από τα γεγονότα. Το 2022 ξημερώνει γεμάτο προσδοκίες και αβεβαιότητες. Καλή χρονιά!
