Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Η οικονομία της ευρωζώνης αναμένεται να συρρικνωθεί φέτος λίγο κάτω από το 8%. Τα κράτη μέλη, προκειμένου να μετριάσουν τις επιπτώσεις της πανδημίας για τους πολίτες τους, προχώρησαν σε μεγάλους δανεισμούς και έθεσαν τους προϋπολογισμούς τους σε ελλειμματική βάση, τόσο για τη χρονιά που διανύουμε όσο και για τον επόμενο χρόνο. Η διατήρηση των μέτρων για μεγάλο χρονικό διάστημα, δημιουργεί προς το παρόν συνθήκες αποφυγής χρεοκοπιών των επιχειρήσεων, οι οποίες στηρίζονται μέσα από προγράμματα εγγυήσεων για νέο δανεισμό, αναστολής καταβολής δόσεων και φόρων καθώς και επιδοτήσεων τους κόστους εργασίας.
Αν και σήμερα δεν είναι κάτι που συζητείται, πολλοί αναμένουν ότι η κατάργηση αυτών των μέτρων θα προκαλέσει εκτίναξη των περιπτώσεων χρεοκοπίας. Ειδικότερα στην περίπτωση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων ο κίνδυνος αθέτησης έχει αυξηθεί σημαντικά αφού ολοένα και περισσότερες στηρίζονται από τις τράπεζες με ευνοϊκές πιστώσεις λόγω κρατικών εγγυήσεων και προγραμμάτων αναστολής δόσεων. Μια πιθανή απόσυρση αυτών των μέτρων τώρα αναμένεται πως θα έχει ως αποτέλεσμα σκλήρυνση της στάσης των τραπεζών οδηγώντας αρκετές επιχειρήσεις σε στάση πληρωμών. Και οι τράπεζες, όμως, έχουν επηρεαστεί σημαντικά όσον αφορά στη μακροπρόθεσμη κερδοφορία τους αφού σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο της ΕΚΤ, ο ενδιάμεσος δείκτης απόδοσης κεφαλαίων των τραπεζών της ευρωζώνης έχει συρρικνωθεί από 6% το Φεβρουάριο σε μόλις 2% τον Ιούνιο. Η μείωση των κερδών οφείλεται σε αύξηση των προβλέψεων για επισφαλή δάνεια λόγω χειροτέρευσης των οικονομικών προσδοκιών.
Επιπλέον, η απόδοση των εν ενεργεία δανείων ολοένα και μειώνεται λόγω του συνεχιζόμενου καθεστώτος χαμηλών επιτοκίων που διατηρεί η ΕΚΤ. Οι δύσκολες προοπτικές των ευρωπαϊκών τραπεζών έχουν πάντως οδηγήσει τις αποτιμήσεις των τραπεζικών μετοχών στον πάτο, κρατώντας τις πίσω από την πρόσφατη χρηματιστηριακή ανάκαμψη του καλοκαιριού. Η ανησυχία για τις προοπτικές των τραπεζών εντείνεται επίσης ως αποτέλεσμα των μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων που θα προκύψουν λόγω της πανδημίας. Η προσοχή όλων είναι πλέον στραμμένη στα προγράμματα που βρίσκονται σε ισχύ και καθυστερούν την πραγματοποίηση των χειρότερων σεναρίων που κανένας πλέον δεν μπορεί να αποκλείσει. Οι τράπεζες με τη σειρά τους επιδίδονται στον σχηματισμό αυξημένων προβλέψεων, πρακτική που αναμένεται να συνεχιστεί εντονότερη το επόμενο διάστημα. Τα νέα δάνεια φέρουν μεγαλύτερη πιθανότητα αθέτησης αυτήν την περίοδο και είναι λογικό να περιμένουμε περισσότερες ζημιές στο μέλλον από το δανειακό χαρτοφυλάκιο. Την επιφυλακτικότητα των τραπεζών για μεγάλα πιστωτικά ανοίγματα ήρθε να καλύψει σε μεγάλο βαθμό ο κλάδος των επενδυτικών ταμείων, ο οποίος πρόθυμα απορρόφησε πολλά εταιρικά ομόλογα του τελευταίου διαστήματος. Αυτό, βέβαια, δεν έγινε με το αζημίωτο μιας και η δραστηριότητα αυτή έτυχε της στήριξης της ΕΚΤ με το γνωστό σε όλους pandemic emergency purchase programme (ΡΕΡΡ). Η συσσώρευση, όμως, χαμηλής διαβάθμισης ομολόγων από τα ταμεία σε συνδυασμό με την πρακτική τους για διατήρηση χαμηλών ποσοστών ρευστών, προκαλεί εποπτική ανησυχία για τις εξελίξεις αν προκύψουν σημαντικές εκταμιεύσεις. Η πανδημία λειτούργησε, μεταξύ άλλων, με τρόπο αποκαλυπτικό για τις βασικές αδυναμίες του χρηματοοικονομικού κλάδου στην Ευρώπη. Ως αποτέλεσμα, αναμένεται πως η ύπαρξη πολιτικών που θα στηρίζουν τον κλάδο και θα εξουδετερώνουν τις αδυναμίες, θα μας συνοδεύουν για αρκετά χρόνια ακόμα.
