Κύριο Άρθρο
Η πανδημία, η οποία έχει επηρεάσει πολλές πτυχές της ζωής μας, δεν θα μπορούσε να αφήσει ανεπηρέαστο το χρηματοοικονομικό σύστημα. Για την ακρίβεια, η υγειονομική κρίση που ξεκίνησε στα τέλη του 2019 δεν καθόρισε τις εξελίξεις στον χρηματοοικονομικό τομέα, αλλά επισφράγισε σε σημαντικό βαθμό τη συνέχιση μιας πορείας μεγέθυνσης των μη τραπεζικών οργανισμών σε αυτήν την αγορά. Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΚΤ, οι «εναλλακτικοί» ελέγχουν στην Ευρώπη σήμερα τουλάχιστον το 50% των περιουσιακών στοιχείων, ενώ κατέχουν μερίδιο αγοράς στις χρηματοδοτήσεις ίσο με το 30%. Oι συνθήκες που έχουν ευνοήσει αυτήν τη κατάσταση εστιάζονται σε δυο σημεία και αφορούν αφενός στην εμπλοκή των τεχνολογικών γιγάντων στην αγορά και αφετέρου στην απήχηση που καταλαμβάνουν τα ψηφιακά νομίσματα όπως είναι τα κρυπτονομίσματα και τα σταθερονομίσματα. Η δεύτερη κατηγορία αφορά στην ουσία κρυπτονομίσματα που η τιμή τους είναι συνδεδεμένη με δείκτη αναφοράς, απολαμβάνοντας μεγάλη προσοχή το τελευταίο διάστημα.
Η εξέλιξη αυτή, αν και αναπόφευκτη, προβληματίζει τους επόπτες σχετικά με τον τρόπο που θα επηρεαστεί η χρηματοοικονομική σταθερότητα. Σε κάποιο βαθμό αυτές οι εταιρείες, ως πιο διεθνοποιημένες από τη φύση τους, δεν επιτρέπουν τη συσσώρευση των κινδύνων σε μια εθνική οικονομία έτσι ώστε σε περίπτωση κατάρρευσης να μην απαιτείται κρατική παρέμβαση για διάσωση. Αυτή, όμως, είναι η μια πλευρά της ιστορίας αφού σύμφωνα με την ΕΚΤ η ανάγκη για τη δημιουργία ενός πλαισίου λειτουργίας για αυτές τις επιχειρήσεις προκύπτει από τρεις περιοχές ανησυχίας. Πρώτον, διαπιστώνεται μια αλληλεξάρτηση των «εναλλακτικών» ικανή να προκαλέσει σε περίπτωση αστοχίας μια παγκόσμια χρηματοοικονομική κρίση. Δεύτερον, έχει παρατηρηθεί μεγάλη συγκέντρωση αυτών των εταιρειών σε συγκεκριμένα χρηματοοικονομικά κέντρα όπου υπάρχει εύκολη πρόσβαση σε πόρους, τεχνολογικούς και ανθρώπινους. Τέλος, δεν θα πρέπει να παραγνωριστεί η αστάθεια στις ροές κεφαλαίων λόγω διακύμανσης των τιμών στα επενδυτικά προϊόντα που διακινούν οι «εναλλακτικοί».
Η ψηφιακή επανάσταση, ως αποτέλεσμα νέων καινοτόμων τεχνολογιών, δημιουργεί έδαφος για την είσοδο των τεχνολογικών γιγάντων στις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες έχοντας ήδη αποκτήσει τη δυνατότητα εξυπηρέτησης εκατομμύριων χρηστών. Αν και αυτή η προσπάθεια έχει μόλις ξεκινήσει και εστιάζεται κυρίως στις αναπτυσσόμενες οικονομίες, δεν θα αργήσει ο καιρός που θα επιχειρήσουν να ανταγωνιστούν στα ίσα μεγάλες και εδραιωμένες τράπεζες του ανεπτυγμένου κόσμου. Αξίζει να σημειωθεί, πάντως, ότι οι τέσσερις μεγάλοι γνωστοί με τα αρχικά GAFA (δηλαδή, Google, Amazon, Facebook, Apple) συγκεντρώνουν μαζί ρευστά διαθέσιμα ύψους 370 δισ. δολάρια. Τα ποσά αυτά είναι μεγαλύτερα από τα αντίστοιχα σημαντικού αριθμού μεγάλων συστημικών τραπεζών.
Επιπλέον, η δημιουργία νέων μορφών νομισμάτων στηριζόμενων στις νέες τεχνολογίες αποτελεί μια νέα πραγματικότητα που αναμένεται να μεταβάλει ουσιαστικά την αγορά των πιστώσεων. Τα σταθερονομίσματα που αποτελούν μια πιο ασφαλή εκδοχή των κρυπτονομισμάτων –καθώς η αξία τους στηρίζεται σε πραγματικά περιουσιακά στοιχεία έχουν καταφέρει σε έξι μόλις μήνες εντός του 2021 να διπλασιάσουν τη συνολική τους αξία.
Η καινοτομία και οι νέες τεχνολογίες αλλάζουν το σκηνικό στις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες αναγκάζοντας παραδοσιακούς «παίκτες» να μετρούν τις επόμενες κινήσεις τους προκειμένου να διατηρήσουν τις θέσεις τους σε μια διαδικασία ραγδαίας διαμόρφωσης. Η εποπτεία και οι πρωταγωνιστές διεθνώς αλλά και στην Κύπρο θα πρέπει να διαμορφώσουν συντομότερα από ό,τι αναμενόταν τον δικό τους χάρτη προσαρμογής, αν θέλουν να παραμείνουν ζωντανοί στο νέο τοπίο που διαμορφώνεται στις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες.
