Του Λάρκου Λάρκου
Όταν τα «άστρα» συγκλίνουν, συμβαίνουν συναντήσεις κορυφής: Ν. Αναστασιάδης: «Εάν η Τουρκία επιλέγει να προστατεύσει τα δικαιώματα των Τ/κ σε μια ξεχωριστή, ανεξάρτητη οντότητα, τότε θα πρέπει να περιοριστεί εις όσα αναλογούν στην ΑΟΖ τής εν λόγω παρανόμου οντότητας και συνεπώς δεν έχουν λόγο να αμφισβητούν τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας», (2/1/18).
Ο ΥΠΕΞ της Τουρκίας Μ. Τσαβούσογλου (23/8), «αναφερόμενος στις ανακοινώσεις της κοινοπραξίας ENI-TOTAL για την κυπριακή ΑΟΖ, σημείωσε ότι «το σημείο αυτό που γίνονται γεωτρήσεις είναι νοτιότερα από το νότιο όριο της υφαλοκρηπίδας μας. Υπάρχουν επίσης οι περιοχές που μας έχει αδειοδοτήσει η «ΤΔΒΚ». Στο παρελθόν έχουμε κάνει εργασίες εκεί και στο μέλλον θα γίνουν». Η Τουρκία στην ουσία υλοποιεί το «όραμα» Αναστασιάδη: «Να περιοριστεί εις όσα αναλογούν στην ΑΟΖ τής εν λόγω παρανόμου οντότητας και συνεπώς δεν έχει λόγο να αμφισβητεί τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας». Έτσι, αντί προσπάθειες για τη συνολική επίλυση του Κυπριακού και στη συνέχεια την οριοθέτηση ΑΟΖ ανάμεσα σε κυρίαρχα κράτη, τώρα έχουμε:
1) Η Κυπριακή Δημοκρατία με γεωτρήσεις στη νότια ΑΟΖ της, εκεί που η Τουρκία «δεν έχει λόγο να την αμφισβητεί»,
2) Η υπουργός Εμπορίου στη Λευκωσία το επιβεβαιώνει: «τα κομμάτια αυτά (ENI-TOTAL) βρίσκονται σε περιοχή που δεν αμφισβητείται από την Τουρκία» (πηγή: ΕΡΤ).
Έτσι η Τουρκία περιορίζεται «εις όσα της αναλογούν» και ο Τσαβούσογλου εξηγεί: «εργασίες στις περιοχές που μας έχει αδειοδοτήσει η «ΤΔΒΚ».
Ο Μ. Τσαβούσογλου υποστήριξε ότι «η λύση του ζητήματος της Ανατολικής Μεσογείου στην πραγματικότητα εξαρτάται από το μοίρασμα των εσόδων στην Κύπρο. Δηλαδή το 50% του ζητήματος. Η δίκαιη κατανομή των εσόδων». (πηγή: ΚΥΠΕ). Στις συγκλίσεις Χριστόφια - Ταλάτ το ζήτημα αυτό είχε κλείσει με έναν πολύ λογικό τρόπο. Τα έσοδα από το φυσικό αέριο στην Ομοσπονδιακή Κεντρική Τράπεζα, κατανομή των εσόδων στις πολιτείες με βάση το ποσοστό 80 με 20%. Στο πλαίσιο της διάλυσης του διαπραγματευτικού τοπίου, ο Ν. Αναστασιάδης ακύρωσε και αυτή τη σύγκλιση. Έτσι, χωρίς βάση για οτιδήποτε, όλα είναι μετέωρα. Τώρα ο Μ. Τσαβούσογλου κάνει λόγο για «δίκαιο μοίρασμα των εσόδων» αλλά πλέον δεν υπάρχει διαπραγματευτική βάση και τα κανάλια διαβούλευσης (ΟΗΕ, Ε.Ε.) έχουν κατεβάσει μηχανές. Ο κανόνας κλασικός: άλλο το Κυπριακό πάνω στις ράγες, άλλο το Κυπριακό, βάρκα στο γιαλό...
Όταν όλα κινούνται πάνω σε ανεξέλεγκτο ρυθμό, οι αριθμοί βοηθούν να κατανοήσουμε πώς εξελίσσεται το παιχνίδι επί του εδάφους. Οι αριθμοί είναι εντυπωσιακοί από κάθε άποψη: «Από την 1η Ιανουαρίου μέχρι τις 15 Αυγούστου του 2022 τετραπλασιάστηκε ο αριθμός των Ε/κ, καθώς και οι διελεύσεις οχημάτων Ε/κ από τα οδοφράγματα προς τα Κατεχόμενα. Συνολικά 1.446.838 πρόσωπα διακινήθηκαν από και προς τις ελεύθερες περιοχές. Την ίδια περίοδο, οι διελεύσεις οχημάτων από τα οδοφράγματα προς τα Κατεχόμενα αυξήθηκαν στις 783.858. Φέτος μέχρι τις 15 Αυγούστου είχαν διακινηθεί συνολικά 838.209 Ε/κ σε σχέση με 220.604 την αντίστοιχη περίοδο του 2021. Φέτος διακινήθηκαν από και προς στις ελεύθερες περιοχές και 533.197 οχήματα Ε/κ καθώς και 250.661 οχήματα Τ/κ. Πέρυσι μέχρι τις 15 Αυγούστου είχαν διακινηθεί 133.596 οχήματα Ε/κ και 97.544 Τ/κ» (Πηγή: «ο Φιλελεύθερος», ρεπορτάζ Ε. Παϊζάνου).
Το θέμα έχει τη μικρή του ιστορία: τα σημεία διέλευσης άνοιξαν στις 23 Απριλίου 2003. Μία βδομάδα πίσω, στις 16 Απριλίου 2003, στη Στοά του Αττάλου, η υπογραφή της Συνθήκης Προσχώρησης της Κύπρου στην Ε.Ε. Η Άγκυρα πήρε την απόφαση για άνοιγμα σημείων διέλευσης και την επέβαλε στον Ραούφ Ντενκτάς –τα συρματοπλέγματα ήταν η ιδεολογία του. Έτσι η Άγκυρα (κυρίως, Α. Γκιουλ) θέλησε να δείξει ευελιξία μπροστά στην ευρωπαϊκή πρωτοπορία της Κύπρου.
Ένα σημαντικό τμήμα Ε/κ έχει ενστάσεις, θεωρεί λάθος τις διελεύσεις. Η πραγματικότητα δεν δικαιώνει τις ανησυχίες του. Το πιο γνωστό παράδειγμα: η δράση της υπό τον Τάκη Χατζηδημητρίου και Αλί Τουντζάι Τεχνικής Επιτροπής για τη διατήρηση της Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Η ΤΕ κτίστηκε πάνω στη ρωγμή της 23ης Απριλίου 2003. Αν δεν υπήρχε η δράση της, σημαντικά δείγματα γραφής της κυπριακής, πολιτιστικής ταυτότητας θα ήταν ήδη ένα βουνάρι.
Το πιο σημαντικό κομμάτι αυτής της ρωγμής: η επανασύνδεση της μνήμης, η επικοινωνία, η γνώση, η ανάπτυξη δεσμών σε πολιτικό, συνδικαλιστικό, κοινωνικό επίπεδο. Η επανασύνδεση της μνήμης δεν είναι κάτι εύκολο όπως, ίσως, μερικοί πιστεύουν. Είναι μια επώδυνη διαδικασία –αναγκαία όμως αν θέλουμε να βλέπουμε το «δάσος».
Τι λένε οι αριθμοί στον «Φιλελεύθερο»; Όταν η πολιτική ηγεσία αφήνει τον ρου του ποταμού ανεξέλεγκτο (Μον Πελεράν, Κραν Μοντάνα, «ιδεοθύελλες» για δύο κράτη), όλα καταλήγουν στο να γίνονται ένα σκορποχώρι. Η ηγεσία περί άλλων τυρβάζει. Σήμερα πολλοί πολίτες «δεν ξεχνούν» τον Ε/κ ηγέτη, αυτόν που πέταξε την επίλυση στον αέρα για να «πετά» η Λεμεσός. Μετρά η ακρίβεια. Συν η τιμή στα καύσιμα. Αφού ο ηγέτης στραβά αρμενίζει, ο καθένας «κολυμπά» στη στασιμότητα, όπως νομίζει καλύτερα...
