ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Loading...
 

Λογοτεχνικά πρέπει και μη

Του Απόστολου Κουρουπάκη

Του Απόστολου Κουρουπάκη

kouroupakisa@kathimerini.com.cy

Το τελευταίο διάστημα μεταξύ των πολλών και ενδιαφερόντων που εντοπίζω είναι μια εξωστρέφεια των κυπριακών γραμμάτων. Πολλές και πολλοί συγγραφείς αρχίζουν και διαβάζονται στην Ελλάδα κατ’ αρχάς. Σπάει πια αυτό το δεν μας διαβάζουν στην Ελλάδα, δεν μας ξέρουν στην Ελλάδα και προσωπικά αυτό εμένα με χαροποιεί. Προσοχή, όχι διότι αυτός είναι ο φυσικός χώρος της κυπριακής ή αν θέλετε της ελληνοκυπριακής λογοτεχνίας, όχι ή όχι μόνο, αλλά διότι πολλαπλασιάζεται το αναγνωστικό κοινό, οι δημιουργοί συνομιλούν με ένα ακόμα κοινό και από κει και πέρα οι δρόμοι ανοίγουν πιο εύκολα. Είναι δε σημαντικό ότι αυτό το πέρασμα στο ελληνικό κοινό δεν γίνεται με καταναγκαστικό γλωσσικό τρόπο, γράφω δηλαδή στην κοινή νεοελληνική, και ας μην την έχω χωνέψει, και ας μη τη χειρίζομαι όσο άρτια οι εν Ελλάδι συγγραφείς. Και πάλι προσοχή, δεν ισχυρίζομαι επ’ ουδενί λόγο ότι οι εν Κύπρω συγγραφείς δεν μπορούν να γράψουν στα ελληνικά το ίδιο καλά με τους Ελλαδίτες, Έλληνες, εν Ελλάδι κτλ. κτλ. συναδέλφους τους, φυσικά και μπορούν, οι περισσότεροι ξέρουν γράμματα.

Αλλά ας εξηγήσω τι σημαίνει χωρίς καταναγκαστικό γλωσσικό τρόπο για να μην παρεξηγηθώ. Γράφουν στην κοινή νεοελληνική, και εντάσσουν στις ιστορίες τους όμορφα και την κυπριακή διάλεκτο, πάλι χωρίς εκπτώσεις, δεν τη μειώνουν ως γλωσσική έκφραση, σε καμία περίπτωση, τη βάζουν εκεί και όπως θεωρούν ότι εξυπηρετεί την ιστορία τους, τους ήρωες ή τους χαρακτήρες των ιστοριών τους. Και αυτό κατά τη γνώμη μου είναι έξυπνο, δηλώνει μια κάποια αποδοχή ταυτότητας. Είμαι Κύπρια/ος συγγραφέας, φυσικά και θα χρησιμοποιήσω, αν το κρίνω απαραίτητο και την κυπριακή διάλεκτο, διότι αυτός είναι ο τόπος μου, αυτές είναι οι μυρωδιές μου. Τώρα θα μου πείτε και αν κάποιος γράψει μόνο στα κυπριακά δεν έχει δικαίωμα να διαβαστεί και να πάει και εκτός Κύπρου; Φυσικά και το έχει, απλώς το κοινό θα είναι πια περισσότερο περιορισμένο... και εντός Κύπρου.

Μια άλλη παράμετρος που επίσης μου αρέσει είναι αυτή της επιλογής των θεμάτων των συγγραφέων. Αρχίζουν πια να ελευθερώνονται από την «υποχρεωτικότητα» της αναφοράς στο κυπριακό τραύμα, ιδίως οι νεότερες γενιές. Το κυπριακό πρόβλημα, το πραξικόπημα, η εισβολή, οι αγνοούμενοι, και όλα όσα έφερε το 1974, αρχίζουν να είναι απλώς μια επιλογή των λογοτεχνών, δεν νιώθουν την «υποχρέωση» να γράψουν γι’ αυτά, να γίνουν μέρος μιας συζήτησης ή να νιώσουν πολιτικά όντα, τοποθετημένα στον γεωγραφικό τους χώρο. Παγκόσμια ζητήματα, όπως η κλιματική κρίση, η σεξουαλική χειραφέτηση, η πατριαρχία, η βία, η μοναξιά, αρχίζουν ολοένα να ενδιαφέρουν τους λογοτέχνες.

Αλλά ακόμα και εκείνοι που επιλέγουν να ασχοληθούν με το κυπριακό πολιτικό πρόβλημα, με τα επίχειρα του πραξικοπήματος, της εισβολής και τα λοιπά, αρχίζουν να το κάνουν μ’ έναν τρόπο πολύ διαφορετικό πλέον. Και ξανά, λέω προσοχή, όσοι επιθυμούν να αρδεύονται από τα παραπάνω πολύ καλά κάνουν και έτσι περνάω με γέφυρα στο ζήτημα της αστυνομίας της επιλογής θεμάτων που τελευταία νιώθω ότι έχει κάνει την εμφάνισή της.

Γιατί γράφει έτσι ο ένας, γιατί επέλεξε αυτή τη φόρμα και το θέμα ή άλλη, και τι κρύβεται από πίσω, γιατί ο ή η τάδε πήρε το βραβείο και ποιος/ποια κρύβεται από πίσω και γενικά όλοι και όλες διεκδικούμε το βραβείο Νόμπελ και τσατιζόμαστε που στο τέλος το παίρνει κάποιος/α άλλος/η.

Όπως σε όλα τα πράγματα και στην επιλογή θέματος και έκφρασης ισχύει το αδιαπραγμάτευτο: «Περί ορέξεως κολοκυθόπιτα» και εξαιρούνται φυσικά τα κείμενα εκείνα που είναι φασιστικά και ρατσιστικά, για τα οποία πρέπει να εφαρμόζεται η κείμενη νομοθεσία, αν την παραβαίνουν.

Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι όσοι και όσες γράφουν θα είναι υπεράνω της κριτικής, αλλά να είναι κριτική χωρίς «πρέπει» και «είναι» και άλλα παρόμοια επιτακτικά, τύπου να σου πω εγώ που ξέρω... ∆ιότι εκεί η απάντηση θα πρέπει να είναι «και ποιος σε ρώτησε;».

Εν κατακλείδι, η κυπριακή λογοτεχνία ή αν θέλετε η ελληνοκυπριακή λογοτεχνία τα πάει περίφημα. Οι συγγραφείς φαίνεται ότι προχωρούν με τόση ορμή, οι νέοι λογοτέχνες συμμετέχουν σε τόσα φεστιβάλ στο εξωτερικό, βλέπουν τον κόσμο και σιγά-σιγά μας τον δείχνουν. Θα μπορούσα ν’ αναφέρω τόσα ονόματα, αλλά επειδή θα ξεχάσω πολλά δεν θα το κάνω. Πηγαίνετε εσείς σ’ ένα βιβλιοπωλείο και ζητήστε Κύπριους συγγραφείς απλώς για να πάρετε μια γεύση. Του κάκου, έναν/ μία θα βρείτε.

ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ

Άλλα άρθρα συγγραφέα

Του Απόστολου Κουρουπάκη

Απόστολος Κουρουπάκης: Τελευταία Ενημέρωση

X