Της Μαρίνας Οικονομίδου
Το καλοκαίρι του 2018 αυτό που απασχολούσε την επικαιρότητά μας ήταν η παρουσία χιλιάδων εκπαιδευτικών έξω από το Προεδρικό. Απειλούσαν τότε πως δεν θα ανοίξουν τα σχολεία τον Σεπτέμβριο και απαιτούσαν την αποχώρηση του Κώστα Χαμπιαούρη από το Υπουργείο Παιδείας.
Αφορμή της δυναμικής κινητοποίησής τους ήταν ο λεγόμενος εξορθολογισμός στην παιδεία. Εξορθολογισμό, που ανακοίνωσαν άγαρμπα και χωρίς διαβούλευση με τους εμπλεκόμενους οι κυβερνώντες. Να θυμηθούμε μόνο τις προειδοποιήσεις του Νίκου Αναστασιάδη, μπροστά στις πρώτες αντιδράσεις, ότι δεν θα αφήσει το κράτος να μετατραπεί σε συνδικαλιστικό φέουδο. Αλλά και τις αναφορές του βεβαίως σε εκπαιδευτικούς που κάνουν θεατράκια και παίζουν εν πολλοίς τον αυλό τους.
Τα «συνδικαλιστικά φέουδα» που δεν θα επέτρεπε να επικρατήσουν ο πρόεδρος πάντως μια χαρά τα κατάφεραν να οδηγήσουν το Προεδρικό στην πρώτη μεγάλη κρίση της δεύτερης διακυβέρνησης. Κάπως έτσι, μία ολόκληρη κυβέρνηση οδηγήθηκε σε άτακτη αναδίπλωση και έβαλε στο συρτάρι την όποια σκέψη μεταρρύθμισης του εκπαιδευτικού συστήματος. Μιας μεταρρύθμισης που θα έπρεπε να συμβαδίζει με την τεχνολογική ανάπτυξη και να είναι περισσότερο μαθητοκεντρική.
Όμως τα περί εξορθολογισμού στην Παιδεία δεν τα θυμήθηκε ο Κώστας Χαμπιαούρης μια καλή μέρα μετά τον διορισμό του. Ενάμιση χρόνο προηγουμένως, η κυβέρνηση ανέθεσε σε μεγάλο ελεγκτικό οίκο να εκπονήσει μελέτη αποκλειστικά για τον εξορθολογισμό της εκπαίδευσης, ο οποίος πρότεινε, μεταξύ άλλων, αύξηση των ωρών εργασίας των εκπαιδευτικών. Εισηγήσεις που η κυβέρνηση φύλαξε διακριτικά στο συρτάρι. Και λέμε διακριτικά στο συρτάρι δεδομένου ότι ο προεκλογικός άρχιζε και η κυβέρνηση κάθε άλλο από το να δυσαρεστήσει ήθελε τους χιλιάδες εκπαιδευτικούς. Ρόλο έπαιξε βεβαίως και το γεγονός ότι ο προκάτοχος του Κώστα Χαμπιαούρη, ο Κώστας Καδής, δεν ήθελε επ’ ουδενί να μπει σε αντιπαράθεση για την παιδεία και να ρισκάρει τον επαναδιορισμό του σε άλλο Υπουργείο. Είχε προηγηθεί το εγχείρημα του νέου συστήματος διορισμού, που αν και προωθήθηκε ως μεγάλη μεταρρύθμιση στην εκπαίδευση, κατέληξε την πρώτη φορά σε φιάσκο, αν λάβει κανείς υπόψη τη διαρροή των θεμάτων των γραπτών εξετάσεων. Όμως, γενικότερα κατά την παραμονή του στο Υπουργείο απέδειξε πως δεν ήθελε να σπάσει αβγά, λειτουργώντας ως καλός υπηρεσιακός που ακολουθεί οδηγίες των ανωτέρων.
Ο Κώστας Χαμπιαούρης θεωρήθηκε στη συνέχεια απλώς το κατάλληλο πρόσωπο στην κατάλληλη ώρα για τον λεγόμενο εξορθολογισμό. Έδειξε τέτοιο υπερβάλλοντα ζήλο στην κόντρα του με τους εκπαιδευτικούς που κατάφερε να τους ηρωοποιήσει σε μέρος της κοινωνίας και να μετατραπεί μέσα σε λίγους μήνες μετά τον διορισμό του σε persona non grata. Σήμερα ο ίδιος πήρε μεν τα βουνά, αλλά απολαμβάνει μια χαρά τον παχυλό μισθό του ως αποζημίωση για όσα «κατάφερε» στον τομέα της Παιδείας.
Και δεν θέλουμε να είμαστε άδικοι ούτε με τον κ. Καδή ούτε με τον κ. Χαμπιαούρη. Οι δύο δεν αποτελούν την αιτία της παθογένειας του εκπαιδευτικού συστήματος. Αν εξαιρέσουμε ελάχιστες περιπτώσεις, διαχρονικά διορίζονταν πρόσωπα με μηδέν πολιτικό υπόβαθρο, χωρίς πραγματικό όραμα για την παιδεία. Πρόσωπα που αποτελούσαν συνδιαλλαγή κομμάτων-κυβερνήσεων και πρόσωπα που είχαν ως απλό προσόν τα διαπιστευτήρια που έδιδαν στην Εκκλησία.
Ένα πολιτικό σύστημα που αντιμετώπιζε την παιδεία ανέκαθεν ως υποσημείωση και ποτέ ως προτεραιότητα. Που μπροστά στα όποια συντηρητικά αντανακλαστικά και συμφέροντα, η Πολιτεία υπέκυπτε αμαχητί, μετρώντας το πολιτικό κόστος έναντι του δημοσίου συμφέροντος.
Αυτό, λοιπόν, το εκπαιδευτικό σύστημα που προεκλογικά θα εκσυγχρονιζόταν, αντιμετωπίζει σήμερα μία από τις μεγαλύτερες κρίσεις. Πρώτα ψάχνουν τα στοιχεία των μαθητών, ύστερα προσπαθούν να εκπαιδεύσουν τους εκπαιδευτικούς για την εξ αποστάσεως διδασκαλία και ύστερα ψάχνονταν για τάμπλετ. Κάποιοι μαθητές διδάσκονταν εξ αποστάσεως και άλλοι βρίσκονται στο περίμενε. Εμείς λέμε πως αν όλες οι άλλες χώρες κατάφεραν να ανοίξουν τα σχολεία τους, θα έπρεπε να το κατορθώναμε κι εμείς. Για την επιστροφή στην κανονικότητα, την επανεκκίνηση της οικονομίας, χωρίς και γκρίνιες και αντιδράσεις. Όμως, η πανδημία ανέδειξε όλες τις παθογένειες του συστήματος και εκδηλώνονται με την πλήρη έλλειψη εμπιστοσύνης των πολιτών στο ότι μπορεί να πετύχει το εγχείρημα. Και αν σήμερα τρέχουν να διορθώσουν τα κακώς έχοντα στην Παιδεία για την επαναδραστηριοποίηση του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, ας ελπίσουμε πως πλέον θα γίνει αντιληπτό πως για ένα νέο παραγωγικό μοντέλο ανάπτυξης με προοπτική, θα πρέπει να κτίσουμε και ένα γερό εκπαιδευτικό σύστημα.
Μία παιδεία προοπτικής και που δεν θα στηρίζεται πλέον σε γυάλινα πόδια.
