Της Μαρίνας Οικονομίδου
Λένε πως «ουδέν κακό αμιγές καλού», καθώς κάθε κρίση μπορεί να οδηγήσει σε σαρωτικές αλλαγές. Έτσι και στην Κύπρο, μετά το 2013, η κρίση θα μπορούσε να αποτελέσει ευκαιρία ούτως ώστε να μετατραπεί η χώρα σε ένα κανονικό και σύγχρονο κράτος. Να αποβάλει νοοτροπίες του 1960, να διαγράψει παλαιοκομματικές συμπεριφορές, να επαναφέρει την ανθρωπιά και το κοινωνικό κράτος. Να εκσυγχρονιστεί μέσω μεταρρυθμίσεων αποβάλλοντας την τακτική του εύκολου χρήματος. Να αποκτήσει διαφάνεια, λογοδοσία και ίσως προοπτική.
Εκ των υστέρων, όλο αυτό όμως φαίνεται πως αποτελούσε ευχολόγιο ή ένα πολιτικό αφήγημα για να μετριαστούν οι όποιες αντιδράσεις. Γιατί, παρά τα όσα προκάλεσε η κρίση, η Κύπρος επέστρεψε με ευκολία σε εκείνη την κανονικότητα που επικρατούσε μέχρι και την κατάρρευση της οικονομίας. Μέχρι και τον Δεκέμβριο, λοιπόν, η κυπριακή κυβέρνηση δεχόταν το ένα χαστούκι μετά το άλλο σε θέματα διαφάνειας. Οι πολιτογραφήσεις που θα βοηθούσαν μετά την κρίση τη χώρα να ορθοποδήσει, μετατράπηκαν σε μία μεγάλη κατάχρηση, με την κυβέρνηση να πωλεί διαβατήρια σε κροίσους καταζητούμενους, ακόμα και σε δικτάτορες. Αυτό ήταν το πρόσωπο της Κύπρου διεθνώς μέχρι και τον Δεκέμβριο, φιγουράροντας στο Laundromat και στις μεγάλες εφημερίδες διεθνώς. Και το λέμε γιατί ο πρόεδρος φέρεται να έχει ιδιαίτερη ευαισθησία στο τι καταγράφεται διεθνώς για την Κύπρο, αν λάβουμε υπόψη το τελευταίο διάγγελμά του. Ο Πρόεδρος ελεγχόταν, μεταξύ άλλων, για τις σχέσεις του με Ρώσους κροίσους και με Σαουδάραβες, οι οποίοι του παρείχαν με ευκολία και χωρίς ανταλλάγματα το τζετ τους για τις διακοπές του στις Σεϋχέλλες.
Αυτή η «κανονικότητα» θα επιστρέψει και μετά την πανδημία. Και αυτό γιατί μέχρι και τον Δεκέμβριο, ενώ η πολιτική των διαβατηρίων αποτελούσε ένα από τα μεγάλα αγκάθια της διακυβέρνησης Αναστασιάδη, σήμερα λόγω και της πανδημίας, ο υπουργός Εσωτερικών μας λέει με ευκολία πως όχι μόνο δεν θα σταματήσουν αλλά θα αυξηθούν, με ΜΜΕ, που άλλοτε κατακεραύνωναν κάτι τέτοιο, σήμερα να το δέχονται αδιαμαρτύρητα. Ανοίγουμε εσπευσμένα τα πρακτορεία στοιχημάτων και έχουμε στο περίμενε τους ανθρώπους του πολιτισμού. Το Κυπριακό θεωρείται συζήτηση πολυτέλειας, καθώς δεχόμαστε αδιαμαρτύρητα τετελεσμένα, με την Τουρκία να κάνει γεωτρήσεις ανενόχλητα και τόσο στο εσωτερικό όσο και στο ευρωπαϊκό τοπίο, κανείς δεν αντιδρά.
Κατά την κρίση του 2013, υποσχεθήκαμε πως θα ψηφίζουμε με γνώμονα τον ορθολογισμό και το δημόσιο συμφέρον. Πρόσωπα που συνδυάζουν τη γνώση με την εμπειρία και κυρίως με τη διαφάνεια. Αντ’ αυτού εκλέξαμε τον κοινοτάρχη της Κυπερούντας, ο οποίος ενώ τσέπωσε τα κονδύλια για την ανέγερση του Πνευμονολογικού Κέντρου στην κοινότητά του, απειλούσε με δυναμικά μέτρα αν τα κρούσματα του ιού μεταφέρονταν εκεί. Μήπως και μετατραπεί σε σύγχρονη Σπιναλόγκα. Εκλέξαμε τοπικές αρχές που απειλούσαν με μέτρα για την επιλογή του νοσοκομείου Αμμοχώστου ως νοσοκομείου αναφοράς. Τον δήμαρχο Αραδίππου που ενώ τα κρούσματα αυξάνονταν στην επαρχία του λόγω του εκκλησιασμού, με λαϊκισμό του χειρίστου είδους βιντεογραφήθηκε στην εκκλησία. Εκλέξαμε και τον κοινοτάρχη Ερήμης που επιχείρησε να καλύψει τα έκτροπα των δημοτών του. Εκλέξαμε ακόμη μία φορά, έναν βουλευτή όπως τον Ζαχαρία Κουλία που νιώθει πως είναι υπεράνω του νόμου και οφείλει να έχει ξεχωριστή μεταχείριση από τις αστυνομικές αρχές. Νοοτροπία του ’60 στην πολιτική που δεν μας εγκατέλειψε, έστω και μέσω μιας πρωτόγνωρης κρίσης.
Η κρίση του 2013 μάς έπεισε ότι οδηγούμαστε στην ψηφιοποίηση και στην ηλεκτρονική διακυβέρνηση. Σήμερα το αφήγημα της ψηφιοποίησης καταρρέει δεδομένου ότι οι δημόσιες υπηρεσίες δεν μπορούν να λειτουργήσουν σε περίοδο lockdown, ενώ το Υπουργείο Παιδείας βασίζεται σε φιλανθρωπίες και χορηγίες για την εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Όμως και τα περί επανεκκίνησης της οικονομίας, όπως είχαν ακουστεί επτά χρόνια προηγουμένως, ακούγονται ήδη σήμερα, με χρονοδιάγραμμα τις αρχές του 2021. Για την επανεκκίνηση να μας επιτρέψουν να κρατάμε μικρό καλάθι, δεδομένου ότι οι επιχειρήσεις προχωρούν σε μειώσεις μισθών, κατακρεουργούν εργασιακά δικαιώματα και προετοιμάζουν τους εργαζόμενους για τα χειρότερα.
Θέλουμε να ελπίζουμε πως αυτή τουλάχιστον η κρίση θα μετατραπεί σε ευκαιρία. Για την πραγματική αναδόμηση του κράτους. Όλα όμως όσα λαμβάνουν χώρα μέχρι τώρα μάς προετοιμάζουν για έναν φαύλο κύκλο. Και για την επιστροφή σε μία τέτοια «κανονικότητα» θα έπρεπε να αντιδρούμε. Όχι να την αποδεχόμαστε αδιαμαρτύρητα.
