ΚΛΕΙΣΙΜΟ
Loading...
 

Η δύναμη της σαρδέλας

Του Νίκου Κωνσταντάρα

Του Νίκου Κωνσταντάρα

konstandaras@kathimerini.gr

Η αποτυχία του Ματέο Σαλβίνι και της Λέγκας του Βορρά που ηγείται να ανατρέψουν τον περιφερειάρχη της περιοχής Εμίλια-Ρομάνια στις εκλογές της Κυριακής οφείλεται, σύμφωνα με τις πρώτες αναλύσεις, στη δυναμική του νεοσύστατου «κινήματος της σαρδέλας». Ενώ η εύπορη περιφέρεια, με πρωτεύουσα την Μπολόνια, είναι κατά παράδοση αριστερή, ο προεκλογικός αγώνας είχε φανεί αμφίρροπος. Η ακροδεξιά Λέγκα προηγείτο στις δημοσκοπήσεις και είχε υπερτερήσει στην περιοχή στις εθνικές εκλογές του 2018 και στις περυσινές ευρωεκλογές. Ο Σαλβίνι είχε ανεβάσει τον πήχυ δηλώνοντας ότι, εάν κέρδιζε η Λέγκα, αυτή θα ήταν εντολή έξωσης του κυβερνητικού συνασπισμού του κεντροαριστερού Δημοκρατικού Κόμματος και του Κινήματος 5 Αστέρων (Κ5Α). Η μεγάλη κινητοποίηση της Λέγκας, όμως, αντισταθμίστηκε από το «κίνημα της σαρδέλας», το οποίο εμφανίστηκε ξαφνικά τον Νοέμβριο για να υπερασπιστεί δημοκρατικές αρχές εναντίον της Ακροδεξιάς που εκπροσωπεί ο Σαλβίνι. Το κίνημα πήρε το όνομά του από το γεγονός ότι οι συμμετέχοντες γέμισαν ασφυκτικά τις πλατείες στις πρώτες συγκεντρώσεις· οι εικόνες αυτές ενθάρρυναν παρόμοιες συγκεντρώσεις σε άλλες πόλεις.

Απετράπη, λοιπόν, άμεση πολιτική κρίση στην Ιταλία. Το Κ5Α, όμως, βρίσκεται στη δίνη εσωτερικής κρίσης και προχθές κέρδισε μόλις 3,5% στην Εμίλια-Ρομάνια (και 7,5% στην Κατάνια, όπου η Λέγκα νίκησε), έτσι, ο κυβερνητικός συνασπισμός δεν είναι ασφαλής. Αυτό δείχνει, επίσης, ότι κινήματα διαμαρτυρίας που εμφανίζονται από το πουθενά μπορεί να φθάσουν γρήγορα στην εξουσία, αλλά δεν μπορούν να αποτρέψουν τη φθορά που αυτό συνεπάγεται. Θα μπορέσουν οι «Σαρδέλες», μετά την επίδειξη ισχύος την Κυριακή, να εξελιχθούν σε πολιτική δύναμη με συνοχή και προοπτική; Θα μπορέσει κάποια ηγετική ομάδα να οδηγήσει την ορμή της διαμαρτυρίας, τον ενθουσιασμό της συμμετοχής, σε συγκεκριμένη κατεύθυνση ώστε να αποτελέσει αξιόπιστη πολιτική παρουσία; Θα προκύψουν, μέσα απ’ αυτή τη διαδικασία, λύσεις για τα προβλήματα που μαστίζουν την ιταλική κοινωνία και τόσες άλλες;

Αυτό είναι από τα μεγάλα ερωτήματα της εποχής μας. Πώς θα ενταχθούν περισσότεροι πολίτες στην πολιτική την εποχή που η αδιαφορία και ο κυνισμός των πολλών αφήνουν το πεδίο ελεύθερο για την ανάδειξη των πιο αποφασισμένων – και συνήθως πιο ακραίων; Πώς θα αποκτήσει ο πολίτης φωνή, φωνή που θα ξεπερνάει τα όρια της διαμαρτυρίας, αλλά θα έχει βρει κάτι θετικό για να υποστηρίξει; Αυτά σκεφτόμουν μετά τις εκλογές στην Ιταλία, καθώς διάβαζα ένα βιβλίο με ξεχωριστό ενδιαφέρον που εξετάζει τις συνθήκες της επισφαλούς εργασίας στη νέα οικονομία και τους τρόπους με τους οποίους οι εργαζόμενοι προσπαθούν να επιβιώσουν. Το «Δουλεύοντας για το Ντελιβερού» του Κάλουμ Καντ («Riding for Deliveroo: Resistance in the New Economy», Callum Cant, Polity Press, 2020) είναι ταυτόχρονα προσωπική μαρτυρία και επιστημονική έρευνα και ανάλυση ενός νέου που εργάστηκε ως ποδηλάτης-ντελιβεράς για τη γνωστή πλατφόρμα με έδρα την Αγγλία. Ο Καντ συνεργάστηκε ως «αυτοαπασχολούμενος κούριερ», όπως η εταιρεία θεωρεί τους περίπου 20.000 ανθρώπους που μεταφέρουν φαγητά από εστιατόρια σε πελάτες ώστε να μην αποκτούν τα δικαιώματα μισθωτών εργαζομένων. Η δουλειά είναι δύσκολη και κακοπληρωμένη, με τους αναβάτες να μη γνωρίζουν πώς λειτουργεί ο αλγόριθμος που ορίζει πότε θα εργαστούν, πόσο θα περιμένουν για να ετοιμαστεί η παραγγελιά και πόσο μακριά θα πρέπει να την πάνε. Ούτε έχουν λόγο στις αποφάσεις της εταιρείας να μειώσει τις αμοιβές ή να εντάξει νέους συνεργάτες σε μια περιοχή, μειώνοντας τις αποστολές και συνεπώς το εισόδημα αυτών που ήδη εργάζονται εκεί.

Οι εργαζόμενοι, όμως, δεν μένουν άπραγοι. Οργανώνονται μέσω άτυπων ομάδων και κρυπτογραφημένων chat, προσπαθώντας να αποκτήσουν κάποια ισχύ, κάποιο λόγο και συμμάχους εναντίον ενός συστήματος που βασίζεται στο να τους κρατάει απομονωμένους και ανενημέρωτους. Το βιβλίο, στο οποίο θα επανέλθουμε σε κάποιο επόμενο άρθρο, περιγράφει τις κινήσεις των εργαζομένων που οδηγούν σε απεργία το 2018 και την ανακάλυψη της δύναμης των ατόμων όταν συνεργάζονται. Τα ερωτήματα που τίθενται αλλά παραμένουν αναπάντητα συμπεριλαμβάνουν το πώς θα μπορέσουν οι αναβάτες (ποδηλάτων και μηχανών) να αποκτήσουν δικαιώματα σε μια αγορά και σε επιχειρήσεις που βασίζονται στο να κρατούν χαμηλά τις αμοιβές τους, όταν εταιρείες όπως η Deliveroo ακόμη δεν είναι κερδοφόρες παρά τα πολλά εκατομμύρια που επενδύονται σε αυτές. Εάν οι εργαζόμενοι ενωθούν και ιδρύσουν δικές τους συμμετοχικές εταιρείες, οι ιδιωτικές θα τους αφήσουν να πετύχουν; Σήμερα, η οικονομία και η πολιτική δεν έχουν λύσεις γι’ αυτά τα ερωτήματα, όπως και για πολλά άλλα.

Το «κίνημα της σαρδέλας», όπως και η κινητοποίηση εργαζομένων στις πιο επισφαλείς εργασίες, δηλώνει κάτι αναμφισβήτητο: τα άτομα που ενώνουν τις δυνάμεις τους μπορούν να αλλάξουν τα δεδομένα. Πρέπει, όμως, να υπάρχουν κατεύθυνση και προορισμός για να μην πάει χαμένη η μάχη.

ΣΧΕΤΙΚΑ TAGS
Ευρώπη  | 
ΣΧΟΛΙΑΣΤΕ

Άλλα άρθρα συγγραφέα

Του Νίκου Κωνσταντάρα

Νίκος Κωνσταντάρας: Τελευταία Ενημέρωση

X