Μην σας ξεγελά το ενδιαφέρον των δικτύων ενημέρωσης για τις αμερικανικές προεδρικές εκλογές. Το αποτέλεσμα των αμερικανικών προεδρικών, η νίκη του Ντόναλντ Τραμπ ή του Τζο Μπάϊντεν δεν πρόκειται να προκαλέσει σαρωτικές αλλαγές στην καθημερινότητα των πολιτών της Μέσης Ανατολής και της Ανατολικής Μεσογείου. Την επόμενη ημέρα, οι άνθρωποι του Ιράν θα συνεχίσουν να δίνουν μάχη με την πανδημία, την οικονομική κρίση και τις κυρώσεις. Σε Ιράκ, Συρία και Λίβανο, οι λαοί θα συνεχίσουν να αντιμετωπίζουν τις επιπτώσεις της κατάρρευσης των κρατικών και οικονομικών δομών. Ενώ, στην Τουρκία και στα αραβικά κράτη της περιοχής, οι πολίτες θα συνεχίσουν να αντιμετωπίζουν τις επιπτώσεις των πολυδιάστατων λανθασμένων χειρισμών των αυταρχικών καθεστώτων.
Με λίγα λόγια λοιπόν, οι αμερικανικές προεδρικές εκλογές δεν πρόκειται να φέρουν σαρωτικές αλλαγές στην καθημερινότητα της περιοχής μας. Ωστόσο, αυτή η ανάγνωση των εξελίξεων δεν πρέπει να μας οδηγήσει σε λανθασμένα συμπεράσματα. Μπορεί το αποτέλεσμα των εκλογών να μην φέρει ιδιαίτερο αντίκτυπο στην καθημερινή βιοπάλη των οικονομικά ασθενέστερων και των μεσαίων τάξεων της περιοχής, ωστόσο το ίδιο δεν ισχύει για την περίπτωση των ντόπιων άρχουσων συμμαχιών. Τα αυταρχικά καθεστώτα της περιοχής αλλά και τα υβριδικά πολιτικά συστήματα αναμένουν με κομμένη την ανάσα το αποτέλεσμα των αμερικανικών προεδρικών για τους δικούς τους ιδιαίτερους λόγους.
Στο Ιράν, το θρησκευτικό καθεστώς ελπίζει σε μια αλλαγή σκυτάλης στον Λευκό Οίκο, θεωρώντας ότι η ηγεσία του Μπάϊντεν ενδέχεται να προωθήσει την χαλάρωση στις κυρώσεις που επιβάλλονται στην χώρα. Μπορεί σε επίπεδο επίσημης ρητορικής, η Τεχεράνη να ισχυρίζεται ότι οι αμερικανικές εκλογές την βρίσκουν αδιάφορη, παρ’ όλα αυτά οι διάφοροι πολιτικοί, τεχνοκράτες και αναλυτές της χώρας έχουν διαφορετική άποψη. Με την ηγεσία του Μπάϊντεν οι εμπλεκόμενες πλευρές θα έχουν την δυνατότητα να επιστρέψουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και να συζητήσουν τις πυρηνικές φιλοδοξίες της Ισλαμικής Δημοκρατίας.
Στην Τουρκία, η άρχουσα συμμαχία, η οποία από τα μέσα του 2013 έχει οδηγήσει την χώρα στον αυταρχισμό, «ποντάρει» στην νίκη του Τραμπ με την ελπίδα ότι οι προσωπικές σχέσεις και η φιλία που διατηρεί ο Αμερικανός Πρόεδρος με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν «γλιτώνει» για την ώρα την χώρα από τα χειρότερα, δηλαδή από τις πιθανές αμερικανικές κυρώσεις.
Στις αραβικές μοναρχίες και στην Αίγυπτο, τα αυταρχικά καθεστώτα επίσης προετοιμάζονται για το ενδεχόμενο της αλλαγής κυβέρνησης στην Ουάσιγκτον. Σύμφωνα πάντα με τα πρόσφατα σχετικά διεθνή και τοπικά δημοσιεύματα, στις εν λόγω χώρες επικρατεί ένα κλίμα έντονου εκνευρισμού. Εάν ο κ. Μπάϊντεν βγει νικητής από τις προεδρικές εκλογές και εφόσον επιμείνει στην απόδοση έμφασης στις σύγχρονες δημοκρατικές αρχές, το σίγουρο είναι ότι τα συγκεκριμένα καθεστώτα θα βρεθούν αντιμέτωπα με νέες προκλήσεις.
Στο δε νοητό τόξο της πολιτικής και κοινωνικοοικονομικής διάλυσης, το οποίο ξεκινά από το Ιράκ, διασχίζει την Συρία και καταλήγει στον Λίβανο (σ.σ. δεν πρέπει να αγνοούμε και τους εμφύλιους στην Υεμένη και στην Λιβύη), οι κυβερνήσεις (σ.σ. μεταβατικού χαρακτήρα οι περισσότερες) αναμένουν το αποτέλεσμα των αμερικανικών εκλογών με ανανεωμένες ελπίδες. Οι εν λόγω κυβερνήσεις θεωρούν ότι εάν η αμερικανική διπλωματία (σ.σ. σε περίπτωση νίκης του κ. Μπάϊντεν) αποδώσει μεγαλύτερη προσοχή στην περιοχή τότε αυτό θα μπορούσε ενδεχομένως να τους αποφέρει διπλωματικά και κυρίως οικονομικά οφέλη.
Τέλος, το αποτέλεσμα των αμερικανικών προεδρικών αναμένουν με αγωνία και οι κυβερνήσεις άλλων χωρών όπως το Ισραήλ, η Κύπρος και η Ελλάδα. Η κυβέρνηση του Ισραήλ αναλύει το αποτέλεσμα των εκλογών υπό το πρίσμα του Παλαιστινιακού Ζητήματος. Οι δε Λευκωσία και Αθήνα, ενδιαφέρονται για την θέση της νέας αμερικανικής κυβέρνησης στο Κυπριακό και στα ελληνοτουρκικά.
Εν συντομία λοιπόν, σε αντίθεση με τις ευρύτερες μερίδες των κοινωνιών, τα καθεστώτα της περιοχής μας «βλέπουν» το διακύβευμα στις αμερικανικές προεδρικές να είναι ιδιαίτερα μεγάλο. Τα αυταρχικά και εν μέρει δημοκρατικά καθεστώτα της περιοχής «ποντάρουν» σε νέες συνδιαλλαγές με την νέα αμερικανική ηγεσία για την διαχείριση των διάφορων ζητημάτων που τα απασχολούν.
Εν κατακλείδι η ουσία των τελευταίων εξελίξεων έχει κατά την άποψή μας ως εξής: Αν δεχθούμε ότι η Μέση Ανατολή και η Ανατολική Μεσόγειος διέρχονται, ήδη από την περίοδο της Αραβικής Άνοιξης (σ.σ. ενδεχομένως και από την περίοδο των χτυπημάτων της 11ης Σεπτεμβρίου και του Πολέμου του Ιράκ), μια συνεχιζόμενη τρικυμία τότε μπορούμε να ισχυριστούμε ότι η πιθανή αλλαγή σκυτάλης στην διακυβέρνηση των ΗΠΑ έχει ιδιαίτερη σημασία για την γειτονιά μας. Το ποιος θα αναδειχθεί συνυπεύθυνος-συνδιαχειριστής της θύελλας στην περιοχή μας αποκτά επιπλέον βαρύτητα αν συνυπολογίσουμε την σταδιακή ισοπέδωση των κρατικών δομών και την συνεχιζόμενη δοκιμασία των κοινωνιών λόγω της οικονομικής κρίσης και της πανδημίας. Το σίγουρο σε αυτό το σημείο είναι ένα: Είτε με Μπάϊντεν είτε με Τραμπ στο τιμόνι τους, οι ΗΠΑ (σ.σ. ακόμη και εάν το επιθυμούσαν) δεν διαθέτουν καμία φόρμουλα για την ουσιαστική αντιμετώπιση των επιπτώσεων αυτής της θύελλας. Οι ντόπιοι λαοί παραμένουν έρμαιο των ορέξεων των αυταρχικών διοικήσεων -στην καλύτερη περίπτωση ημιδημοκρατικών (υβριδικών) καθεστώτων-, των ξένων παραγόντων και των δικών τους μεγάλων αδυναμιών.
