Μια αρχική διευκρίνιση: Όχι δεν πρόκειται να ανατραπεί το συντηρητικό καθεστώς του Ιράν εξαιτίας των αιματηρών συγκρούσεων που ξέσπασαν πριν από λίγα εικοσιτετράωρα, με αφορμή την εξωφρενική αύξηση της τιμής των καυσίμων, σε μια χώρα που έχει στην διάθεση της πλούσια ενεργειακά κοιτάσματα. Το ιρανικό καθεστώς είναι ισχυρό, μια από τις λίγες περιφερειακές (υπερ)δυνάμεις της περιοχής, και έχει στην διάθεση του έναν ισχυρό κρατικό μηχανισμό και νέες δυνατότητες για να αντιμετωπίσει μεγάλες κρίσεις, ακόμη και έναν περιφερειακό πόλεμο.
Το γεγονός ότι το ιρανικό καθεστώς εξακολουθεί να κρατείται «με νύχια και δόντια» στην εξουσία δεν πρέπει να μας ξεγελά. Προπαντώς δεν πρέπει να οδηγεί σε λανθασμένα συμπεράσματα τον Ευρωπαίο αξιωματούχο και την «ευρωπαϊκή εμπροσθοφυλακή» στην Ανατολική Μεσόγειο, την Κυπριακή Δημοκρατία και τους αξιωματούχους της. Όπως ο Ευρωπαίος αξιωματούχος έτσι και ο μέσος Κύπριος διπλωμάτης και αξιωματούχους ανησυχεί για τις επιπτώσεις των νέων κρίσεων στην περιοχή, στην ευρωπαϊκή οικονομία και στις κοινωνικές και πολιτικές ισορροπίες της ευρωπαϊκής οικογένειας (βλπ. προσφυγικό).
Ευρώπη και Κύπρος λοιπόν, ανησυχούν και καλά κάνουν. Και υπό την σκιά των εξελίξεων των τελευταίων τριών εικοσιτετράωρων στο Ιράν θα πρέπει να προβληματίζονται πολύ περισσότερο και να προετοιμάζονται για τα πιο απαισιόδοξα σενάρια (νέο κύμα προσφύγων, μεταναστών, περιφερειακή αναταραχή, αιματηρές συγκρούσεις κ.ο.κ.) για τέσσερις βασικούς λόγους.
Πρώτον, το Ιράν, με ένα πολιτισμικό πλούτο που μετρά χιλιάδες χρόνια ζωής και με έναν δυναμικό πληθυσμό, αποτελεί μια υπερδύναμη σε περιφερειακό επίπεδο. Τους τελευταίους δυο αιώνες, κάθε σημαντική εξέλιξη, ανατροπή και επανάσταση στο Ιράν επηρεάζει την περιοχή μας και τις ισορροπίες στην παγκόσμια σκηνή. Η Επανάσταση του 1979 αποτελεί την φυσική συνέχεια των επαναστάσεων του 1789 και 1917 κ.ο.κ. που έλαβαν χώρα σε άλλα σημεία του πλανήτη (επαναστάσεις στις οποίες πρωταγωνιστούν οι μεσαίες και οικονομικά ανίσχυρες τάξεις και συνοδεύονται από ριζοσπαστικές πολιτικές και κοινωνικές αλλαγές).
Δεύτερον, μπορεί βραχυπρόθεσμα το ιρανικό καθεστώς να έχει την δυνατότητα να αντιμετωπίσει το νέο κύμα των εξεγερμένων πολιτών, ωστόσο μακροπρόθεσμα, η χώρα οδηγείται με μαθηματική ακρίβεια σε κοινωνικοοικονομική και πολιτική πτώχευση. Στο μεγάλο κοινωνικοοικονομικό και πολιτικό αδιέξοδο της περιοχής μας τρεις παράγοντες διαδραματίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο: Αδύναμες οικονομίες, εξαρτώμενες μεσαίας τάξεις και εθνοθρησκευτικές συγκρούσεις. Δυστυχώς, στην περίπτωση του Ιράν αυτοί οι τρεις παράγοντες δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα που οδηγούν μια χώρα των 80 εκ. σε κοινωνική και πολιτική έκρηξη.
Τρίτον, τα προβλήματα στο ιρανικό μέτωπο συσσωρεύονται σε μια περίοδο που σε ολόκληρη την υφήλιο τα οικονομικά και πολιτικά προβλήματα σπρώχνουν στους δρόμους εκ. πολιτών. Βλπ. Βολιβία, Χιλή, Χονγκ Κονγκ, Λίβανος, Ιράκ, Γαλλία κ.ο.κ. Το 2019 ολοκληρώνεται με ένα παγκόσμιο κίνημα διαμαρτυρίας, το οποίο δεν καταφέρνει να μετατραπεί σε ένα ριζοσπαστικό πολιτικό και κοινωνικοοικονομικό μανιφέστο κυρίως επειδή στερείται ισχυρής ηγετικής ομάδας και ιδεολογικής βάσης.
Τέλος, η διεθνής κοινότητα, όπως στην περίπτωση όλων των περιοχών που «φλέγονται», έτσι και στην περίπτωση του Ιράν, δεν συμβάλλει στην αντιμετώπιση των μεγάλων κοινωνικοπολιτικών προβλημάτων. Παρακολουθούμε από θέση θεατή το σύστημα του ΟΗΕ να βυθίζεται σε συστημική κρίση, να μην επιλύει κανένα πρόβλημα, τον ιδιόρρυθμο επιχειρηματία Ντόναλτ Τραμπ να περιπλέκει τις εξελίξεις και ισορροπίες που «αγγίζει» και την Ε.Ε. να αποδεικνύει την αποτελεσματικότητα της σε σειρά ζητημάτων (βλπ. προσφυγικό, θέματα εξωτερικής πολιτικής, εσωτερική οικονομική κρίση). Οι ίδιοι οι πρωταγωνιστές, αντί να εστιάσουν στα προβλήματα των Ιρανών, με την στάση και την λανθασμένη στρατηγική τους περιπλέκουν τις εξελίξεις και στην περίπτωση της ιρανικής κρίσης.
Εν ολίγοις λοιπόν, ενδεχομένως σε λίγα εικοσιτετράωρα, αν όχι σε λίγες εβδομάδες, θα παρακολουθήσουμε το αυταρχικό καθεστώς του Ιράν να πνίγει σε βία και αίμα μια ακόμη λαϊκή εξέγερση (όπως συνέβη το 2009 και το 2018). Το κόστος αυτής της εξέλιξης θα το πληρώσουν αθώοι πολίτες και φυσικά οι διάφορες εθνικές και θρησκευτικές ομάδες του Ιράν. Αυτές θα είναι ενδεχομένως οι εξελίξεις της περιόδου που ακολουθεί το αμέσως επόμενο διάστημα. Μακροπρόθεσμα ωστόσο, σε συνδυασμό με τα όσα ακολουθούν σε Ιράκ, Λίβανο και άλλες προβληματικές περιοχές, στο Ιράν θα πρέπει να προετοιμαστούμε για το πιο εφιαλτικό σενάριο, και αυτό διότι τα προβλήματα συσσωρεύονται και οδηγούν έναν ένδοξο και πανάρχαιο πολιτισμό σε πτώχευση.
Με την «έκρηξη» της Συρίας των περίπου 20 εκ. φτάσαμε στο σημείο που βρισκόμαστε σήμερα. Για φανταστείτε το τι θα μπορούσε να συμβεί σε περίπτωση που «εκραγεί» ο πανάρχαιος γείτονας μας, η Περσία των 80 εκ.!
