Λίγο μετά την ανάδειξή του στην ηγεσία της τουρκοκυπριακής κοινότητας, ο Ερσίν Τατάρ επιμένει ότι το κεφάλαιο της διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας (ΔΔΟ) έχει κλείσει για το Κυπριακό. Συγκεκριμένα, ο νέος ηγέτης των τ/κ εκπέμπει το εξής μήνυμα: Στο Κραν Μοντάνα το κεφάλαιο της ΔΔΟ έκλεισε μια για πάντα. Ως εκ τούτου, υπάρχει πλέον η ανάγκη να συζητηθούν εναλλακτικά σχέδια λύσης στο Κυπριακό. Ένα από αυτά είναι η λύση των δυο κρατών. Σε περίπτωση που προκύψει συμφωνία επί της αρχής της ίσης κυριαρχίας (σ.σ. eşit egemenlik στα τουρκικά) τότε θα μπορούσε να αναδυθεί ένα πλαίσιο ευκαιρίας για την Κύπρο. Μέσα σε αυτά τα πλαίσια, θα μπορούσε να δρομολογηθεί η χαλαρή συνεργασία των δυο, υποτιθέμενων κρατών σε ορισμένα πεδία.
Με «απλά» λόγια, ο κ. Τατάρ, με την υποστήριξη και την καθοδήγηση της Άγκυρας, επιχειρεί να αναπροσαρμόσει το γνωστό όραμα του «Taksim», δηλαδή της διχοτόμησης στα νέα δεδομένα του 21ου αιώνα. Πρόκειται για ένα όραμα στο επίκεντρο του οποίου βρίσκεται η υπόθεση ότι στην Κύπρο υπάρχουν «δυο ξεχωριστοί λαοί» οι οποίοι φέρουν ξεχωριστό δικαίωμα στην αυτοδιάθεση.
Αφήνοντας πίσω μας την ρητορική και την εν λόγω πρόταση του κ. Τατάρ, στα πλαίσια του συγκεκριμένου σύντομου άρθρου γνώμης, θα εστιάσουμε παρακάτω σε τέσσερα «απλά» ερωτήματα τα οποία μέχρι στιγμής επιλέγουν να αφήνουν αναπάντητα τόσο ο ίδιος ο τ/κ ηγέτης όσο και οι στενοί του συνεργάτες. Τονίζουμε ότι στο άμεσο παρελθόν, στις επαφές που είχαμε τόσο με τον νέο τ/κ ηγέτη όσο και με τους συνεργάτες του, δεν εξασφαλίσαμε πειστικές απαντήσεις στα συγκεκριμένα ερωτήματα.
Ερώτημα Πρώτο: Έχει συμβιβαστεί η ίδια η Άγκυρα με την ιδέα των ξεχωριστών κρατών; Με άλλα λόγια, η τουρκική πλευρά αποδέχεται την ιδέα ενός ξεχωριστού ανεξάρτητου τουρκικού κράτους στην Ανατολική Μεσόγειο; Όλες οι τελευταίες ενδείξεις από την τουρκική πλευρά δείχνουν ότι η ίδια η Τουρκία, ανεξάρτητα από τα όσα ισχυρίζεται σε επίπεδο επίσημης ρητορικής, απέχει πολύ από το να ενστερνιστεί απόλυτα το όραμα του «ανεξάρτητου τ/κ κράτους». Οι παρεμβάσεις της Άγκυρας στην πρόσφατη διαδικασία ανάδειξης του νέου τ/κ ηγέτη μιλούν από μόνες τους. Η Τουρκία δεν συμφωνεί με τις αυτόνομες πρωτοβουλίες και τις αποφάσεις πολιτικών πρωταγωνιστών με τους οποίους διατηρεί στενή συνεργασία. Η σύγχρονη ιστορία της Τουρκίας είναι γεμάτη με παρόμοια παραδείγματα.
Ερώτημα Δεύτερο: Θεμελιώδης λίθος του διεθνούς δικαίου σε ότι αφορά την ανάδυση μιας νέας κρατικής οντότητας είναι η αποδοχή του νέου κράτους από την ίδια την διεθνή κοινότητα. Για την δημιουργία ενός νέου κράτους η διακήρυξη ανεξαρτησίας, η δημιουργία κρατικών θεσμών και η ανάρτηση μιας σημαίας δεν αρκούν. Το νέο κράτος θα πρέπει να αναγνωριστεί από την διεθνή κοινότητα, δηλαδή από τα υπόλοιπα κράτη και τους διεθνείς θεσμούς. Αν λάβουμε λοιπόν υπόψη μας τις υφιστάμενες πραγματικότητες στο Κυπριακό και στο διεθνές σκηνικό, προκύπτει το εξής ερώτημα: Ποιος θα αναγνωρίσει το «τ/κ κράτος»; Αν θεωρήσουμε δεδομένο το «βέτο» της Κυπριακής Δημοκρατίας και συνεπώς της Ε.Ε., τότε η ενδεχόμενη αναγνώριση από κράτη και διοικήσεις που έχουν φιλικές σχέσεις με την Τουρκία, όπως λ.χ. η κυβέρνηση της Τρίπολης στην Λιβύη, η Σομαλία, το Πακιστάν, το Αζερμπαϊτζάν θα είναι αρκετή για το τ/κ «κράτος»;
Ερώτημα Τρίτο; Είναι ικανό το υποτιθέμενα ξεχωριστό τ/κ κράτος να σταθεί στα πόδια του από κοινωνικοοικονομικής άποψης; Όλοι γνωρίζουν ότι από το 1963 και μετά, δηλαδή από την στιγμή της εισόδου των αξιωματικών του τουρκικού στρατού στα τ/κ γκέτο στην Κύπρο, την πορεία της ίδρυσης του «ομόσπονδου τ/κ κράτους» και της «ΤΔΒΚ», μέχρι και σήμερα, στο βόρειο τμήμα του νησιού δεν οικοδομήθηκε μια αυτόνομη οικονομία, η οποία είναι ικανή να στηριχθεί πάνω στις δικές της δυνατότητες. Απεναντίας, από τα τέλη της δεκαετίας του 1980, η Τουρκία ισοπέδωσε κάθε είδους ίχνος-σημάδι οικονομικής αυτονομίας των τ/κ, με αποτέλεσμα μεγάλες επιχειρήσεις και οικονομικές μονάδες να περνούν υπό τον έλεγχο του τουρκικού κεφαλαίου. Υπό αυτές τις συνθήκες λοιπόν, και ενώ η Τουρκία εξακολουθεί να πληρώνει τους μισθούς του κ. Τατάρ και των γραφειοκρατών του, πως θα συζητήσουμε την δημιουργία μιας αυτόνομης ξεχωριστής κρατικής δομής στα βόρεια εδάφη της Κύπρου;
Ερώτημα Τέταρτο: Η πλειοψηφία των τ/κ τι επιλέγει; Ευρωπαϊκό διαβατήριο με όλα τα προνόμια που το συνοδεύουν ή ένα εναλλακτικό διαβατήριο το οποίο ενδεχομένως θα αναγνωριστεί από λίγα κράτη και την τύχη του θα καθορίσουν οι τουρκικές περιπέτειες που θα ακολουθήσουν σε πολλά μέτωπα; Γνωρίζουμε ότι το τελευταίο διάστημα τουρκικές δημοσκοπήσεις που πραγματοποιούνται στην τ/κ κοινότητα επιχειρούν να περάσουν το μήνυμα ότι η συντριπτική πλειοψηφία του λαού δεν υποστηρίζει πλέον την ΔΔΟ. Ωστόσο, τέτοιου είδους συμπεράσματα δεν επιβεβαιώνονται από ανεξάρτητες έρευνες. Για αυτόν τον λόγο εξακολουθούμε να πιστεύουμε ότι οι τ/κ δεν έχουν πάρει ακόμη την τελική τους απόφαση.
Εν συντομία λοιπόν, τα προαναφερόμενα ερωτήματα (ενδεχομένως υπάρχουν και άλλα, ωστόσο περιοριζόμαστε σε αυτά τα τέσσερα) μας οδηγούν σε ένα και μοναδικό συμπέρασμα: Αν θεωρήσουμε ότι η ΔΔΟ δεν πρόκειται να μας οδηγήσει σε ένα θετικό αποτέλεσμα στο άμεσο μέλλον, το σίγουρο είναι ότι στο βόρειο κομμάτι του νησιού θα αναδυθεί σταδιακά μια ενδεχομένως μερικώς διεθνώς αναγνωρισμένη υποδιοίκηση της Τουρκίας, δηλαδή ένα είδος ζώνης ελεύθερου εμπορίου και μιας μεγάλης τουρκικής στρατιωτικής βάσης στην Ανατολική Μεσόγειο, η οποία σε βάθος λίγων ετών θα «απορροφήσει» τα τελευταία σημάδια της αυτόνομης τ/κ ταυτότητας. Όπως γίνεται αντιληπτό πρόκειται για μια άκρως επικίνδυνη πορεία, στο τέλος της οποίας η διαιρεμένη Κύπρος θα γειτνιάσει με «hard borders» με την Τουρκία του 21ου αιώνα και όλα τα προβλήματα που την συνοδεύουν.
