Το ερώτημα-δίλημμα είναι ένα και μοναδικό: Την Κυριακή, στις 18 Οκτωβρίου, πρώτα οι τ/κ και στην συνέχεια ολόκληρη η Κύπρος θα κληθεί ενδεχομένως μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα να επιλέξει: Συνεργασία-καταμερισμός ή διχοτόμηση;
Στο περιθώριο των κρίσιμων εξελίξεων που «τρέχουν» στην άλλη πλευρά της Πράσινης Γραμμής, στην ελληνοκυπριακή κοινότητα, ακούγεται το τελευταίο διάστημα ένα ερώτημα: Γιατί να μας ενδιαφέρουν οι «προεδρικές εκλογές»; Η Τουρκία δεν είναι αυτή που ελέγχει στρατιωτικά και σε μεγάλο βαθμό οικονομικά το βόρειο κομμάτι της Κύπρου; Για ποιο λόγο λοιπόν, ο μέσος πολίτης της Κύπρου να παρακολουθήσει μια αναμέτρηση η οποία αφορά την ανάδειξη του τ/κ ηγέτη και άρα εμμέσως πλην σαφώς τον μελλοντικό ρόλο της Τουρκίας στο Κυπριακό;
Οι υποστηρικτές της ομοσπονδιακής λύσης, της προοπτικής του διαλόγου και ειρηνικής διευθέτησης του Κυπριακού να έχουν ήδη απαντήσει ότι θεωρούν τις τ/κ «προεδρικές εκλογές» πολύ σημαντικές για τις εξελίξεις στο νησί. Εντούτοις, το παραπάνω ερώτημα εξακολουθεί να απασχολεί μεγάλες μερίδες της κοινωνίας μας. Για αυτόν τον λόγο λοιπόν, στα πλαίσια αυτού του σύντομου άρθρου γνώμης, εστιάζουμε στην «ουσία» της συζήτησης.
Ξεκινάμε τονίζοντας και υπενθυμίζοντας το αυτονόητο: Η ανάδειξη της νέας τουρκοκυπριακής ηγεσίας είναι μια κρίσιμη εξέλιξη που επιφυλάσσει μεγάλο αντίκτυπο για την συνέχεια του Κυπριακού. Εξηγούμε: Σε αντίθεση με τις προηγούμενες αναμετρήσεις που ακολουθήσαν στην τ/κ κοινότητα την περίοδο του Σχεδίου Ανάν, οι «προεδρικές» του 2020 σημειώνονται λίγο μετά την αποτυχία του Κραν Μοντάνα και σε μια στιγμή κατά την οποία η κυβέρνηση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επιχειρεί για πρώτη φορά να ξεκινήσει μια συζήτηση για τις περίφημες εναλλακτικές φόρμουλες στο Κυπριακό (η ίδια η κυβέρνηση Ερντογάν που το 2004 υποστήριξε το Σχέδιο Ανάν, το 2005 και 2010 την υποψηφιότητα του Μεχμέτ Αλί Ταλάτ για την ηγεσία της τ/κ κοινότητας και μέχρι το 2017 συζήτησε με τις εμπλεκόμενες πλευρές την ομοσπονδιακή φόρμουλα).
Για πρώτη φορά λοιπόν, στην πρόσφατη ιστορία του τόπου το περίφημο «Taksim» επανεμφανίζεται στον ορίζοντα της Κύπρου. Και σε αντίθεση με την ιστορική εμπειρία, αυτήν την φορά, μιλάμε για «διπλό Taksim», δηλαδή ταυτόχρονη διχοτόμηση της γης και της θάλασσας αυτού του μικρού νησιού. Την επόμενη Κυριακή, έχοντας εξασφαλίσει την υποστήριξη της τουρκικής πλευράς, ο «Πρωθυπουργός» Ερσίν Τατάρ κατεβαίνει στις «προεδρικές» για να προωθήσει την συγκεκριμένη ιδιαίτερη ατζέντα της Άγκυρας στο Κυπριακό.
Ποιο «όπλο»-εργαλείο-μέσο άσκησης πίεσης διαθέτει η ε/κ πλευρά, η Ε.Ε. και η διεθνής κοινότητα απέναντι στα μαύρα σύννεφα που πληθαίνουν στον ορίζοντα του νησιού, δηλαδή στον κίνδυνο της διχοτόμησης; Κανένα άλλο εκτός από την προοπτική του διαλόγου, της συνεργασίας και του καταμερισμού πολιτικής εξουσίας, οικονομίας, γης, θάλασσας και φυσικού πλούτου αυτού του νησιού με την δεύτερη μεγαλύτερη κοινότητα της Κύπρου, η οποία σε περίπτωση της λύσης θα έχει έναν βαθμό αυτονομίας και θα ελέγχει-διοικεί με τα δικά της «εργαλεία» ένα κομμάτι του νησιού.
Μας αρέσει ή δεν μας αρέσει λοιπόν, το ερώτημα-δίλημμα είναι ένα και μοναδικό (αυτονόητο για κάποιους, καθόλου ξεκάθαρο για πολλούς): Την Κυριακή, στις 18 Οκτωβρίου, πρώτα οι τ/κ και στην συνέχεια ολόκληρη η Κύπρος θα κληθεί ενδεχομένως μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα να επιλέξει: Συνεργασία-καταμερισμός ή διχοτόμηση; Σε περίπτωση που η τελική επιλογή είναι η διχοτόμηση, θα πρέπει να επισημάνουμε ότι αυτό θα ισοδυναμεί με «hard border (σκληρό σύνορο)», με την Τουρκία του σήμερα. Και ας μην ξεχνάμε ότι η γειτονική χώρα η οποία παρουσιάζει αρκετά προβλήματα σε πολλά μέτωπα, εμπλέκεται στις κρίσεις της Αρμενίας, του Ιράν, της Συρίας και της Λιβύης.
Υποθέτω ότι θα υπάρξουν καχύποπτοι αναγνώστες που θα φέρουν την εξής ένσταση: «Προηγουμένως, την περίοδο του Σχεδίου Ανάν, είχαν τεθεί επί τάπητος παρόμοια διλήμματα, ωστόσο τίποτα δεν συνέβη». Η απάντηση μου σε τέτοιου είδους, καθόλου αβάσιμες ενστάσεις είναι το εξής: Το έκτακτο διεθνές σκηνικό και οι σαρωτικές εξελίξεις που έχουν διαμορφώνονται στην Ανατολική Μεσόγειο και Μέση Ανατολή το 2020 είναι άνευ προηγουμένου. Οδεύουμε προς νέα τελική διάσκεψη στο Κυπριακό την ώρα που οι εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο βρίσκονται σε οριακό σημείο. Επίσης, η τ/κ κοινότητα δίνει σήμερα έναν πρωτοφανή αγώνα για να κρατηθεί σε αυτά τα εδάφη έχοντας τον χρόνο να κυλά εναντίον της.
Κλείνουμε με ένα τελευταίο ερώτημα-πιθανή ένσταση του αναγνώστη: Δηλαδή πρέπει να επενδύσουμε όλες τις ελπίδες μας στον Ακιντζί για την επίλυση του Κυπριακού; Απαντάμε με όσο το δυνατόν πιο απλό τρόπο: Όχι φυσικά. Ο Ακιντζί δεν κρατά στο χέρι του μαγικό ραβδί για την λύση. Η λύση εξαρτάται από πολλούς παράγοντες και κυρίως από εμάς τους ίδιους. Επίσης, εξαρτάται από την τελική απόφαση που θα λάβουμε για το ποια φόρμουλα λύσης επιθυμούμε να υιοθετήσουμε στο Κυπριακό, αλλά και από την ριζική αναδιοργάνωση του κυπριακού κράτους, το οποίο σύμφωνα με τις πρόσφατες εξελίξεις (κρίσεις, σκάνδαλα, κατηγορίες για διαφθορά) χρειάζεται άμεσα μια σειρά μεταρρυθμίσεων για να εναρμονιστεί με τα σύγχρονα δημοκρατικά-ευρωπαϊκά πρότυπα.
