Πριν από λίγες ώρες, οι τουρκικές διωκτικές αρχές έθεσαν υπό κράτηση δυο ξένους πράκτορες. Η επιχείρηση της αστυνομίας ήρθε ύστερα από πολλούς μήνες παρακολούθησης των κινήσεων και επαφών των δυο πρακτόρων. Οι Τούρκοι εισαγγελείς δεν αποκλείουν το γεγονός ότι οι δυο πράκτορες σχεδίαζαν δολοφονίες σημαντικών προσωπικοτήτων και επεισόδια που θα προκαλούσαν αναστάτωση στην Τουρκία.
Πρόκειται για δυο άτομα που, σύμφωνα πάντα με πληροφορίες από τον τουρκικό τύπο, είναι πολίτες των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και βρισκόντουσαν στο στόχαστρο της Άγκυρας εδώ και πολύ καιρό. Οι τουρκικές αρχές σχετίζουν την δράση αυτών των ατόμων στην Τουρκία με την δολοφονία του Σαουδάραβα δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι (Τζεμάλ Κασικτσί).
Το σκεπτικό της Τουρκίας για την τελευταία εξέλιξη έχει ως εξής: Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα συνεργάζονται με την Σαουδική Αραβία για να πλήξουν τα τουρκικά συμφέροντα τόσο στο εσωτερικό της χώρας όσο και στο εξωτερικό. Οι αραβικές μοναρχίες δεν βλέπουν με καλό μάτι τις κινήσεις της Τουρκίας στην ευρύτερη περιοχή. Προβληματίζονται για την εμπλοκή και τον πρωταγωνιστικό ρόλο της Τουρκίας στο Κατάρ και στην Συρία. Επίσης, επιχειρούν να μπλοκάρουν τα βήματα της Τουρκίας στην βόρεια Αφρική και στην Μέση Ανατολή. Ακόμη, προβληματίζονται για τις σχέσεις της Τουρκίας με το Ιράν και την Ρωσία.
Σύμφωνα λοιπόν, με την Άγκυρα πίσω από τους προαναφερόμενους προβληματισμούς των αραβικών μοναρχιών κρύβονται ξένοι παράγοντες. Οι ΗΠΑ, η Γαλλία, η Ε.Ε. και η Αίγυπτος ενορχηστρώνουν τα δικά τους, ιδιαίτερα σχέδια για την ευρύτερη περιοχή. Σε αυτήν την επισήμανση, για λογαριασμό της Αθήνας και Λευκωσίας, ξεχωρίζει η ιδιαίτερη αναφορά της Άγκυρας στον ρόλο της Αιγύπτου στις τελευταίες εξελίξεις στην περιοχή.
Ως γνωστόν από τα μέσα του 2013, δηλαδή την περίοδο του στρατιωτικού πραξικοπήματος στην Αίγυπτο, η συγκεκριμένη γειτονική χώρα αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα στις σχέσεις της με την Τουρκία. Παρά την συνέχιση των εμπορικών σχεδίων (πριν από λίγο καιρό η Τουρκία ξεκίνησε να αγοράζει εκ νέου φυσικό αέριο από την Αίγυπτο), οι διμερείς διπλωματικές σχέσεις δεν έχουν επιστρέψει ακόμη σε τροχιά ομαλότητας. Η Άγκυρα δεν αναγνωρίζει το πραξικοπηματικό καθεστώς της Αιγύπτου. Η δε, Αίγυπτος δεν βλέπει με καλό μάτι την εμπλοκή της Τουρκίας σε υποθέσεις που θεωρεί η ίδια «εθνικού ενδιαφέροντος». Ο συγκεκριμένος προβληματισμός φέρνει κοντά την Αίγυπτο στον άξονα Ισραήλ-Κύπρου-Ελλάδας. Στο πρόσωπο του Κύπριου Προέδρου και του Έλληνα Πρωθυπουργού, ο Αιγύπτιος Πρόεδρος βλέπει έμπιστους συνεργάτες που αντιστέκονται στις περιφερειακές βλέψεις της Τουρκίας του Ρετζέπ Ταγγίπ Ερντογάν, ο οποίος διεκδικεί ηγετικό ρόλο στον σουνιτικό μουσουλμανικό κόσμο.
Σήμερα, ο ανταγωνισμός της Τουρκίας με την Αίγυπτο κορυφώνεται σε τρία πεδία. Στην Λιβύη, η Αίγυπτος παρασκηνιακά υποστηρίζει τις δυνάμεις του στρατηγού Χαλίφα Χάφταρ, ο οποίος πολιορκεί την Τρίπολη, η οποία είναι η έδρα των πολιτικών δυνάμεων και της κυβέρνησης που αναγνωρίζεται από την διεθνή κοινότητα. Η Τουρκία ελπίζει ότι σταδιακά αυτήν την κυβέρνηση θα ελέγξουν συντηρητικές δυνάμεις, το Κίνημα των Μουσουλμάνων Αδελφών, με τις οποίες διατηρεί στενή συνεργασία.
Αξίζει να σημειωθεί ότι πριν από λίγο καιρό, παράγοντες της Λιβύης κατήγγειλαν διεθνώς την Τουρκία με το σκεπτικό ότι παρέχει πολεμοφόδια και υποστήριξη σε ένοπλες ομάδες τζιχαντιστών. Η Τουρκία απάντησε αυτήν την κίνηση συνεχίζοντας την βοήθεια που παρέχει σε ένοπλες δυνάμεις της Λιβύης και στέλνοντας στα περίχωρα των χωρικών υδάτων αυτής της χώρας το ναυτικό της, το οποίο έπληξε το εμπόριο των ναρκωτικών, το οποίο αποτελεί βασική πηγή εσόδων για τους αντίπαλους τους. Οι δυνάμεις του Χαφτάρ ανταπόδωσαν στα «πυρά» της Άγκυρας αποκαλύπτοντας ότι η Τουρκία μεταφέρει πολεμιστές από την Συρία στο πολεμικό πεδίο της Λιβύης.
Ένα δεύτερο πεδίο αντιπαράθεσης Τουρκίας-Αιγύπτου αποτελεί το πολιτικό προσκήνιο του Σουδάν. Ως γνωστόν πριν από λίγο καιρό, μια λαϊκή εξέγερση είχε ως αποτέλεσμα την ανατροπή του καθεστώτος του Αλ Μπασίρ, ο οποίος διατηρούσε στενές και φιλικές σχέσεις με τον κ. Ερντογάν και την κυβέρνηση του. Πριν από λίγο καιρό, η κυβέρνηση του Σουδάν είχε υπογράψει σημαντικές συμφωνίες με την Τουρκία και είχε παραχωρήσει στην γειτονική χώρα ένα νησί, το οποίο φέρει γεωστρατηγική σημασία.
Σήμερα, στην περίπτωση του Σουδάν, η Τουρκία βρίσκεται στο πλευρό των συντηρητικών ομάδων που διεκδικούν την εξουσία και εξακολουθεί να συνομιλεί με τους ανθρώπους του «ancient regime». Η δε, Αίγυπτος ενορχηστρώνει παρασκηνιακά τις κινήσεις των στρατιωτικών και παραγόντων που επιχειρούν να ανοίξουν τον δρόμο για νέες εξελίξεις στην χώρα.
Τέλος, η Κύπρος και τα ενεργειακά διαδραματίζουν το τρίτο μεγάλο πεδίο αντιπαράθεσης στον άξονα Αιγύπτου-Τουρκίας. Η Αίγυπτος επιχειρεί να αναδειχθεί ως μοναδικός ενεργειακός κόμβος της περιοχής που θα τροφοδοτεί μελλοντικά την Ευρώπη με το φυσικό αέριο της περιοχής. Τον ίδιο ρόλο διεκδικεί και η Τουρκία. Στο επίκεντρο αυτής της αντιπαράθεσης βρίσκεται η Κύπρος, καθώς η επιτυχία του τουρκικού σχεδίου εξαρτάται από τον ενδεχόμενο αγωγό φυσικό αερίου που θα περάσει από τα ύδατα και τα εδάφη της.
Προσωπική μου άποψη είναι ότι Ελλάδα και Κύπρο καλούνται να παρακολουθήσουν και να καταγράψουν με μεγάλη προσοχή τις εξελίξεις στον άξονα Αιγύπτου-Τουρκίας. Γνωρίζω πολύ καλά ότι στην Αθήνα και στην Λευκωσία το τελευταίο διάστημα πληθαίνουν οι φωνές που επιθυμούν την τυφλή ένταξη και υπακοή του «ελληνικού άξονα» στις επιταγές και διαταγές της Αιγύπτου και των συμμάχων της. Πρόκειται μια νέα, σύγχρονη παραλλαγή των αναζητήσεων της κυπριακής διπλωματίας της δεκαετίας 1960 (βλπ. Κίνημα Αδεσμεύτων).
Το ερώτημα είναι και μοναδικό: Μακροπρόθεσμα ποιο υπήρξε το αποτέλεσμα της συνεργασίας της Κύπρου με τον άξονα των ανεξάρτητων δυνάμεων; Οι εντυπωσιακές μανούβρες της περιόδου εμπόδισαν την στρατιωτική ήττα και παράδοση του 1974;
Σε τελική ανάλυση, ποιο είναι το βασικό πρόβλημα της Κύπρου; Οι σχέσεις της ε/κ κοινότητας με την τ/κ και την Άγκυρα, ναι ή όχι; Αν ναι, πως προχωρούμε; Με κορύφωση περιφερειακού ανταγωνισμού; Είμαστε έτοιμοι για τις επιπτώσεις μιας τέτοιας επιλογής; Τι θα πράξουμε λ.χ. σε περίπτωση που όπως συνέβη πρόσφατα στο ζήτημα του εμπορίου του φυσικού αερίου, Αίγυπτος και Τουρκία επιλέξουν να λύσουν ειρηνικά και διπλωματικά τις διαφορές τους; Τα ερωτήματα είναι πολλά…
