Συνομιλία με πηγή που παρακολουθεί από κοντά τις εξελίξεις, από την σκοπιά της ηγεσίας του Μουσταφά Ακιντζί, για τα δρώμενα κατά την διάρκεια της πρόσφατης συνάντησης των δυο ηγετών με την προσωρινή ειδική σύμβουλο του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ στο Κυπριακό… Νέα πολιτική τρικυμία στο Κυπριακό με όλα τα ενδεχόμενα να παραμένουν ανοιχτά…
«Δεν μπορούμε να αποδεχθούμε αυτά που εισηγείται ο Νίκος Αναστασιάδης. Το ζήτημα της πολιτικής ισότητας είναι κόκκινη γραμμή και ο ε/κ ηγέτης το γνωρίζει πολύ καλά», σημειώνει η πηγή μας. Με έντονο προβληματισμό, η πηγή μας προσθέτει τα εξής: «Πως είναι δυνατόν να αποδεχθούμε μια ομοσπονδία δίχως την αποτελεσματική συμμετοχή, την μια θετική ψήφο, και την εκ περιτροπής προεδρία; Χωρίς αυτές τις πρόνοιες οι ε/κ θα έπαιρναν αυτό που ζητούσαν ανέκαθεν και εμείς ουσιαστικά τίποτα. Το βόρειο τμήμα του νησιού θα ενσωματωνόταν στην Κυπριακή Δημοκρατία, με τους τ/κ να εξασφαλίζουν καθεστώς μειονότητας με ενισχυμένες εξουσίες, χωρίς ωστόσο ίση και ουσιαστική συμμετοχή στους μηχανισμούς λήψης αποφάσεων».
Λίγες ημέρες μετά την παραπάνω συνομιλία και λίγα εικοσιτετράωρα πριν τις κρίσιμες συναντήσεις των δυο ηγετών με τον Γ.Γ. ΟΗΕ, επαφή αυτήν την φορά με πηγή που γνωρίζει πολύ καλά τα δρώμενα στην ε/κ πλευρά… Η πηγή μας καταθέτει την ε/κ οπτική γωνία σε έντονο ύφος: «Που ακούστηκε σιορ, η πλειοψηφία να παρέχει απλόχερα σε μια μειοψηφία τα δικαιώματα που αναλογούν σε μια πληθυσμιακή πλειοψηφία, (δηλαδή σε μια) μεγάλη γλωσσική, εθνική ή θρησκευτική ομάδα ενός τόπου; Θα μπορούσε να αποδεχθεί ποτέ η ε/κ κοινή γνώμη την παροχή δικαιωμάτων συνδιαχείρισης του κράτους και των ευαίσθητων ζητημάτων του στους τ/κ; Ακόμη και αν γινόταν κάτι τέτοιο αποδεκτό, ποιος θα μας εγγυόταν ότι η Τουρκία, η οποία στην νέα περίοδο θα είχε μερίδιο λόγου σε ολόκληρη την Κύπρο, (δηλαδή) στον βορρά που ελέγχει άλλωστε de facto αλλά και στις ελεύθερες περιοχές όπου εφαρμόζεται το ευρωπαϊκό κεκτημένο, δεν θα επιβάλλει τις δικές της απόψεις, την δική της ατζέντα στο δικοινοτικό κράτος; Μια Κύπρος που θα εξαρτάται από τα «θέλω» και τις επιλογές της Τουρκίας δεν θα σήμαινε την επιτυχία του παλαιού στόχου της γειτονικής χώρας, δηλαδή τον έλεγχο ολόκληρης της Κύπρου ως περιοχή-φυσική προέκταση της Ανατολίας στην Ανατολική Μεσόγειο;»
Παραθέτοντας τις προαναφερόμενες, δυο συγκρουόμενες απόψεις, υπογραμμίζω ότι και οι δυο προσεγγίσεις φέρουν «δόσεις αλήθειας» και αντικατοπτρίζουν τις βασικές φοβίες των κατοίκων και στις δυο πλευρές της Πράσινης Γραμμής. Από την περίοδο του ενωτικού δημοψηφίσματος και οι δυο κοινότητες «έμαθαν» και «συνήθισαν» να φοβούνται η μια την άλλη. Οι τ/κ φοβούνται την ηγεμονία των ε/κ και οι ε/κ αυτήν της Τουρκίας. Σε ένα διχοτομημένο νησί δεν υπάρχει πιο φυσιολογικό αποτέλεσμα από μια «ιστορική διαδικασία» που είχε ως εφαλτήριο βήμα το εθνικιστικό αφήγημα (το τουρκικό και ελληνικό έθνος-κράτος).
Παρά το «φυσιολογικό» υπόβαθρο των φόβων των Κυπρίων, θεωρώ ότι σε μια στιγμή που διακυβεύεται το μέλλον ολόκληρου του νησιού και της προοπτικής της επανένωσης, τίθεται ένα εξίσου σημαντικό ερώτημα: Ποια θα είναι η τελική επιλογή του Κύπριου απέναντι στον φόβο; Θα τον ελέγξει ή θα ελεγχθεί από αυτόν; Αν πρόκειται να συμβεί το πρώτο, ποια λύση θα αποτελέσει την διέξοδο; Έχω την εντύπωση ότι στην απάντηση του τελευταίου ερωτήματος ρόλο κλειδί διαδραματίζει το στοιχείο της ικανοποίησης-συμφέροντος.
Επιχειρώ να εξηγήσω την λογική μου με δυο αντί-ερωτήματα: Ποιο θα είναι το αποτέλεσμα σε περίπτωση που ο τ/κ πει «όχι» στην «ηγεμονία των ε/κ» και οι ε/κ στις μελλοντικές βλέψεις της Τουρκίας; Το συγκεκριμένο αποτέλεσμα θα ικανοποιεί (θα εξυπηρετεί) αυτόν, τον οποίο επέλεξε το «όχι»;
Νομίζω πως πλέον όλοι γνωρίζουν πολύ καλά αυτό που θα συμβεί σε περίπτωση που η Κύπρος επιλέξει να αρνηθεί τον ομοσπονδιακό συνεταιρισμό. Σε μια τέτοια περίπτωση όλοι οι δρόμοι θα οδηγούν στην Ρώμη, δηλαδή στην διχοτόμηση. Σε μια τέτοια περίπτωση η τ/κ κοινότητα θα συνεχίσει την κοινή πορεία της με την Τουρκία, με όλες τις επιπτώσεις που θα συνοδεύουν αυτήν την διαδικασία και η ε/κ πλευρά θα παραμείνει ως η μοναδική κυρίαρχη ευρωπαϊκή δύναμη σε ένα μόνο κομμάτι του νησιού. Εκ πρώτης όψεως και οι δυο πλευρές εξασφαλίζουν αυτό που επιδιώκουν: Οι τ/κ δεν μετατρέπονται σε μειονότητα του δικοινοτικού κράτους και οι ε/κ αναχαιτίζουν τις τουρκικές βλέψεις στα νέα σύνορα του νησιού. Όλα δείχνουν ότι σε πρώτη φάση προκύπτει το στοιχείο της ικανοποίησης (η κατοχύρωση του συμφέροντος).
Ωστόσο, προκύπτει και το εξής ερώτημα: Έχει συνέχεια και μέλλον αυτή η πρώτη «ικανοποίηση»; Τι θα πράξει λ.χ. ο τ/κ σε περίπτωση που κανένα από τα εναλλακτικά σχέδια για την «ΤΔΒΚ» δεν πετύχουν, και το βόρειο κομμάτι του νησιού μετεξελιχθεί σε ένα είδος ζώνης ελεύθερου εμπορίου της Τουρκίας; Τι θα απογίνουν οι υπερασπιστές των πολιτικών και κοινωνικοοικονομικών δομών-συμφερόντων που σήμερα προειδοποιούν τους συμπολίτες τους για τις «ηγεμονικές βλέψεις» των ε/κ; Ποια θα είναι η εναλλακτική λύση της ε/κ πλευράς όταν η ευρωπαϊκή Κυπριακή Δημοκρατία θα συνορεύει με Δημοκρατία της Τουρκίας των 82 εκ., η οποία δεν θα έχει επιλύσει τα προβλήματα της ούτε με την Λευκωσία, ούτε και με την Ε.Ε.; Πως θα αντιμετωπιστούν οι μονάδες των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων στα νέα σύνορα μετά την αποχώρηση της ειρηνευτικής δύναμης; Τι θα απογίνουν οι 85.000 πολίτες της ΚΔ που θα εγκλωβιστούν στην τουρκική ζώνη ελεύθερου εμπορίου της Κύπρου;
Θέτοντας τα παραπάνω ερωτήματα, στόχος μου δεν είναι ο «εκφοβισμός» Κύπριων πολιτών, όπως θα ισχυρίζονταν ε/κ και τ/κ οπαδοί της εθνικιστικής ρητορικής. Η λογική μου είναι απλή: Εάν ηττηθεί η Κύπρος από τις ίδιες τις φοβίες της στο Κυπριακό, μετά από μια ενδεχόμενη μικρή παρένθεση, θα ακολουθήσει μια νέα περίοδος γεμάτη με ασάφεια και πολλά αναπάντητα ερωτήματα. Καιρός λοιπόν, να αναμετρηθούμε με τις φοβίες μας, με τον ίδιο μας τον εαυτό.
