Ο όρος-κίνημα «ρεαλισμός» είναι άκρως «ταξικός» και ταυτόχρονα ιστορικός. Οι ρίζες του χάνονται στην Γαλλική Επανάσταση. Παράλληλα με την ανάδυση των μεσαίων και οικονομικά ασθενέστερων τάξεων στο προσκήνιο της ιστορίας, διανοούμενοι και καλλιτέχνες της Δύσης επιλέγουν να εστιάσουν στο «res (πράγμα)», στην συνολική εικόνα που παρουσιάζει η σύγχρονη κοινωνικοπολιτική πραγματικότητα. Ο «ρεαλισμός (res + alis, realis, realism, realismus)» λοιπόν, αναδεικνύεται λίγο μετά την Γαλλική Επανάσταση ως ένα κίνημα-στάση ζωής αλλά και αντίδρασης απέναντι στο «ιδεατό» πολιτικό και ταξικό κύρος των ανώτερων τάξεων οι οποίες αμφισβητούν τα υπόλοιπα στρώματα της κοινωνίας κατά την διάρκεια του 19ου και 20ου αιώνα.
Ο όρος «ρεαλισμός» πραγματοποιεί είσοδο στο πολιτικό προσκήνιο της Κύπρου στις αρχές του 2021 με πρωτοβουλία της άρχουσας τάξης του τόπου η οποία, όπως δείχνουν οι τελευταίες εξελίξεις, επιχειρεί να γυρίσει σελίδα στο Κυπριακό ζήτημα ενώ την ίδια στιγμή δέχεται απανωτά πλήγματα από πολλές κατευθύνσεις (βλπ. σκάνδαλα, υπόθεση Αλ Τζαζίρα, «ολισθήσεις» σε Κυπριακό, διαχείριση πανδημίας κ.α.). Σε μια περίοδο λοιπόν που η νέα τουρκοκυπριακή ηγεσία τοποθετεί στο επίκεντρο της νέας ρητορικής της για το Κυπριακό την αρχή της «κυριαρχικής ισότητας», στην ε/κ πλευρά ανοίγει ο φάκελος των «ρεαλιστικών μορφών λύσης του κυπριακού» (βλπ. Προηγούμενα δημοσιεύματα της «Κ», σχετική δήλωση του θρησκευτικού ηγέτη των Ορθόδοξων Χριστιανών της Κύπρου και τις σχετικές εξελίξεις). Με άλλα λόγια, σε αντίθεση με την μετά-επαναστατική περίοδο στην Γαλλία (19ος αιώνα), κατά την διάρκεια της οποίας ο «ρεαλισμός» αποτέλεσε ένα είδος εργαλείου-μέσου-όπλου του διανοούμενου και του καλλιτέχνη για να «απαντήσει» στο «φαντασιακό πλαίσιο» των ξεπεσμένων οικονομικά ανώτερων τάξεων της Ευρώπης, στην Κύπρο του 2021, η άρχουσα τάξη επιστρατεύει το «realis» για να διαιωνίσει την πρωτοκαθεδρία της στο πολιτικό-ταξικό προσκήνιο μέσα από την αναπροσαρμογή της στρατηγικής της ε/κ πλευράς στο Κυπριακό (βλπ. Επερχόμενες βουλευτικές εκλογές).
Προσωπική άποψη του αρθρογράφου είναι ότι πέρα από τα βασικά κίνητρα που βρίσκονται πίσω από την εν λόγω κίνηση της κυπριακής άρχουσας τάξης, προκύπτει ένα βασικό ερώτημα για ολόκληρη την Κύπρο και κυρίως για την μεγαλύτερη κοινότητα του νησιού: Τι χρειάζεται στην πραγματικότητα ολόκληρο το νησί για την εξασφάλιση της πολυπόθητης λύσης μια ώρα αρχύτερα; Τον (υποτιθέμενο νέο) ρεαλισμό της άρχουσας τάξης ή κάτι άλλο;
Όπως παρατηρήσατε παραπάνω συνοδεύω τον όρο «ρεαλισμό» με τον όρο «υποτιθέμενο νέο» μέσα σε παρένθεση. Και αυτό διότι φέρω σοβαρές ενστάσεις για το αν η επιστράτευση του «realismus» την παρούσα στιγμή συνιστά μια καινοτομία ή όχι. Για το συγκεκριμένο ζήτημα το βασικό ερώτημα είναι πολύ απλό. Ποιος από τους βασικούς πρωταγωνιστές στο Κυπριακό, τουλάχιστον από τα μέσα του 20ου αιώνα μέχρι σήμερα, δεν ήταν ρεαλιστής; Οι προηγούμενες ε/κ ηγεσίες, οι οποίες μέχρι το 1974 δεν είχαν άλλο στόχο παρά την προσάρτηση της Κύπρου στην Ελλάδα, δεν ήταν άραγε ρεαλιστές; Στην Κύπρο του 1960 δεν ζούσαν περίπου 440.000 ε/κ και 100.000 τ/κ; Με βάση λοιπόν την αρχή της αυτοδιάθεσης-θεμέλιος λίθος του ΟΗΕ, η «Ένωσις» δεν αποτελούσε μονόδρομο για την Κύπρο εφόσον η πλειοψηφία του ντόπιου πληθυσμού επιθυμούσε να μετατραπεί σε κομμάτι του ελληνικού έθνους-κράτους; Την ίδια στιγμή, οι οπαδοί του «Taksim» δεν ήταν άραγε ρεαλιστές, με βάση την δική τους ιδιαίτερη ανάγνωση των τότε δεδομένων; Οι 100.000 πολίτες της Κύπρου δεν θα μπορούσαν με την υποστήριξη των 27 εκ. πολιτών της Τουρκίας (πληθυσμός της Τουρκίας το 1960) να «αρπάξουν» ένα κομμάτι του νησιού και να το προσαρτήσουν στην Τουρκία σε συνθήκες Ψυχρού Πολέμου; Με την ίδια λογική, λίγο μετά το 1974, ο Ραούφ Ντενκτάς δεν ήταν «ρεαλιστής» όταν στόχευε σε ένα είδος συνομοσπονδίας; Η Κύπρος δεν είχε ήδη διχοτομηθεί de facto; Οι Τούρκοι στρατηγοί δεν οικοδομούσαν στο βόρειο κομμάτι του νησιού μια εναλλακτική κρατική υπόσταση; Τότε γιατί να μην συμπεριλαμβανόταν στο «Σύνταγμα» της «ΤΔΒΚ» μια ρήτρα που θα άφηνε ανοιχτή την πόρτα σε αυτήν την προοπτική; Παράλληλα, οι ε/κ ηγεσίες μετά το τραγικό καλοκαίρι του 1974 δεν ήταν άραγε γνήσια τέκνα της σχολής του ρεαλισμού, όταν από την δική τους σκοπιά επέμεναν στην σημασία της ομοσπονδίας ως βασικό εργαλείο της επανάκτησης του ελέγχου ολόκληρης της επικράτειας του κυπριακού κράτους;
Εν συντομία λοιπόν, με εξαίρεση την οπτική γωνία της ακροδεξιάς (τουρκόφωνη και ελληνόφωνη), η οποία «βλέπει» την λύση του Κυπριακού ως μια μιλιταριστική-τελική αναμέτρηση του «Τουράν» με τον Ελληνισμό στα εδάφη και στα περίχωρα της Κύπρου, όλες οι προηγούμενες και σημερινές ε/κ και τ/κ ηγεσίες τήρησαν στην πραγματικότητα μια ρεαλιστική στάση στο Κυπριακό, πάντα από την δική τους ιδιόρρυθμη οπτική γωνία. Το βασικό πρόβλημα, το οποίο αντιμετωπίζουμε σήμερα στο Κυπριακό δεν είναι το «realis» (αυτό υφίσταται ήδη de facto) άλλα η εύρεση της συντομότερης βιώσιμης οδού προς την κατεύθυνση της λύσης.
Με απλά λόγια λοιπόν, στην «δική μας πλευρά της Πράσινης Γραμμής» δεν υπάρχει καμία ανάγκη «να ανακαλύψουμε εκ νέου την Αμερική». Το παλιό, από πολλές απόψεις ξεπεσμένο «realis» της άρχουσας τάξης είναι ήδη γνωστό. Αυτό που υπολείπεται είναι να βρούμε τον βασικό πρωταγωνιστή της λύσης, δηλαδή την ειρηνική, φιλική συνύπαρξη-συνεργασία των δυο κοινοτήτων του νησιού. Είναι ακατανόητο το να παρασέρνεται ολόκληρη η κοινωνία πίσω από τεχνάσματα της Άγκυρας ή τα πυροτεχνήματα της ντόπιας άρχουσας τάξης, και να περιορίζεται στο «σερβίρισμα ξαναζεσταμένου φαγητού» σε μια ελκυστική για πολλούς συσκευασία (λ.χ. «νέος ρεαλισμός»). Δεν θα πρέπει εν ολίγοις, όταν να μας δείχνουν το φεγγάρι εμείς να βλέπουμε το δάκτυλο. Γιατί δεν λύνεται το Κυπριακό; Εξαιτίας της αδιαλλαξίας της Τουρκίας, και τις παρεμβάσεις των ξένων παραγόντων ή μήπως επειδή παραγνωρίζουμε την βασική παράμετρο της λύσης: Για την ενωμένη Κύπρο χρειαζόμαστε τόσο τον ε/κ όσο και τον τ/κ και φυσικά την συμφιλίωση και την συνεργασία τους. Μπορεί τα εμπόδια να είναι πολλά (λ.χ. οι τρικλοποδιές της τουρκικής ή ξένης διπλωματίας) αλλά η πραγματικότητα είναι μια και μοναδική: Ο υποτιθέμενα «νέος ρεαλισμός» δεν πρόκειται να φέρει βιώσιμη ευμάρεια, ευτυχία και ασφάλεια στον μέσο ε/κ υπό την σκέπη ενός ξεχωριστού ε/κ κράτους που θα είναι εδαφικά και κυριαρχικά περιορισμένο σε ένα κομμάτι του νησιού. Και αυτό διότι, την επόμενη ημέρα της διχοτόμησης, όπως και αν είναι αυτή, ρεαλιστική ή μη, οι υφιστάμενες πραγματικότητες θα μετατρέψουν την Τουρκία στον γείτονα της Κυπριακής Δημοκρατίας που θα βρίσκεται λίγα μόλις μέτρα από το Λήδρα Πάλας.
