Του Πάμπου Παπαγεωργίου
Η εποχή που ζούμε χαρακτηρίζεται από τη μεγάλη ανάπτυξη στον χώρο της αυτοματοποίησης και της τεχνητής νοημοσύνης. Αυτές οι εξελίξεις επηρεάζουν ήδη την αγορά εργασίας και θα την επηρεάσουν ακόμα περισσότερο. Υπολογίζεται ότι σε μερικές δεκαετίες τα μισά επαγγέλματα θα είναι πολύ διαφορετικά από τα σημερινά. Στην Κύπρο το θέμα αυτό συζητείται ελάχιστα. Ίσως να επικρατεί η εντύπωση ότι πιο πολύ από τις εξελίξεις επηρεάζονται τα τεχνικά επαγγέλματα και εφόσον ο τεχνικός τομέας δεν είναι τόσο αναπτυγμένος, δεν πρόκειται να υπάρξουν μεγάλες αλλαγές. Όμως οι εξελίξεις σχετικά με το τι μπορούν να κάνουν πια οι μηχανές αφορούν ένα τεράστιο εύρος επαγγελμάτων που εκτείνεται και στα λεγόμενα επαγγέλματα του λευκού κολάρου. Καταρχάς, όσον αφορά το μέγεθος των αλλαγών, που θα επέλθουν σε μία ή δύο δεκαετίες, ίσως αυτή να είναι ισοδύναμη με τη μηχανοποίηση της γεωργίας ή την είσοδο των κομπιούτερ στον επαγγελματικό χώρο. Το πρώτο φαινόμενο μείωσε κατά πολύ την απασχόληση στη γεωργία, συνέβη όμως σταδιακά με αποτέλεσμα να μην επιφέρει άνοδο της ανεργίας. Το δεύτερο φαινόμενο άλλαξε τη μορφή πολλών επαγγελμάτων.
Ποια επαγγέλματα κινδυνεύουν περισσότερο; Εκ πρώτης όψεως εκείνα τα οποία έχουν μέσα το στοιχείο της επαναλαμβανόμενης εργασίας και πολύ περισσότερο εκείνα που γίνονται με τα χέρια. Για τη δήλωση αυτή, όμως, υπάρχουν επιφυλάξεις. Μία μηχανή ή ένα ρομπότ δεν μπορεί να κάνει πολλές χειρωνακτικές εργασίες μαζί, όπως το να κουρέψει το γρασίδι, να βάψει τον τοίχο και να οδηγήσει το αυτοκίνητο. Επίσης, κάποια επαγγέλματα θα μπορούσαν να αυτοματοποιηθούν, αλλά αυτό θα είχε κοινωνικό κόστος. Δεν θα ήθελε κάποιος να τον σερβίρει ένα ρομπότ, ούτε θα πήγαινε να παρακολουθήσει ένα κονσέρτο που ο βιολιστής θα είναι μια μηχανή. Επίσης, υπάρχουν δουλειές του λευκού κολάρου που σε μεγαλύτερη έκταση θα διεκπεραιώνονται από μηχανές, όπως η επεξεργασία ή ανάλυση στοιχείων. Το πιο πιθανόν είναι ότι αλγόριθμοι σύντομα θα καθορίζουν αν η τράπεζα θα μας εγκρίνει ή όχι ένα δάνειο.
Γενικά σε μία ή δυο δεκαετίες πολλά αυτοκίνητα θα κινούνται χωρίς οδηγό, οι παραδόσεις θα γίνονται από drones και οι αλγόριθμοι θα είναι σε θέση να μας δώσουν νομικές ή ιατρικές συμβουλές. Πάντως, μια κατηγορία επαγγελμάτων που δεν κινδυνεύει δραματικά είναι όσα έχουν να κάνουν με την προσωπική επαφή. Σε αυτά περιλαμβάνονται τα ιατρικά και παραϊατρικά επαγγέλματα, οι γυμναστές, σερβιτόροι, δάσκαλοι κ.λπ. Βεβαίως, θα αλλάξουν πολλά από τα εργαλεία αυτών των επαγγελμάτων. Υπάρχουν φόβοι ότι με την εξέλιξη της τεχνολογίας των έξυπνων μηχανών και των ρομπότ πολλοί άνθρωποι θα βρεθούν χωρίς δουλειά. Αν κρίνουμε, όμως, από το τι συνέβη σε προηγούμενες μεγάλες τεχνολογικές επαναστάσεις, αυτοί οι φόβοι μάλλον είναι αβάσιμοι. Εκείνο, όμως, που θα αλλάξει πολύ είναι το τοπίο της αγοράς εργασίας. Κάποια επαγγέλματα θα εκλείψουν, άλλα θα πρωτοεμφανιστούν και τα πιο πολλά θα αλλάξουν. Γι’ αυτό χρειάζεται να παρακολουθούμε τις εξελίξεις και να προβληματιζόμαστε και στην Κύπρο για τα θέματα αυτά.
