Του Παύλου Ξανθούλη
Τρόμαξα διαβάζοντας την εισήγηση του ύπατου αρμοστή της Βρετανίας στην Κύπρο, του κ. Στίβεν Λίλι (Stephen Lillie), ο οποίος υπέδειξε μέσα από τη συνέντευξή του στην «Καθημερινή», ότι «χρειάζεται να χρησιμοποιήσουμε λίγη φαντασία και δημιουργικότητα, ώστε να εξυπηρετήσουμε τα συμφέροντα των δυο κοινοτήτων, περιλαμβανομένης της ανάγκης για ασφάλεια». Αυτή η φαντασία και η δημιουργικότητα που προφανώς έχει ο κ. Λίλι και η χώρα που εκπροσωπεί και την οποία, όπως απορρέει από τα λεγόμενά του, εμείς στερούμαστε, σε ποια κατεύθυνση θα κινείται;
Δηλαδή, τι είδους φαντασία έχει ο κ. Λίλι που εμείς δεν έχουμε και μας καλεί να την αποκτήσουμε; Και πώς αυτή η φαντασία του ύπατου αρμοστή της Βρετανίας θα μορφοποιηθεί σε μια λύση του Κυπριακού; Και εμείς που δεν μπορούμε να φανταστούμε το εύρος της φαντασίας του κ. Λίλι και της χώρας που εκπροσωπεί, τι να αναμένουμε;
Είπε και άλλα πολλά ο κ. Λίλι στη συνέντευξή του στη «Κ», προσπαθώντας εμφανώς να εξάψει την περιορισμένη φαντασία μας. Αφενός, επιχειρώντας να δώσει κατεύθυνση στους «ιθαγενείς» του νησιού, άδειασε την ελληνοκυπριακή ηγεσία και τον ίδιο τον πρόεδρο Αναστασιάδη, που επιθυμούν επανέναρξη των συνομιλιών από το σημείο που κατέρρευσαν στο Κραν Μοντάνα. Και με ύφος χιλίων αποικιοκρατών, υπέδειξε ότι «η απόπειρα επανεκκίνησης από το σημείο που κατέληξε το Κραν Μοντάνα αποτελεί συνταγή για μακρές και άκαρπες συζητήσεις», θέση που ταυτίζεται με αυτή της τουρκικής πλευράς. Αφετέρου, μας εξήγησε ότι ως Βρετανία, «μοιραστήκαμε ιδέες, σε μια προσπάθεια να ενθαρρύνουμε την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων. Μιλάμε για άτυπες ιδέες, όχι ένα συμπαγές σχέδιο…». Μάλιστα! Όχι, ότι δεν το ξέραμε, αλλά πλέον ο ίδιος ο Βρετανός διπλωμάτης ομολογεί ότι η χώρα του παρεμβαίνει, υποβάλλοντας «άτυπες ιδέες» στο Κυπριακό, κάτι που δεν έχει κανένα δικαίωμα να πράττει. Ούτε ο ίδιος ο ΟΗΕ δεν έχει πλέον τέτοια δυνατότητα, πόσω μάλλον το Λονδίνο που έχει χάσει εδώ και πολλά χρόνια την έξωθεν καλή μαρτυρία, για ευνόητους λόγους που σχετίζονται με την απροκάλυπτη στήριξη των τουρκικών θέσεων, αλλά και τις τρικλοποδιές που βάζει στην Κυπριακή Δημοκρατία.
Σημειώνεται πάντως ότι ο κ. Λίλι απέρριψε ότι οι ιδέες αυτές που σερβίρει το Λονδίνο παραπέμπουν στις πληροφορίες που «κάποιοι» επεχείρησαν να περιγράψουν. Όταν όμως όλες αυτές οι απαράδεκτες βρετανικές ιδέες «περιγράφηκαν» ευκρινώς στα ΜΜΕ, ο κ. Λίλι επέλεξε να προβεί σε διάβημα προς το κυπριακό ΥΠΕΞ για τις διαρροές, επιβεβαιώνοντας ουσιαστικά το περιεχόμενό τους. Στο πλαίσιο των οποίων το Λονδίνο υποβάλλει υπό τύπον «άτυπων ιδεών», ότι οι δύο κοινότητες, «ως κοινοτικά κυρίαρχα κρατίδια, θα ιδρύσουν την Κυπριακή Ομοσπονδιακή Δημοκρατία…», εκχωρώντας προφανώς την κυριαρχία τους στο κράτος, κάτι που παραπέμπει ευθέως σε συνομοσπονδιακό μοντέλο, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Εάν ωστόσο κάποιος θέλει να αποκτήσει τη «φαντασία και δημιουργικότητα» που απαιτεί ο κ. Λίλι και η Βρετανία, τότε θα μπορούσε ενδεχομένως να βλέπει ως ομοσπονδιακό ή ως αποκεντρωμένα ομοσπονδιακό το εν λόγω συνομοσπονδιακό μοντέλο...
Εμείς πάντως δεν θέλουμε. Ο κ. Λίλι όμως που θέλει, γιατί δεν χρησιμοποιεί τις ευφάνταστες ιδέες του στην περίπτωση της Σκωτίας, η οποία θέλει την ανεξαρτησία της από τη Βρετανία; Θα δώσει κι ένα παγκόσμιο παράδειγμα αν μη τι άλλο, ενισχύοντας τη θέση που διατύπωσε η ηγέτιδα της Σκωτίας Νίκολα Στέρτζον, εξαγγέλλοντας πριν από μερικές μέρες την πρόθεσή της για δημοψήφισμα μετά το τέλος της πανδημίας, στα τέλη του 2023. Ο κ. Λίλι πάντως, στη συνέντευξή του στην «Κ», μας εξήγησε ότι άλλο Κύπρος και άλλο Σκωτία και ότι «στο Ηνωμένο Βασίλειο δεν λειτουργεί ομοσπονδία, αλλά ένα μοναδικό σύστημα μεταβίβασης εξουσιών (devolution), το οποίο αντανακλά στη δική μας ιστορία και τις αντίστοιχες πολίτικες συγκυρίες». Ενδεχομένως να έχουν κάποια βάση αυτά που λέει ο κ. Λίλι.
Όμως είμαι σίγουρος ότι «με τη φαντασία και δημιουργικότητα» που κουβαλούν, τόσο ο ίδιος ο κ. Λίλι, όσο και η Βρετανία, είναι σε θέση να βαπτίσουν την απόσχιση και ανεξαρτητοποίηση της Σκωτίας ως μέρος αυτού του πλαισίου «μεταβίβασης εξουσιών, (devolution όπως λέει και ο ίδιος ο ύπατος αρμοστής)». Ή αν θέλουν ας το ονομάσουν και «αποκεντρωμένη ομοσπονδία» και ας το χρεώσουν στον Νίκο Αναστασιάδη. Εμάς δεν θα μας πειράξει. Στη Σκωτία λοιπόν…
