Του Παύλου Ξανθούλη
Δύο είναι οι μεγάλες επιδιώξεις του Ταγίπ Ερντογάν, σε Κύπρο και Ε.Ε. Πρώτη –και με διαφορά– είναι η αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης της Τουρκίας, κάτι που συνεπάγεται υπερδιπλασιασμό του όγκου ευρωτουρκικών εμπορικών συναλλαγών, από 140 δισεκατομμύρια ευρώ, σε 320 δισεκατομμύρια ευρώ, ετησίως, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την τουρκική οικονομία που ως γνωστόν βρίσκεται σε πορεία ελεύθερης πτώσης. Παράλληλα, στα «εθνικά ζητήματα», ο ηγέτης της Τουρκίας επιδιώκει να διασφαλίσει ότι η τουρκοκυπριακή κοινότητα θα πορευθεί ως «κυρίαρχη» σε έναν «νέο συνεταιρισμό» με την «ελληνοκυπριακή διοίκηση», όπως αποκαλεί η Άγκυρα, την Κυπριακή Δημοκρατία.
Στο πρώτο ζήτημα, η πολιτική συμπεριφορά του ύπατου εκπρόσωπου της Ε.Ε., Γιοσέπ Μπορέλ, είναι αναμφίβολα υποστηρικτική, καθώς οι προτάσεις που υπέβαλε, υπό την «υψηλή εποπτεία» της Άγκελα Μέρκελ, δίνουν το φιλί της ζωής στις επιδιώξεις του Ταγίπ Ερντογάν και στην τουρκική οικονομία. Στο δεύτερο θέμα, το οποίο αφορά στο Κυπριακό, ο επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της Ένωσης άλλα λέει και άλλα κάνει, δημιουργώντας εύλογα ερωτηματικά για τους στόχους που εξυπηρετεί. Από τη μια, η δεδηλωμένη θέση του κ. Μπορέλ ότι η Ε.Ε. δεν μπορεί να αποδεχθεί λύση δύο κρατών στην Κύπρο και από την άλλη η πρόθεσή του να προσκαλέσει στην έδρα της Ε.Ε. τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Ερσίν Τατάρ, είναι αν μη τι άλλο αντιφατικές. Αφενός, γιατί ο κ. Τατάρ εξήγησε στον κ. Μπορέλ προ μερικών εβδομάδων στην κατεχόμενη Λευκωσία ότι συζητάει μόνο ένα πλαίσιο που θα διασφαλίζει την αναγνώριση κυριαρχίας του κατοχικού μορφώματος. Και αφετέρου, γιατί ο ύπατος εκπρόσωπος της Ε.Ε., γνωρίζοντας αυτές τις τουρκικές επιδιώξεις όχι μόνο συνεχίζει να σχεδιάζει επίσκεψη του κ. Τατάρ στις Βρυξέλλες, αλλά όπως πληροφορείται η «Κ», προσβλέπει όπως στο πλαίσιο αυτής της ενδεχόμενης επίσκεψης ο κατοχικός ηγέτης, συναντηθεί με άλλους 3-4 επιτρόπους της Κομισιόν, ως να πρόκειται για αξιωματούχο κράτους της Ε.Ε. που πραγματοποιεί επίσημη επίσκεψη ή έστω επίσκεψη εργασίας στην έδρα της Ε.Ε. Οι σχεδιασμοί και οι ιδέες του κ. Μπορέλ είναι εντελώς διαφορετικές στο ζήτημα της Καταλονίας, από όπου προέρχεται ο ύπατος εκπρόσωπος της Ε.Ε. Δηλώνει «ασυμβίβαστος υπερασπιστής της εδαφικής ακεραιότητας της Ισπανίας» και συνεπώς τάσσεται εναντίον κάθε σκέψης για απόσχιση και ανεξαρτητοποίηση της Καταλονίας. Εξ όσων μάλιστα γνωρίζουμε, ο κ. Μπορέλ δεν είχε καλέσει τον Κάρλες Πουτζδεμόν στην έδρα της Ε.Ε., προκειμένου να εξηγήσει ο ένας στον άλλον τις θέσεις του, όπως επιθυμεί να πράξει στην περίπτωση του Ερσίν Τατάρ. Ούτε επιχείρησε να του κλείσει επαφές και ραντεβού με επιτρόπους και αξιωματούχους της Ε.Ε., δημιουργώντας την εντύπωση επίσημων επαφών ως να πρόκειται για αρχηγό ή έστω αξιωματούχο κράτους, όπως επιδιώκει να πράξει στην περίπτωση Τατάρ.
Αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς, θα πρέπει πάντως να σημειώσουμε ότι στο ζήτημα της Καταλονίας, η ατζέντα του κ. Μπορέλ είναι «προσωπική», ενώ στο ζήτημα της Κύπρου και των ευρωτουρκικών σχέσεων, η ατζέντα του είναι «γερμανική». Αυτό βεβαίως δεν αποτελεί ελαφρυντικό για έναν άνθρωπο ο οποίος διετέλεσε πρόεδρος της Ευρωβουλής και έχει αναλάβει τον τελευταίο ενάμιση χρόνο το πόστο του «υπουργού εξωτερικών» της Ε.Ε., ως επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης.
Αντίθετα, θα ανέμενε κανείς ότι ο Γιοσέπ Μπορέλ θα τιμούσε το χαρτοφυλάκιο που έχει αναλάβει, με τις ψήφους όλων των κρατών-μελών, περιλαμβανομένων τόσο της Ισπανίας, όσο και της Κυπριακής Δημοκρατίας. Δεν νοείται, λοιπόν, ο κ. Μπορέλ να ακολουθεί άλλα μέτρα και άλλα σταθμά σε ζωτικά συμφέροντα των δύο κρατών. Ούτε βεβαίως νοείται να διαρρηγνύει τα ιμάτιά του για την επιβολή κυρώσεων κατά της Ρωσίας σε σχέση με το Ουκρανικό, αλλά την ίδια ώρα να κινεί γη και ουρανό για την αποτροπή ενδεχόμενων μέτρων στην περίπτωση της Τουρκίας, η οποία έκανε πάρτι στην κυπριακή ΑΟΖ και στο Αιγαίο, απειλώντας, προκαλώντας και επιχειρώντας να επιβάλει τετελεσμένα.
Το διπλό πρόσωπο που παρουσιάζει ο ύπατος εκπρόσωπος της Ε.Ε. εκθέτει τόσο τον ίδιο προσωπικά, όσο και τον θεσμό που εκπροσωπεί και σε τελική ανάλυση την ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση. Όπως και τα φιλιά ζωής που δίνει στις επιδιώξεις του Ερντογάν. Είτε είναι εκ μέρους της Μέρκελ, είτε εξ ιδίας πρωτοβουλίας...
